Юкатан түбегі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:Península de Yucatán.svg|thumb| Юкатан түбегі]] |
|||
'''Юкатан Түбегі''', |
'''Юкатан Түбегі''', Орталық [[Америка]]дағы [[Мексика]] шығанағы мен [[Кариб теңізі]]нің аралығында. Көпшілік бөлігі [[Мексика]]да (Юкатан штаты), оңтүстік-шығыс бөлігі Гватемала мен [[Белиз]]ге қарайды. Юкатан түбегі Орталық [[Америка]] мойнағындағы құрлықтың ең енді өңірін құрайды. Мұнда [[Атлант мұхиты]] мен [[Тынық мұхит]]ты бөліп жатқан құрлықтың ені 860 км-ге жетеді. Ауданы 180 мың км шамасында. Жер беті негізінен ойпатты, тек оңтүстік-шығысы ғана аласа таулы (Майя тауы, 1122 м). Түбек оңтүстігіндегі [[Мексика]] Кордильерасының жалғасы болып табылатын Сьерра-Мадре тауларымен қоса тектоникалық тұрғыдан жас қозғалмалы алапқа жатады. [[Жер]]сілкіну жиі қайталанады. [[Жер]] бетіне [[неоген]] [[әктас]]тары кең көлемде шығып жатады. Соған орай ылғалды климат жағдайында карст жер бедері пішіндері кең тараған. [[Мексика]] шығанағына қараған солтүстік және батыс жағалары аласа, лагуна сипатты. [[Кариб теңізі]]не қараған жағасы жарқабақты, маржан кемертастарымен жиектелген. [[Климат]]ы тропиктік пассаттық, ыстық. Жыл бойы температура бірқалыпты. Ең салқын ай мен ең ең ыстық айлардың орташа температураларының айырмасы 3 – 5С. Жылдық жауын-шашын мөлшері солтүстігінде 500 мм-ден, оңтүстігінде 2000 мм-ге дейін. Карст құбылысының кең таралуына байланысты беткі ағыс дамымаған. Жауын-шашын мол түсуіне қарамастан су тапшы. Орталығы мен оңтүстігінде [[еуропа]]лықтар келгенге дейін мәңгі жасыл тропиктік орман өскен. Қазіргі кезде көп жерде олардың орнын цитрус плантациялары басқан. Солтүстігінде ксерофитті бұталар мен сирек ормандар таралған. |
||
<ref> Қазақ энциклопедиясы, 10 - том </ref> |
|||
== Пайдаланылған әдебиеттер: == |
|||
<references/> |
|||
[[ar:شبه جزيرة يوكاتان]] |
|||
[[be:Паўвостраў Юкатан]] |
|||
[[be-x-old:Юкатан]] |
|||
[[bg:Юкатан]] |
|||
[[br:Ledenez Yucatán]] |
|||
[[bs:Yucatan (poluostrvo)]] |
|||
[[ca:Península de Yucatán]] |
|||
[[cs:Yucatán]] |
|||
[[cy:Penrhyn Yucatán]] |
|||
[[da:Yucatán-halvøen]] |
|||
[[de:Yucatán (Halbinsel)]] |
|||
[[en:Yucatán Peninsula]] |
|||
[[eo:Jukatano]] |
|||
[[es:Península de Yucatán]] |
|||
[[et:Yucatáni poolsaar]] |
|||
[[eu:Yucatán penintsula]] |
|||
[[fa:شبهجزیره یوکاتان]] |
|||
[[fi:Jukatanin niemimaa]] |
|||
[[fr:Péninsule du Yucatán]] |
|||
[[gl:Península de Iucatán]] |
|||
[[he:חצי האי יוקטן]] |
|||
[[hr:Yucatán]] |
|||
[[hu:Yucatán-félsziget]] |
|||
[[io:Yukatan-peninsulo]] |
|||
[[it:Penisola dello Yucatán]] |
|||
[[ja:ユカタン半島]] |
|||
[[ka:იუკატანის ნახევარკუნძული]] |
|||
[[ko:유카탄 반도]] |
|||
[[lt:Jukatano pusiasalis]] |
|||
[[mn:Юкатаны хойг]] |
|||
[[nah:Tlālyacatl Yucatān]] |
|||
[[nl:Yucatán (schiereiland)]] |
|||
[[nn:Yucatánhalvøya]] |
|||
[[no:Yucatán]] |
|||
[[oc:Peninsula de Yucatan]] |
|||
[[pl:Jukatan (półwysep)]] |
|||
[[pt:Península de Iucatã]] |
|||
[[qu:Yukatan yaqa wat'a]] |
|||
[[ro:Peninsula Yucatán]] |
|||
[[ru:Юкатан]] |
|||
[[simple:Yucatán Peninsula]] |
|||
[[sk:Yucatánsky polostrov]] |
|||
[[sr:Јукатан]] |
|||
[[sv:Yucatánhalvön]] |
|||
[[tr:Yucatán Yarımadası]] |
|||
[[uk:Юкатан (півострів)]] |
|||
[[ur:جزیرہ نما یوکاتان]] |
|||
[[zh:尤卡坦半岛]] |
|||
{{stub}} |
|||
{{wikify}} |
|||
[[Санат: География]] |
|||
11:58, 2011 ж. маусымның 15 кезіндегі нұсқа
Юкатан Түбегі, Орталық Америкадағы Мексика шығанағы мен Кариб теңізінің аралығында. Көпшілік бөлігі Мексикада (Юкатан штаты), оңтүстік-шығыс бөлігі Гватемала мен Белизге қарайды. Юкатан түбегі Орталық Америка мойнағындағы құрлықтың ең енді өңірін құрайды. Мұнда Атлант мұхиты мен Тынық мұхитты бөліп жатқан құрлықтың ені 860 км-ге жетеді. Ауданы 180 мың км шамасында. Жер беті негізінен ойпатты, тек оңтүстік-шығысы ғана аласа таулы (Майя тауы, 1122 м). Түбек оңтүстігіндегі Мексика Кордильерасының жалғасы болып табылатын Сьерра-Мадре тауларымен қоса тектоникалық тұрғыдан жас қозғалмалы алапқа жатады. Жерсілкіну жиі қайталанады. Жер бетіне неоген әктастары кең көлемде шығып жатады. Соған орай ылғалды климат жағдайында карст жер бедері пішіндері кең тараған. Мексика шығанағына қараған солтүстік және батыс жағалары аласа, лагуна сипатты. Кариб теңізіне қараған жағасы жарқабақты, маржан кемертастарымен жиектелген. Климаты тропиктік пассаттық, ыстық. Жыл бойы температура бірқалыпты. Ең салқын ай мен ең ең ыстық айлардың орташа температураларының айырмасы 3 – 5С. Жылдық жауын-шашын мөлшері солтүстігінде 500 мм-ден, оңтүстігінде 2000 мм-ге дейін. Карст құбылысының кең таралуына байланысты беткі ағыс дамымаған. Жауын-шашын мол түсуіне қарамастан су тапшы. Орталығы мен оңтүстігінде еуропалықтар келгенге дейін мәңгі жасыл тропиктік орман өскен. Қазіргі кезде көп жерде олардың орнын цитрус плантациялары басқан. Солтүстігінде ксерофитті бұталар мен сирек ормандар таралған. [1]
Пайдаланылған әдебиеттер:
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 10 - том
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |