Самарқан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
55-жол: 55-жол:
|footnotes =
|footnotes =
}}
}}
'''Самарқан''' ({{lang-uz|Samarqand}}) - [[Өзбекстан|Өзбекстан Республикасындағы]] ежелгі [[қала]], өзі аттас облыс орталығы. Зеравшан өзен аңғарында орналасқан. Халқы 504 мың (2015). Біздің заманымыздан 4 ғасырда Марканд деген атпен белгілі болды. Біздің заманымыздан 330 ж. [[Ескендір Зұлқарнайын|Македонский]] жаулап алып, өз мемлекетінің құрамына енгізді. Біздің заманымыздан . 1 ғасырдан біздің заманымыз 4 ғасырна дейінгі аралықта [[Кушан патшалығы]]ның [[ірі сауда]] орт. болды. 4 ғасырдан 6 ғасырға дейін [[Түрік қағанаты]]ның құрамына енген Соғды мемлекетінің астанасы болды. Самарқанты 8 ғасырдың басында арабтар, 9 ғасырда Самани әулеті, 11 ғасырда [[Қарахан әулеті]], одан соң түрік салжұқтары, 12 ғасырдың орта шенінде қидандар басып алды. 13 ғасырдың бас кезінде [[Хорезм]] шаһтары билік етті. 1220 ж. [[Шыңғыс хан]] әскерлері жаулап алды. 14 ғасырдың аяғы мен 15 ғасырдың басында [[Әмір Темір]] мемлекетінің астанасы болды. 1500 ж. [[Шайбани]] мемлекетінің, 16 ғ-дың аяғында [[Бұхар хандығы]]ның құрамына кірді. 1868 ж. патшалық Ресей әскерлері басып алды да, [[Ресей империясы]]ның қарауына енді. 1924 — 30 ж. [[Өзбекстан]]ның астанасы болды. 1938 жылдан облыс орталығы. 1970 ж. қазанда Самарқантың 2500 жылдығы аталып өтілді. Самарқаның ежелгі Афрасиаб атанған солт.-шығыс бөлігінде қала тарихының музейі, Шаһи Хинда ғимараты, Бибі ханым мешіті сияқты тамаша архит. ескерткіштер шоғырланған. Ескі Самарқантың орт-нда [[Регистан]], одан оңт-ке қарай [[Гүр Әмір]], [[Ақсарай]],[[Рухабат]]; оңт.-шығысында Ишарат хан мазарлары, т.б. орналасқан. Самарқанта Жалаңтөс Баһадүр салдырған “Ширдор” медресесі өзінің көркемдігімен ерекшеленеді. Онда машина жасау з-ты, жеңіл өнеркәсіп ф-сы, хим. комб., 4 театр, 6 жоғары оқу орны бар.
'''Самарқан''' ({{lang-uz|Samarqand}}) [[Өзбекстан|Өзбекстан Республикасындағы]] ежелгі [[қала]], өзі аттас облыс орталығы. Зеравшан өзен аңғарында орналасқан. Халқы 504 мың (2015). Біздің заманымыздан 4 ғасырда Марканд деген атпен белгілі болды. Біздің заманымыздан 330 ж. [[Ескендір Зұлқарнайын|Македонский]] жаулап алып, өз мемлекетінің құрамына енгізді. Біздің заманымыздан . 1 ғасырдан біздің заманымыз 4 ғасырна дейінгі аралықта [[Кушан патшалығы]]ның [[ірі сауда]] орт. болды. 4 ғасырдан 6 ғасырға дейін [[Түрік қағанаты]]ның құрамына енген Соғды мемлекетінің астанасы болды. Самарқанты 8 ғасырдың басында арабтар, 9 ғасырда Самани әулеті, 11 ғасырда [[Қарахан әулеті]], одан соң түрік салжұқтары, 12 ғасырдың орта шенінде қидандар басып алды. 13 ғасырдың бас кезінде [[Хорезм]] шаһтары билік етті. 1220 ж. [[Шыңғыс хан]] әскерлері жаулап алды. 14 ғасырдың аяғы мен 15 ғасырдың басында [[Әмір Темір]] мемлекетінің астанасы болды. 1500 ж. [[Шайбани]] мемлекетінің, 16 ғ-дың аяғында [[Бұхар хандығы]]ның құрамына кірді. 1868 ж. патшалық Ресей әскерлері басып алды да, [[Ресей империясы]]ның қарауына енді. 1924 — 30 ж. [[Өзбекстан]]ның астанасы болды. 1938 жылдан облыс орталығы. 1970 ж. қазанда Самарқантың 2500 жылдығы аталып өтілді. Самарқаның ежелгі Афрасиаб атанған солт.-шығыс бөлігінде қала тарихының музейі, Шаһи Хинда ғимараты, Бибі ханым мешіті сияқты тамаша архит. ескерткіштер шоғырланған. Ескі Самарқантың орт-нда [[Регистан]], одан оңт-ке қарай [[Гүр Әмір]], [[Ақсарай]],[[Рухабат]]; оңт.-шығысында Ишарат хан мазарлары, т.б. орналасқан. Самарқанта Жалаңтөс Баһадүр салдырған “Ширдор” медресесі өзінің көркемдігімен ерекшеленеді. Онда машина жасау з-ты, жеңіл өнеркәсіп ф-сы, хим. комб., 4 театр, 6 жоғары оқу орны бар.
<br/>
<br/>
С. Рүстемов
С. Рүстемов

