Ата: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Дәулетжан (талқылауы) істеген нөмір 2442225 нұсқасын жоққа шығарды |
||
9-жол: | 9-жол: | ||
'''“Ата” ''' — көне [[түркілер|түркі]] дәуірлерінде әрі қолбасы, әрі елбасы болған кісілер есіміне жанама қосылатын атау. “Ата” сөзі тіркескен қасиетті орындардың бәрі де сондай адамдардың аттарымен байланысты болып келеді. “А.” — осындай жерді, мекенді киелі рухқа теңеуден шыққан. Демек, ол — ұран тектес сөз. Бұл, әсіресе, ежелден аталар рухына — аруаққа сыйынған түркі қауымдарына тән нәрсе. “А.” — көне замандарда ру, тайпа иелігіндегі белгілі-бір аймақ, өңір болса, бертін келе туған жер, Отан ұғымдарының баламасына айналған. Ол еліміздің, мемлекеттілігіміздің негізі. Аумалы-төкпелі заманда империялық отаршыл және кеңестік қызыл саясат салдарынан шетке ауып кеткен қандас бауырлар Қазақстанның егемендік алуына орай өз А-не қайтып оралуда. <ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref> |
'''“Ата” ''' — көне [[түркілер|түркі]] дәуірлерінде әрі қолбасы, әрі елбасы болған кісілер есіміне жанама қосылатын атау. “Ата” сөзі тіркескен қасиетті орындардың бәрі де сондай адамдардың аттарымен байланысты болып келеді. “А.” — осындай жерді, мекенді киелі рухқа теңеуден шыққан. Демек, ол — ұран тектес сөз. Бұл, әсіресе, ежелден аталар рухына — аруаққа сыйынған түркі қауымдарына тән нәрсе. “А.” — көне замандарда ру, тайпа иелігіндегі белгілі-бір аймақ, өңір болса, бертін келе туған жер, Отан ұғымдарының баламасына айналған. Ол еліміздің, мемлекеттілігіміздің негізі. Аумалы-төкпелі заманда империялық отаршыл және кеңестік қызыл саясат салдарынан шетке ауып кеткен қандас бауырлар Қазақстанның егемендік алуына орай өз А-не қайтып оралуда. <ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref> |
||
==Ата туралы мақал-мәтелдер== |
|||
Ата баланың қорғаны. |
|||
Ата баласы азарында асық ойнайды. |
|||
Ата баласының ат меңіңдей белгісі болады. |
|||
Ата — бәйтерек, бала — жапырақ. |
|||
Атаға тартып ұл тумас, |
|||
Анаға тартып қыз тумас. |
|||
Атадан аздай, адасқан қаздай. |
|||
Атадан алтау болса адам тимейді. |
|||
Тура жүрсең лебізің күймейді. |
|||
Атадан алтау туғанның жүрегінің бастары алтын менен бу болар. |
|||
Атадан жалғыз туғанның жүрегінің бастары сары да жалқын су болар |
|||
(Ақтамберді). |
|||
Атадан алтау тусаң да басыңа түсер жалғыздық.. |
|||
Атадан бала батпан ширек төмен туады. |
|||
Атадан бала тумас па, ата жолын қумас па. |
|||
Атадан жақсы ұл туса елінің қамын жейді. |
|||
Атадан жаман ұл туса елінің малын жейді. |
|||
Атадан жақсы ұл туса есіктегі басын төрге сүйрер. |
|||
Атадан жаман ұл туса төрдегі басын жерге сүйрер. |
|||
Атадан қалған ақ сауыт |
|||
шығыршығы шірісе жейдедей болмас панасы (Абыл). |
|||
Атадан — өсиет, анадан — қасиет. |
|||
Ата даңқымен қыз өтеді, |
|||
Мата даңқымен бөз етеді. |
|||
Ата жолы — бала жолы. |
|||
Ата жолын аттама. |
|||
Ата кәсібі — бала кәсібі. |
|||
Ата көрген оқ жонар, |
|||
Ана көрген тон пішер (Қорқыт). |
|||
Ата қайратты болса, бала ғибратты болады. |
|||
Аталар сөзі — ақылдың көзі. |
|||
