Асқабақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиет → Дереккөздер using AWB
ш clean up, replaced: PlantaeӨсімдіктер using AWB
5-жол: 5-жол:
| image_width = 240px
| image_width = 240px
| image_caption = Yellow squash
| image_caption = Yellow squash
| regnum = [[Plantae]]
| regnum = [[Өсімдіктер]]
| divisio = [[Flowering plant|Magnoliophyta]]
| divisio = [[Flowering plant|Magnoliophyta]]
| classis = [[Magnoliopsida]]
| classis = [[Magnoliopsida]]

18:27, 2015 ж. наурыздың 29 кезіндегі нұсқа

Cucurbita
Yellow squash
Yellow squash
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Magnoliophyta
Табы: Magnoliopsida
Сабы: Cucurbitales
Тұқымдасы: Cucurbitaceae
Тегі: Cucurbita
L.
Түрлері

C. digitata - fingerleaf gourd
C. ficifolia - figleaf gourd, chilacayote
C. foetidissima - stinking gourd, buffalo gourd [1]
C. maxima - winter squash, pumpkin
C. mixta - pumpkin
C. moschata - crookneck squash
C. okeechobeensis
C. palmata
C. pepo - vegetable marrow, field pumpkin
many others
References:
ITIS 22365 2002-11-06

Асқабақасқабақтар тұқымдасына жататын бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Асқабақтың отаны Солтүстік және Оңтүстік Америка. Ол жерлерде Асқабақ б.з.б. 3 мың жыл бұрын егіле бастаған. Асқабақтың 20 түрі белгілі. Қазақстанда Асқабақтың кәдімгі Асқабақ (С. реро), мускатты (С. moschata) және ірі Асқабақ (С. maxіma) деген түрлері мен «Волгалық сұр-92», «Мозолеевская-10», «Қашғарлық-1644» сорттары өсіріледі. Кәдімгі Асқабақтың қатарына кәді мен патиссон жатады. Асқабақ сабағының ұзындығы 2 – 10 м, жұмыр, түкті, бұтақты, жайыла өседі. Жапырағы – ірі, ұзынша қалемшелі, бүйрек пішіндес. Гүлі – қос жынысты, ірі, сарғыш түсті. Тарамдалған мұртшалары жанындағы өсімдіктерге оралады. Жемісі – жалған жидек, ірі, пішіні – дөңгелек, сопақша, түсі әр түрлі болады. Шырыны жұмсақ дәмді. Ірі жемісті Асқабақтың салмағы 40 – 50 кг-ға дейін тартады. Асқабақ жемісінің құрамында 15 – 18% құрғақ заттар, 8 – 10% сахароза, аскорбин қышқылы, каротин, тиамин, рибофлавин, т.б. болады. Дәнінде 20 – 40% май бар. Асқабақтың асханалық сорттарын піскен, қуырылған күйінде тамаққа пайдаланады. Мал азықтық түрінен сүрлем дайындалады.[1][2]

Асқабақ құймағы

Асқабақтық қабығын аршып, дәнін алып тастайды. Үккішпен үгіп, оған сүт құяды да, 15—20 минут бұқтырады. Содан соң суытыл, ұн немесе кепкен аяның ұнтағын, жұмыртқаның құмшекер қосып езілген сары уызын қосады, аздап тұз салады. Сосын жақсылап араластырып, көпіршітілген белок қосады. Ұн орнына стакан толар-толмас ұнтақ жарма қосса да жетіп жатыр. Құймақты жақсылап қыздырылған майға қуырады. Дастарқанға дайын құймақпен бірге қаймақ және қүмшекер қоса беріледі. 1.5 кг асқабаққа: 1 стакан сүт, 1 стакан бидай ұны немесе кепкен нан ұнтағы, 1 ас қасық құмшекер, 2 жұмыртқа, 1 ас қасық сары май керек. Тұз татымына қарай салынады.

Қуырған асқабақ

Асқабақтың қабығын аршып, дәнін алады. Турап тұздайды (қажетіне қарай бұрышталады). Ұнға аунатылып, сары майға қабығы қызарып қабыршақтанғанша қуырады. Оны қаймақ қосып жеген жақсы.

Алма қосып піcірген асқабақ

Асқабақ пен алманы ұсақтап турайды да, араластырып, шала піскенше (10—15 минут) бұқтырады. Оттан алып, аздап суытады да, жұмыртқаның қант қосып үгілген сары уызын, содан соң көпіршітілген белок қосады. Сосын мұқият араластырылып сары май жарылып, кепкен нан ұнтағы себілген формалы ыдысқа салып пісіріледі. 500 г асқабаққа: 500 г алма, 2 жұмыртқа керек. Құмшекер татымына қарай салынады. Асқабақ дәмін тағам үшін шикілей де, қуырыл та пайдалануға болады. Асқабақ өсіру жөнінде Бақша мақаласынан қараңыз.[2]

Сілтемелер

Сыртқы сілтемелер

Дереккөздер

  1. Қазақ энциклопедиясы I том
  2. a b Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9
Асқабақ


Бақша дақылдары
Қарбыз | Қауын | Асқабақ