20:49, 2015 ж. қарашаның 15 кезіндегі нұсқа

Үлгі:Infobox Settlement Самарқан (өзб. Samarqand) — Өзбекстан Республикасындағы ежелгі қала, өзі аттас облыс орталығы. Зеравшан өзен аңғарында орналасқан. Халқы 504 мың (2015). Біздің заманымыздан 4 ғасырда Марканд деген атпен белгілі болды. Біздің заманымыздан 330 ж. Македонский жаулап алып, өз мемлекетінің құрамына енгізді. Біздің заманымыздан . 1 ғасырдан біздің заманымыз 4 ғасырна дейінгі аралықта Кушан патшалығының ірі сауда орт. болды. 4 ғасырдан 6 ғасырға дейін Түрік қағанатының құрамына енген Соғды мемлекетінің астанасы болды. Самарқанты 8 ғасырдың басында арабтар, 9 ғасырда Самани әулеті, 11 ғасырда Қарахан әулеті, одан соң түрік салжұқтары, 12 ғасырдың орта шенінде қидандар басып алды. 13 ғасырдың бас кезінде Хорезм шаһтары билік етті. 1220 ж. Шыңғыс хан әскерлері жаулап алды. 14 ғасырдың аяғы мен 15 ғасырдың басында Әмір Темір мемлекетінің астанасы болды. 1500 ж. Шайбани мемлекетінің, 16 ғ-дың аяғында Бұхар хандығының құрамына кірді. 1868 ж. патшалық Ресей әскерлері басып алды да, Ресей империясының қарауына енді. 1924 — 30 ж. Өзбекстанның астанасы болды. 1938 жылдан облыс орталығы. 1970 ж. қазанда Самарқантың 2500 жылдығы аталып өтілді. Самарқаның ежелгі Афрасиаб атанған солт.-шығыс бөлігінде қала тарихының музейі, Шаһи Хинда ғимараты, Бибі ханым мешіті сияқты тамаша архит. ескерткіштер шоғырланған. Ескі Самарқантың орт-нда Регистан, одан оңт-ке қарай Гүр Әмір, Ақсарай,Рухабат; оңт.-шығысында Ишарат хан мазарлары, т.б. орналасқан. Самарқанта Жалаңтөс Баһадүр салдырған “Ширдор” медресесі өзінің көркемдігімен ерекшеленеді. Онда машина жасау з-ты, жеңіл өнеркәсіп ф-сы, хим. комб., 4 театр, 6 жоғары оқу орны бар.
С. Рүстемов [1]


Тарихы

Самарқан - көне қалалардың бірі, біздің заманымызға дейін 700 жылдары құрылды. Әмір Темір империясында астанасы болған. 1924 - 1929 жылдары - Өзбек КСР-інің астанасы болған. Қазіргі таңда Самарқан уалаятының орталығы.

Суреттер

Сыртқы сілтемелер

  1. Қазақ Энциклопедиясы, 7 том