Нивелирлеу

Геометрикалық нивелирлеу.

Нивелирлеу – Жер бетіндегі нүктелердің биіктіктерін қайсы бір бастапқы нүктемен немесе бастапқы деңгейлік бетпен (ТМД-да Балтық теңіз деңгейімен) салыстыра отырып анықтау. Нивелирлеу тірек геодезия желісін түзу, топогр. түсірулердің биіктік негізін құру, жер бедерін түсіру, түрлі ғимараттарды, тас жол мен тас жолды жобалау, тағы басқа мақсаттарда жүргізіледі. Жер пішінін зерттеу, жер қыртысының вертикаль қозғалыстарының шамасын анықтау, теңіз және көл деңгейінің өзгерісін белгілеу, тағы басқа ғылыми зерттеулерге қажет мағлұматтар береді. Нүктелердің биіктігі іргелес екі нүктенің биіктік айырымына қарай анықталады. Нивелирлеу орындалу тәсілдеріне қарай: геом., тригонометр. (немесе геодез.), барометрлік, гидростатикалық және механикалық болып бөлінеді. Геометриялық және тригонометриялық Нивелирлеу топография түсірулерде биіктіктерді үлкен дәлдікпен анықтауға мүмкіндік береді. Барометрлік және механикалық Нивелирлеу түрлі экспед. зерттеулер кезінде пайдаланылады. Гидростатикалық Нивелирлеумен ғимараттардағы өзгерістер айқындалады. Бұлардан басқа астрономиялық немесе астрономиялық-гравиметриялық Нивелирлеу қолданылады.

Нивелирлеу процесі

Нивелирлеу мыналармен жүргізіледі:

• 1) нивелирмен — топографиялық немесе геометриялық нивелирлеу;
• 2) бұрыш өлшеуіш аспаппен — геодезиялық немеее тригонометриялық нивелирлеу;
• 3) барометрдің көмегімен — барометрлік нивелирлеу.

Әдебиет

• Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.

Сілтемелер

• Геометриялық нивелирлеу
• Топография
• Геодезия