Тоқта хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
{{Мемлекеттік қайраткер |
|||
| түс = монарх |
|||
| Қазақша есімі = Тоқта хан |
|||
| Шынайы есімі = |
|||
| Суреті = |
|||
| Атауы = |
|||
| Сурет ені = |
|||
| Елтаңба = |
|||
| Елтаңба атауы = |
|||
| Елтаңба ені = |
|||
| Титулы = [[Алтын Орда]]ның 8-ші ханы |
|||
| Лақап аты = |
|||
| Ту = |
|||
| Басқара бастады = 1291 |
|||
| Басқаруын аяқтады = 1312 |
|||
| Басқарған кезеңі = |
|||
| Ізашары = [[Төле Бұқа хан]] |
|||
| Ізбасары = [[Өзбек хан]] |
|||
| Тәж кигізу жорасы = |
|||
| Биліктен бас тартуы = |
|||
| Мұрагері = Елбасмыш |
|||
| Премьер = |
|||
| Вице-президент = |
|||
| Президент = |
|||
| Монарх = |
|||
| Губернатор = |
|||
| Вице-губернатор = |
|||
| Түсініктемелер = |
|||
| Діні = |
|||
| Туылған күні = |
|||
| Туылған жері = |
|||
| Қайтыс болған күні = |
|||
| Қайтыс болған жері = |
|||
| Жерленді = |
|||
| Династия = |
|||
| Туылған кездегі есімі = |
|||
| Әкесі = |
|||
| Анасы = |
|||
| Жұбайы = |
|||
| Балалары = Елбасмыш |
|||
| Қызмет еткен жылдары = |
|||
| Құрамында болды = |
|||
| Әскер түрі = |
|||
| Атағы = |
|||
| Басқарды = |
|||
| Шайқасы = |
|||
| Ғылыми аясы = |
|||
| Жұмыс істеген орны = |
|||
| Партиясы = |
|||
| Қызметі = |
|||
| Мамандығы = |
|||
| Білімі = |
|||
| Ғылыми дәрежесі = |
|||
| Марапаттары = |
|||
| Қолтаңбасы = |
|||
| Монограммасы = |
|||
| Сайты = |
|||
| Commons = |
|||
}} |
|||
'''Тоқта хан( Тоқтай)'''– Алтын Орда ханы. Батудың шөбересі. Туған жылы белгісіз, 1312 жылы қайтыс болған. |
'''Тоқта хан( Тоқтай)'''– Алтын Орда ханы. Батудың шөбересі. Туған жылы белгісіз, 1312 жылы қайтыс болған. |
||
==Өмірбаяны== |
==Өмірбаяны== |
||
Тоқтаны 1288 жылы бауырлары елден қуып жібергендіктен, ол Ноғайды паналаған. Ноғай айлакерлікпен Тоқтаның қарсыластарын алдымен өз жағына тартып, кейіннен оларды өлтіреді де, 1291 жылы Тоқтаны таққа отырғызады. Ноғайдың айтқандарынан да бас тартады. Тоқта өте қабілетті билеуші және өзінің алдында хан болған Төле Бұқа мен Туда Меңгуден бөлек мінездегі адам екегдігін көрсетті. Ол билікке келген алғашқы күннен–ақ, күшті армия мен әкімшілікті жинай бастады. |
Тоқтаны 1288 жылы бауырлары елден қуып жібергендіктен, ол Ноғайды паналаған. Ноғай айлакерлікпен Тоқтаның қарсыластарын алдымен өз жағына тартып, кейіннен оларды өлтіреді де, 1291 жылы Тоқтаны таққа отырғызады. Ноғайдың айтқандарынан да бас тартады. Тоқта өте қабілетті билеуші және өзінің алдында хан болған Төле Бұқа мен Туда Меңгуден бөлек мінездегі адам екегдігін көрсетті. Ол билікке келген алғашқы күннен–ақ, күшті армия мен әкімшілікті жинай бастады. |
||
20:52, 2015 ж. шілденің 25 кезіндегі нұсқа
| Тоқта хан | ||
| Лауазымы | ||
|---|---|---|
| ||
| 1291 — 1312 | ||
| Ізашары | Төле Бұқа хан | |
| Ізбасары | Өзбек хан | |
| Мұрагері | Елбасмыш | |
| Өмірбаяны | ||
| Балалары | Елбасмыш | |
өңдеу  |
||
Тоқта хан( Тоқтай)– Алтын Орда ханы. Батудың шөбересі. Туған жылы белгісіз, 1312 жылы қайтыс болған.
Өмірбаяны
Тоқтаны 1288 жылы бауырлары елден қуып жібергендіктен, ол Ноғайды паналаған. Ноғай айлакерлікпен Тоқтаның қарсыластарын алдымен өз жағына тартып, кейіннен оларды өлтіреді де, 1291 жылы Тоқтаны таққа отырғызады. Ноғайдың айтқандарынан да бас тартады. Тоқта өте қабілетті билеуші және өзінің алдында хан болған Төле Бұқа мен Туда Меңгуден бөлек мінездегі адам екегдігін көрсетті. Ол билікке келген алғашқы күннен–ақ, күшті армия мен әкімшілікті жинай бастады.
Шайқастары
Тоқта өз билігін барлық Солтүстік Руське жүргізуге күш жұмсады. 1293 жылы Тоқтаның інісі Дуден орыс князьдерінің иеліктерін талқандайды. Ноғай хан орыс істеріне араласпағанымен Тоқтаның іс–әрекеті оны бей–жай қалдырмады.– Көп кешікпей екеуінің арасында алауыздық туындайды. Тоқта Сербияны алғысы келген оймен,1293 жылы өз армиясын жібереді. Корольдің қабылдаудан басқа шарасы қалмады. 1299-1300 жылдары Тоқта әскерін батысқа қарай бағыттайды. Днепрдегі соғыста Тоқта Ноғайды талқандап, Еділден Дунайға дейінгі жерлерді қолына қаратты. Рашид әд–Дин: "Оның балалары мен әскері қашып кетті. Оны Тоқта армиясынан бір орыс солдаты ұстап өлтірмек болды. Ноғай атын айтып Тоқтаға жолықтыруын өтінді, алайда солдат оның басын кесіп ханға апарды.Тоқта ақсақалдың өліміне қайғырып, өлтірген кісіні дарға асуды бұйырды" -дейді.
Қызықты мәліметтер
Бізге жеткен деректерге қарағанда Тоқта мұсылман емес, будда дінін ұстанған.Ол Ноғайдың саясатын жүргізген. Рашид әд–Диннің “Тарихында” Тоқта 1312 жылы қайтыс болды деп көрсетілген.