Теңіз (көл, Қорғалжын ауданы): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
{{мағына|Теңіз (айрық)}}
{{мағына|Теңіз (айрық)}}
{{Көл
{{Infobox_lake
|lake_name = Теңіз көлі
|Аты = Теңіз көлі
|image_lake = Tengiz and Korgaljinski Lakes, Kazakhstan.jpg
|Көлдің-суреті = Tengiz and Korgaljinski Lakes, Kazakhstan.jpg
|caption_lake = Теңіз көлі 2008 ж
|Сурет-тақырыбшасы = Теңіз көлі 2008 ж
|Сурет-тереңдігі =
|image_bathymetry =
|Сурет-тереңдігіне-тақырыбша =
|caption_bathymetry =
|Орналасуы = [[Орталық Азия]], {{KAZ}}, [[Ақмола облысы]] [[Қорғалжын ауданы]]
|location =
|coords = {{coord|50|26|23|N|68|54|0|E|type:waterbody_region:KZ|display=inline,title}}
|Координаттары = {{coord|50|22|37|N|68|55|45|E|type:waterbody_region:KZ_scale:2500000|display=inline,title}}
|Бассейн-елдері =
|type = [[тұз көлі]]
|Көлдің-түрі =
|inflow =
|Құятын-өзендер = [[Нұра]], [[Құланөтпес]] өзендері, Еспесай, Үлкен және Кіші Тобылғысай, т. б. жылғалар
|outflow =
|Шығатын-өзендер =
|catchment =
|Ауданы = 1161,5 км<sup>2</sup>
|basin_countries = Қазақстан
|Ұзындығы = 74,4 км
|length =
|width =
|Ені= 32 км
|area = 1,382 км²
|Бет-ауданы = 94900 км<sup>2</sup>
|Орташа-тереңдігі =
|depth = 2.5 м
|max-depth = 6.7 м
|Тереңдігі= 6,75 м
|volume =
|Көлемі=
|residence_time =
|Аралдар =
|Деңгейі = 304,4 м биіктікте
|shore =
|elevation =
|Қала =
|islands =
|cities =
}}
}}
'''Теңіз көлі'''– [[Қазақстан көлдері|Қазақстан]] ның көлі. [[Теңіз көлі|Теңіз]]-[[Қорғалжын (көл)|Қорғалжын]] алабындағы көл.


== Географиялық орны ==
'''Теңіз көлі'''– [[Қазақстан көлдері|Қазақстанның]] көлі. Теңіз-Қорғалжын алабындағы көл.<ref name="source1">Қазақ Энциклопедиясы</ref> Қорғалжын ауданының оңтүстік-батысында. Көл ойыстың батыс бөлігіндегі тектоник. қазаншұңқырда жатыр. Солтүстік және Орталық Қазақстандағы ірі тұзды су қоймаларының бірі, теңіз деңгейінен 304,4 м биіктікте орналасқан. Көл үлкен батыс бөліктен және солтүстік-шығыстағы шығанақты бөлігінен тұрады. Теңізге құятын өзен суларының азаюына байланысты ауданыы кейінгі жылдары 1161,5 км² дейін кішірейді (бұрын 1590,0 км² болатын), ұзындығы 74,4 км, ені 32 км (бұрын 40,2 км). Жағалау сызығы 488,0 км. Су жиналатын алабы 94900 км². Негізгі бөлігінің тереңдігі солтүстікнде 6,75 м (бұрын 8 м), шығанағында 3 м. Көлдің батыс жағалауы аласа төбешікті, басқа жағы жатық, түйетайлы, жазыққа ұласады. Жағасы [[гипст]]і [[саз]]дан түзілген, батыс жағасы тастақты. Шығыс жағалауы шығанақтармен қатты тілімделген, мұнда үлкенді-кішілі 70 арал бар. Көл түбі жайпақ, тегіс, негізінен қоймалжың сұрғылт қара түсті, емдік қасиеті бар тұнбадан тұрады. Солтүстік-шығыс бөлігінде балдыр өседі. Желтоқсанда қатады, мұзының қалыңд. 1 м-ге жетеді, сәуірде ериді. Су деңгейі көктемде 0,5 м-ге көтеріледі, қазанда төмендейді. Көлде жыл бойы су болады. Теңізге [[Нұра]], [[Құланөтпес]] өзендері, [[Еспесай]], Үлкен және [[Кіші Тобылғысай]], тағыда басқа жылғалар құяды. Көлге су құстары ұя салады (жылына 50 мың жұпқа дейін), оның ішінде кәдімгі қоқиқаз (21 мың басқа дейін) бар. Суында мөңке, оңғақ, нәлім, алабұға, торта, шортан, аққайран сияқты балықтар мекендейді. Көл суы ашқылтым. Суы көп жылдары солтүстік-шығыстағы шығанағының тұзд. 2,9%, суы аз жылдары 18,2% болады. Теңіз Қорғалжын мемлекеттік қорығының құрамына кіреді.
[[Ақмола облысы]] [[Қорғалжын ауданы]]ның оңтүстік-батысында. Көл ойыстың батыс бөлігіндегі тектоникалық қазаншұңқырда жатыр. Солтүстік және Орталық Қазақстандағы ірі тұзды су қоймаларының бірі, теңіз деңгейінен 304,4 м биіктікте орналасқан. Көл үлкен батыс бөліктен және солтүстік-шығыстағы шығанақты бөлігінен тұрады.


