Атқонақ

АТҚОНАҚ (Phleum) — қарабас шалғын деп аталатын дәнді шөптердің бір туысы, астық тұқымдасына жататын бір немесе көп жылдық өсімдіктер. Негізінен Жерорта т. жағалауларында өсетін 20-ға жуық түрі белгілі. Еуропада 18 ғ-дан бастап мәдени өсімдік ретінде өсіріліп келеді. Қазақстанның оңт-шығыс, оңт., орт., шығыс аудандарында өседі. А-тың далалық А., альпілік А., шашақты А., рожевиц А. сияқты түрлері бар. Олардың ішіндегі ең маңыздысы және жиі кездесетін түрі – шалғындық А. (Ph. pratensіs). Оның биікт. 60 – 100 см. Сабағы көп жапырақты болады. Жапырағы түп жағында көп болғандықтан, шоғырлана өседі. Гүлшоғыры – жалған масақ. Масағы ұсақ, бір гүлді келеді. Тұқымы – ұсақ ақшыл түсті, сопақша дән. Маусым – шілде айларында гүлдейді. А. – қолдан өсірілетін жоғ. өнімді, бағалы мал азығы. Оның әр га-сынан 30 – 40 ц өнім алынады. Ылғал жеткілікті болса, жылына екі рет оруға болады. А-тың топырақ тыңайту үшін де маңызы зор.

Пайдаланылған әдебиеттер

• Т. Мұсақұлов, ОРЫСША-ҚАЗАҚША ТҮСІНДІРМЕЛІ БИОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК І-том ҚАЗАҚМЕМЛЕКЕТБАСПАСЫ, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев