Гүлшоғыр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
‎'''Гүлшоғыр ''' (''іnflorescentіa'') – [[Өсімдіктер|өсімдік]] өркенінде белгілі бір ретпен орналасатын ұсақ гүлдер жиынтығы. Гүлшоғыр негізгі сағағының бұтақтануына қарай жай және күрделі болып бөлінеді. Жай Гүлшоғырдың жанама сабақшалары бұтақтанбайды, оның ең ұшы гүлмен аяқталады. Бұған масақ гүл (жай масақ – жолжелкенде, сүйсінде), шашақ гүл ([[қарақат]]та, [[мойыл]]да, мияда, [[інжугүл]]де), собық гүл ([[жүгері]]де, каллада, аронниктерде), шоғырбас гүл (бедеде), себет гүл ([[күнбағыс]]та, бақбақта, өгейшөпте), қалқанша гүл ([[алма]]да, [[алмұрт]]та, [[долана]]да), шатырша гүл (жай шатыр – наурызгүлде, т.б.) жатады. Күрделі Гүлшоғыр – жай Гүлшоғырдың бірнеше қайтара бұтақтануынан пайда болады. Бұған күрделі шашақ гүл немесе сыпыртқы гүл ([[жүзім]]де, гүлшетенде, тарыда, күріште), күрделі масақ гүл (бидайда, қара [[бидай]]да, сырға гүл (қайыңда, теректе, талда, көктеректе), күрделі шатырша гүл (сәбізде, аскөкте, балдырғанда, күрделі қалқанша (ұшқатта, шәңкіште, т.б.) жатады. Гүлшоғырдың орт. негізгі сабағынан (гүлсидамынан) тарамдалған жанама сабақшаларына қарай: монохазий немесе бір сәулелі Гүлшоғыр (сарғалдақта, гладиолуста, т.б.), дихазий немесе қос сәулелі Гүлшоғыр ([[қалампыр]]да, [[шерменгүл]]де, т.б.), плейохазий немесе көп сәулелі Гүлшоғыр (сүттігенде, [[гортензия]]да, т.б.) деп бөледі. Жеке гүлге қарағанда Гүлшоғыр күрделі, көлемді болғандықтан [[жел]]мен айқас тозаңданады, ашық түстілері [[жәндіктер]]ге алыстан байқалады. Гүлшоғырдағы гүл саны бірнешеден ондаған мыңға дейін ([[пальма]], агава), ал биікт. 2 – 3 мм-ден 14 м-ге дейін жетеді.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref><ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
‎'''Гүлшоғыр ''' (''inflorescentia'') – [[Өсімдіктер|өсімдік]] өркенінде белгілі бір ретпен орналасатын ұсақ гүлдер жиынтығы. Гүлшоғыр негізгі сағағының бұтақтануына қарай жай және күрделі болып бөлінеді. Жай Гүлшоғырдың жанама сабақшалары бұтақтанбайды, оның ең ұшы гүлмен аяқталады. Бұған масақ гүл (жай масақ – жолжелкенде, сүйсінде), шашақ гүл ([[қарақат]]та, [[мойыл]]да, мияда, [[інжугүл]]де), собық гүл ([[жүгері]]де, каллада, аронниктерде), шоғырбас гүл (бедеде), себет гүл ([[күнбағыс]]та, бақбақта, өгейшөпте), қалқанша гүл ([[алма]]да, [[алмұрт]]та, [[долана]]да), шатырша гүл (жай шатыр – наурызгүлде, т.б.) жатады. Күрделі Гүлшоғыр – жай Гүлшоғырдың бірнеше қайтара бұтақтануынан пайда болады. Бұған күрделі шашақ гүл немесе сыпыртқы гүл ([[жүзім]]де, гүлшетенде, тарыда, күріште), күрделі масақ гүл (бидайда, қара [[бидай]]да, сырға гүл (қайыңда, теректе, талда, көктеректе), күрделі шатырша гүл (сәбізде, аскөкте, балдырғанда, күрделі қалқанша (ұшқатта, шәңкіште, т.б.) жатады. Гүлшоғырдың орт. негізгі сабағынан (гүлсидамынан) тарамдалған жанама сабақшаларына қарай: монохазий немесе бір сәулелі Гүлшоғыр (сарғалдақта, гладиолуста, т.б.), дихазий немесе қос сәулелі Гүлшоғыр ([[қалампыр]]да, [[шерменгүл]]де, т.б.), плейохазий немесе көп сәулелі Гүлшоғыр (сүттігенде, [[гортензия]]да, т.б.) деп бөледі. Жеке гүлге қарағанда Гүлшоғыр күрделі, көлемді болғандықтан [[жел]]мен айқас тозаңданады, ашық түстілері [[жәндіктер]]ге алыстан байқалады. Гүлшоғырдағы гүл саны бірнешеден ондаған мыңға дейін ([[пальма]], агава), ал биікт. 2 – 3 мм-ден 14 м-ге дейін жетеді.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref><ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>


{{wikify}}
{{wikify}}
9-жол: 9-жол:


[[Санат:Ботаника]]
[[Санат:Ботаника]]



{{stub}}
{{stub}}

22:10, 2016 ж. ақпанның 20 кезіндегі нұсқа

Гүлшоғыр (inflorescentia) – өсімдік өркенінде белгілі бір ретпен орналасатын ұсақ гүлдер жиынтығы. Гүлшоғыр негізгі сағағының бұтақтануына қарай жай және күрделі болып бөлінеді. Жай Гүлшоғырдың жанама сабақшалары бұтақтанбайды, оның ең ұшы гүлмен аяқталады. Бұған масақ гүл (жай масақ – жолжелкенде, сүйсінде), шашақ гүл (қарақатта, мойылда, мияда, інжугүлде), собық гүл (жүгеріде, каллада, аронниктерде), шоғырбас гүл (бедеде), себет гүл (күнбағыста, бақбақта, өгейшөпте), қалқанша гүл (алмада, алмұртта, доланада), шатырша гүл (жай шатыр – наурызгүлде, т.б.) жатады. Күрделі Гүлшоғыр – жай Гүлшоғырдың бірнеше қайтара бұтақтануынан пайда болады. Бұған күрделі шашақ гүл немесе сыпыртқы гүл (жүзімде, гүлшетенде, тарыда, күріште), күрделі масақ гүл (бидайда, қара бидайда, сырға гүл (қайыңда, теректе, талда, көктеректе), күрделі шатырша гүл (сәбізде, аскөкте, балдырғанда, күрделі қалқанша (ұшқатта, шәңкіште, т.б.) жатады. Гүлшоғырдың орт. негізгі сабағынан (гүлсидамынан) тарамдалған жанама сабақшаларына қарай: монохазий немесе бір сәулелі Гүлшоғыр (сарғалдақта, гладиолуста, т.б.), дихазий немесе қос сәулелі Гүлшоғыр (қалампырда, шерменгүлде, т.б.), плейохазий немесе көп сәулелі Гүлшоғыр (сүттігенде, гортензияда, т.б.) деп бөледі. Жеке гүлге қарағанда Гүлшоғыр күрделі, көлемді болғандықтан желмен айқас тозаңданады, ашық түстілері жәндіктерге алыстан байқалады. Гүлшоғырдағы гүл саны бірнешеден ондаған мыңға дейін (пальма, агава), ал биікт. 2 – 3 мм-ден 14 м-ге дейін жетеді.[1][2]

Дереккөздер

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
  2. Қазақ энциклопедиясы