== Гидрографикасы ==
==Дереккөздер==
Теңізге құятын өзен суларының азаюына байланысты ауданыы кейінгі жылдары 1161,5 км<sup>2</sup> дейін кішірейді (бұрын 1590,0 км<sup>2</sup> болатын), ұзындығы 74,4 км, ені 32 км (бұрын 40,2 км). Жағалау сызығы 488,0 км. Су жиналатын алабы 94900 км<sup>2</sup>. Негізгі бөлігінің тереңдігі солтүстігінде 6,75 м (бұрын 8 м), шығанағында 3 м. Көл түбі жайпақ, тегіс, негізінен қоймалжың сұрғылт қара түсті, емдік қасиеті бар тұнбадан тұрады. Солтүстік-шығыс бөлігінде балдыр өседі. [[Желтоқсан]]да қатады, мұзының қалыңдығы 1 м-ге жетеді, сәуірде ериді. Су деңгейі көктемде 0,5 м-ге көтеріледі, қазанда төмендейді. Көлде жыл бойы су болады. Теңізге [[Нұра]], [[Құланөтпес]] өзендері, Еспесай, Үлкен және Кіші Тобылғысай, тағыда басқа жылғалар құяды.
<references/>


== Жағалау сипаты, балықтары ==
{{wikify}}
Көлдің батыс жағалауы аласа төбешікті, басқа жағы жатық, түйетайлы, жазыққа ұласады. Жағасы [[гипст]]і [[саз]]дан түзілген, батыс жағасы тастақты. Шығыс жағалауы шығанақтармен қатты тілімделген, мұнда үлкенді-кішілі 70 арал бар. Көлге су құстары ұя салады (жылына 50 мың жұпқа дейін), оның ішінде кәдімгі қоқиқаз (21 мың басқа дейін) бар. Суында [[Мөңке балық|мөңке]], [[оңғақ]], [[нәлім]], [[Алабұға (балық)|алабұға]], [[Торта балық|торта]], [[шортан]], [[аққайран]] сияқты балықтар мекендейді. Көл суы ашқылтым. Суы көп жылдары солтүстік-шығыстағы шығанағының тұздылығы 2,9%, суы аз жылдары 18,2% болады. Теңіз [[Қорғалжын қорығы|Қорғалжын мемлекеттік қорығы]]ның құрамына кіреді. <ref name="source1">[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>


== Дереккөздер ==
[[Санат:Солтүстік Қазақстан облысы көлдері]]
{{дереккөздер}}


[[Санат:Ақмола облысы көлдері]]

{{stub}}

16:34, 2015 ж. маусымның 13 кезіндегі нұсқа

 Басқа мағыналар үшін Теңіз (айрық) деген бетті қараңыз.

Морфометрия
Өлшемі74,4 км × 32 км км
Ауданы1161,5 км2 км²
Тереңдігі6,75 м м
Орналасуы
Координаттары: Аргументтің белгісіз форматы
Координаттар: Координаттары: Аргументтің белгісіз форматы
{{Карта/Бк/<|2|Айтылым қатесі: Күтілмеген оператор <}}
Lua error Module:Wikidata/media ішіндегі 4 жолында: attempt to concatenate local 'value' (a nil value).

Теңіз көліҚазақстан ның көлі. Теңіз-Қорғалжын алабындағы көл.

Географиялық орны

Ақмола облысы Қорғалжын ауданының оңтүстік-батысында. Көл ойыстың батыс бөлігіндегі тектоникалық қазаншұңқырда жатыр. Солтүстік және Орталық Қазақстандағы ірі тұзды су қоймаларының бірі, теңіз деңгейінен 304,4 м биіктікте орналасқан. Көл үлкен батыс бөліктен және солтүстік-шығыстағы шығанақты бөлігінен тұрады.

Гидрографикасы

Теңізге құятын өзен суларының азаюына байланысты ауданыы кейінгі жылдары 1161,5 км2 дейін кішірейді (бұрын 1590,0 км2 болатын), ұзындығы 74,4 км, ені 32 км (бұрын 40,2 км). Жағалау сызығы 488,0 км. Су жиналатын алабы 94900 км2. Негізгі бөлігінің тереңдігі солтүстігінде 6,75 м (бұрын 8 м), шығанағында 3 м. Көл түбі жайпақ, тегіс, негізінен қоймалжың сұрғылт қара түсті, емдік қасиеті бар тұнбадан тұрады. Солтүстік-шығыс бөлігінде балдыр өседі. Желтоқсанда қатады, мұзының қалыңдығы 1 м-ге жетеді, сәуірде ериді. Су деңгейі көктемде 0,5 м-ге көтеріледі, қазанда төмендейді. Көлде жыл бойы су болады. Теңізге Нұра, Құланөтпес өзендері, Еспесай, Үлкен және Кіші Тобылғысай, тағыда басқа жылғалар құяды.

Жағалау сипаты, балықтары

Көлдің батыс жағалауы аласа төбешікті, басқа жағы жатық, түйетайлы, жазыққа ұласады. Жағасы гипсті саздан түзілген, батыс жағасы тастақты. Шығыс жағалауы шығанақтармен қатты тілімделген, мұнда үлкенді-кішілі 70 арал бар. Көлге су құстары ұя салады (жылына 50 мың жұпқа дейін), оның ішінде кәдімгі қоқиқаз (21 мың басқа дейін) бар. Суында мөңке, оңғақ, нәлім, алабұға, торта, шортан, аққайран сияқты балықтар мекендейді. Көл суы ашқылтым. Суы көп жылдары солтүстік-шығыстағы шығанағының тұздылығы 2,9%, суы аз жылдары 18,2% болады. Теңіз Қорғалжын мемлекеттік қорығының құрамына кіреді. [1]

Дереккөздер