Илья Ильич Мечников

Мечников Илья Ильич.

Мечников Илья Ильич (3(15).5.1845, Украина, Харьков облысы Купянск ауданы – 2(15).7.1916, Париж]) – Ресей биологы, эволюциялық эмбриологияның негізін салушылардың бірі, қабынудың салыстырмалы патологиясын және иммунитеттің фагоцитоздық теориясын жасаушы.

Петербург ҰА-ның құрметті мүшесі (1902). Харьков университетін бітірген (1864). Мечниковтің ғылыми-зерттеу жұмыстары биология мен медицинаның түрлі салаларына арналған. 1866 – 86 жылдары салыстырмалы және эволюциялық эмбриология мәселелерін зерттеді (А.О. Ковалевскиймен бірге); көп клеткалы жануарлардың шығу тегі туралы жаңа теория ұсынды. 1882 жылы фагоцитоз құбылысын ашып, соның негізінде қабынудың салыстырмалы патологиясын анықтады (1892). Иммунитеттің фагоцитоздық теориясын ашқаны үшін (неміс ғалымы П.Эрлихпен бірге) Мечниковке Нобель сыйлығы берілді (1908). Мечников тырысқақтың, іш сүзегінің, туберкулездің, т.б. жұқпалы аурулардың эпидемиологиясын зерттеп, оларға қарсы күресетін түрлі тәсілдерін анықтаған. Мечниковтің мезгілінен бұрын қартаюға қарсы күресу жөніндегі ілімі ортобиоз теориясы деген атпен дүние жүзіне белгілі болды.

Марапаттар және атақтары

• Санкт-Петербург Ғылым академиясының құрметті мүшесі (1902).
• Санкт-Петербург университетінде жылы магистрлікті (1867) және докторлық (1868) диссертациясын қорғады.
• Одессадағы Новороссийск университеті Профессоры (1870—1882).
• Көптеген шетелдік ғылыми қоғамдар мен институттардың, Ғылым академияларының құрметті мүшесі.
• Копли медалі (1906)
• Нобель сыйлығының лауреаты физиология мен медицина саласында (1908)
• Альберт медалі (Корольдік Өнер қоғамы) (1916)

Естелік

Мечников атында:

• Санкт-Петербургтегі Солтүстік-Батыс мемлекеттік медицина университеті
• Одесса ұлттық университеті
• Вакциналар және сарысулар Мәскеу ғылыми-зерттеу институты
• Днепропетровсктегі облыстық аурухана
• КСРО-да Бүкілодақтық микробиологтар және эпидемиологтар ғылыми қоғамына есімі берілді.
• И. И. Мечникова ат. Микробиология және иммунология Харьков ғылыми-зерттеу институты.
• Мечников даңғылы, Санкт-Петербург
• Калининград облысы, Балтық аймағындағы Мечников ауылы
• Поселок им. И. И. Мечникова в Московской области, Красногорский район (переименован в поселок Мечниково)

Мәскеу облысындағы, Красногорск ауданы, И. И. Мечников ат. ауылы (Мечниково ауылы деп өзгертілді)

• Мечникова көшесі, Днепропетровск
• Мечникова көшесі, Петергоф
• Мечникова көшесі, Самара
• Мечникова көшесі, Севастополь
• Мечникова көшесі, Нижний Новгород
• Мечникова көшесі, Муром
• Мечникова көшесі, Нальчик
• Мечникова көшесі, Ростов-Дон
• Мечникова көшесі, Красноярск
• Мечникова көшесі, Борисоглебск
• Мечникова көшесі, Элиста
• Мечникова көшесі, Клину
• Мечникова көшесі, Киев
• Мечникова көшесі, Тирасполь
• Мечникова көшесі, Томск
• Мечникова көшесі, Уфа
• Мечникова көшесі, Гомель
• Мечникова көшесі, Новокузнецк
• Мечникова көшесі, Одесса
• Мечникова көшесі, Волгоград
• Мечникова көшесі, Волжский
• Мечников тұйық көшесі, Таганрог
• 1989 жылдан 1993 жылға дейінгі кезеңде Киевтегі метро станциясы
• 1918 жылдан бастап 1994 жылға дейін Санкт-Петербург қаласындағы ауруханасы
• Жас биологтар Мечников турнирі (Харьков)
• 1970 ж. Халықаралық астрономиялық одақ Мечников атын Айдың кері жағындағы кратерге берді.

Филателия

• 
  КСРО Пошта маркасы,
  1945 жыл, 30 тиын.
• 
  КСРО Пошта маркасы,
  1945 жыл, 1 руб.
• 
  КСРО Пошта маркасы(1991): И. И. Мечников Үлгі:ЦФА/Скотт

Азық-түлік өнеркәсібінде

Стрептокок және болгар таяқшаларымен пастерленген сүттен таза мәдениетпен ашытылған сүттен, мечниковский қатығы өндіріледі. Оны дайындауға ГОСТ Р 53505-2009 техникалық шарттар болып табылады.

Әдебиет

• Үлгі:БСЭ3
• Книпович Н. М. Мечников, Илья Ильич // Брокгауз бен Ефрон энциклопедиялық сөздігі: 86 томдық (82 т. және 4 қос.) — СПб., 1890—1907.
• Мечников, Илья Ильич Этюды оптимизма — М., 1988.
• Мечникова О. Н. Жизнь Ильи Ильича Мечникова. М.-Л. Государственное баспа, 1926. — 232 с. — 3 000 экз.
• Могилевский Б. Л. Илья Ильич Мечников // Наука и жизнь. — 1955. — № 06. — б. 52-53.
• Карлик Л. Н. Мечников. — М.: Медгиз, 1946.
• С. Е. Резник. Мечников. Серия «Жизнь замечательных людей». М.: Молодая гвардия, 1973.

Сілтемелер

• Илья Ильич Мечниковтың шығармалары
• Илья Ильич Мечниковтың өмірбаяны
• Үлгі:ЭЕЭ
• Olga Metchnikoff. Vie d’Elie Metchnikoff. Hachett, Paris, 1920
• Emil Picot. Notice biographique est bibliographique sur Nicolas Spatar Milescu. — Vienne, 1883, — 61 pp.
• Медицина бойынша Нобель жүлдесі 1908 жылы ^{ағылш. '}
• Мечников Илья Ильич 1845—1916 Литература о нем (Электронный каталог РНБ)
• Мечников толық өмірбаяны
• [1] РҒА мұрағаты сайтындағы қоры