Отты шеңбер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш «Тынық мұхиты» деген санатты қосты (HotCat құралының көмегімен)
ш «Тынық мұхиты» деген санатты аластады; «Тынық мұхит» деген санатты қосты (HotCat құралыны...
12-жол: 12-жол:


[[Санат:Вулканология]]
[[Санат:Вулканология]]
[[Санат:Тынық мұхиты]]
[[Санат:Тынық мұхит]]

12:27, 2016 ж. шілденің 9 кезіндегі нұсқа

Отты шеңбер (ағылш. Ring of Fire) — жанартаулар жиі атқылайтын және жиі жер сілкінетін қауіпті аймақ. Бұл шеңбер Тынық мұхиты алабын қоршап тұрғандықтан, оны "Тынық мұхитының отты шеңбері" немесе "Тынық мұхиттық белдеу" деп те атайды. Отты шеңбер тұрқы жағынан тағаға қатты ұқсайды және 40 мың шақырымға жуық аумақты алып жатыр. Бұл мұхит ойпатының, аралдар доғасы мен жанартаулы тау жоталарының және плиталардың үздіксіз тізбегімен байланысты.

Су астындағы жер сілкінулерден цунами пайда болады. Әлемдегі жер сілкінулердің 90 пайызы, үлкен жер сілкіністерінің 81 пайызы отты шеңбердің бойында орын алады. Отты шеңберден кейінгі екінші орында тұрған сейсмикалық аймақ- Жерорта теңіздік (Альпі-Гималай) белдеуі. Ол Явадан Суматраға дейін, Гималай тауы мен Жерорта теңізін бойлай Атлант мұхитының шетіне дейін созылып жатыр. Қазақстан мұхиттан алыс орналасқандықтан бізге цунамиден онша қауіп жоқ. Дегенмен, еліміздің оңтүстік және оңтұстік-шығыс бөлігінің жер сілкіну қауіптілігі жоғары.

Қызықты деректер

  • Жер шарының біраз жерін алып жатқан Тынық мұхиттық және Жерорта теңіздік екі сейсмикалық белдеуде жер сілкіністерінің 90 пайызы орын алады.
  • Тынық мұхиттық белдеу Американың батыс жағалауын бойлай, шығысқа қарай және Австраияның солтүстігін, сондай-ақ Азияның шығыс жағалауын қамтиды. Жалпы жер сілкіністренің 68 пайызы осы Тынық мұхиттық белдеуде болады[1]

Дереккөздер

  1. .ТАУЛАР, ЖАНАРТАУЛАР. ҮҢГІРЛЕР — Алматы: «Аруна» баспасы