Аталастан ауылдас жақын. |
|||
Аталастың аты озғанша, ауылдастың тайы озсын. |
|||
Аталастың саудасы айында қайтады. |
|||
Аталы айғыр үйірін жауға алдырмас, |
|||
Ата көрген жігіт ауылын дауға алдырмас. |
|||
Аталы жау дос болмас. |
|||
Аталы жетім — арсыз жетім, |
|||
Аналы жетім — ерке жетім. |
|||
Аталы ұл — қожалы құл. |
|||
Ата менен ана — гүл менен лала. |
|||
Атаның баласы аштан өлсе де асатпай жемейді. |
|||
Жетесі жаман нәсілсіз жеп отырса да "мә" демейді. |
|||
(Н.Наушабаев). |
|||
Атаның жаман ұлы малға ортақ, әрі үйлі жанға ортақ. |
|||
Атаның көңілі балада, баланың көңілі далада. |
|||
Атаның құны, ананың сүгі. |
|||
Атаның салған жолы бар, Ананың тіккен тоны бар. |
|||
"Атаңа нәлет" ешнәрсе емес, әншейін көңіл калдырады. |
|||
Атаңа не қылсаң алдыңа сол келеді. |
|||
Атанда болғанша алақанында болсын. |
|||
Атаң да болса бір жоддас. |
|||
"Атанды Алатауда бір жығып ем" деп... |
|||
Атаңды арқалан, анаңның аддында тәк тұр. |
|||
Атаңды жау шапса, бірге шап. |
|||
Атаңнан қалған сөз жоқ па? |
|||
Анаңнан қалған бөз жоқ па? |
|||
Атаңнан қалса тәберік сақта оны тым берік. |
|||
Атаңнан мал қалғанша тал қалсын. |
|||
Атаңның баласы болма, адамның баласы бол. |
|||
Атаңның ботасын алма, батасын ал: бота өліп калады, батадан бағың жанады (Есей би) |
|||
Атаңның сақалына қарама, айтқан мақалына қара. |
|||
Ата өліп, бала қалса мұратына жеткені. |
|||
Бала өліп, ата қалса арманы іште кеткені. |
|||
Ата өнері балаға мұра. |
|||
Атасы алаш, үйі ағаш, жаттан ақыл сұрамас. |
|||
Атасы басқамен қоян аулама, алар да қойнына салар. |
|||
== Дереккөздер == |
== Дереккөздер == |
||
<references/> |
<references/> |
18:21, 2016 ж. мамырдың 1 кезіндегі нұсқа
Ата — туыстық қатынасты білдіретін атау.
- әкенің әкесі немесе ағасы;
- ерлі-зайыптылардың қайын әкесі (қ. Қайын ата);
- қадірлі қарт. Кіші ұрпақ үшін ол әрдайым А. дәрежесінде болады;
- адамдардың туыстық, қандастық жігі;
- ру тармақтары;
- Ежелгі, байырғы деген сөздердің баламасы (Ата мекен, ата кәсіп).
“Ата” — көне түркі дәуірлерінде әрі қолбасы, әрі елбасы болған кісілер есіміне жанама қосылатын атау. “Ата” сөзі тіркескен қасиетті орындардың бәрі де сондай адамдардың аттарымен байланысты болып келеді. “А.” — осындай жерді, мекенді киелі рухқа теңеуден шыққан. Демек, ол — ұран тектес сөз. Бұл, әсіресе, ежелден аталар рухына — аруаққа сыйынған түркі қауымдарына тән нәрсе. “А.” — көне замандарда ру, тайпа иелігіндегі белгілі-бір аймақ, өңір болса, бертін келе туған жер, Отан ұғымдарының баламасына айналған. Ол еліміздің, мемлекеттілігіміздің негізі. Аумалы-төкпелі заманда империялық отаршыл және кеңестік қызыл саясат салдарынан шетке ауып кеткен қандас бауырлар Қазақстанның егемендік алуына орай өз А-не қайтып оралуда. [1]
Дереккөздер
- ↑ Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
Туыстық қатынастар | |
Санат:Отбасы | |
Күйеу • Әйел • Әке • Ана • Ата • Әже • Бауыр • Қарындас • Өгей аға • Бала • Қыз • Өгей ұл • Өгей қыз • Аға • Тәте • Қайын ата • Қайын ене • Кіндік әке • Кіндік шеше • |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |