Гвинея: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Рахмет
1-жол: 1-жол:
{{уики}}
{{мағына|Гвинея (айрық)}}
{{Мәліметті жаңалау керек}}
{{Infobox Country or territory
{{Мемлекет
|native_name = ''République de Guinée''
|Қазақша атауы = Гвинея Республикасы
|conventional_long_name = Republic of Guinea
|Шынайы атауы = {{lang-fr|République de Guinée}}
⚫
|common_name = Guinea
|Атау септігі = Гвинея
|image_flag = Flag of Guinea.svg
|image_coat =
|Елтаңба = Coat of arms of Guinea-new.svg
|image_map = LocationGuinea.svg
|Байрақ = Flag of Guinea.svg
|Ұраны = Travail, Justice, Solidarité
|national_motto = ''"Travail, Justice, Solidarité"''{{spaces|2}}<small>([[Француз тілі]])<br />"Work, Justice, Solidarity"</small>
|Әнұранның аты = Liberté
|national_anthem = ''[[Liberté]]''{{spaces|2}}<small>(French)<br />"Freedom"</small>
|Аудио = National Anthem of Guinea by US Navy Band.ogg
|official_languages = [[Француз тілі]]
|demonym = Guinean
|Картада = LocationGuinea.svg
|карта тақырыбы =Гвинея Республикасы
|capital = [[Conakry]]
⚫
|Картада2 =
|latd=9 |latm=31 |latNS=N |longd=13 |longm=42 |longEW=W
|lat_dir = N|lat_deg = 48|lat_min = 57|lat_sec = 0
|largest_city = capital
|lon_dir = E|lon_deg = 66|lon_min = 14|lon_sec = 0
|government_type = [[Республика]]
|leader_title1 = Президент
|region = GN
|leader_name1 = [[Lansana Conté]]
|CoordScale = 10000000
|Тілдері = [[Француз тілі]] — [[мемлекеттік тіл]]<br />
|leader_title2 = [[List of Prime Ministers of Guinea|Prime Minister]]
|Мемлекеттік діні =
|leader_name2 = [[Lansana Kouyaté]]
|Үкімет түрі = [[Президенттік республика]]
|area_rank = 78th
|area_magnitude = 1 E11
|Құрылды =
⚫
|Тәуелсіздік күні = [[2 қазан]] [[1958]] [[1958 жыл]]ы
⚫
|area = 245,857
⚫
|Тәуелсіздігін алды = [[Франция]]-дан
|areami² = 94,926 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water = negligible
|Астанасы = [[Конарки]]
|Ірі қалалары = [[Конарки]], [[Киндиа]],
|population_estimate = 9,402,000
|Басшы қызметі = [[Президенті]] <br />[[Премьер-Министрі|Премьер-министрі]]
|population_estimate_rank = 83rd
|Басшылары = [[Альфа Конде]] <br />[[Мамади Юла]]
|population_estimate_year = шілде 2005
|Жер аумағы бойынша орны = 77-шы
|population_census = 7,156,406
⚫
|Жер аумағы = 245 857
|population_census_year = 1996
|population_density = 38
|Судың үлесі =
|Этнохороним = [[Гвинелықтар]]
|population_densitymi² = 98 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|Халық саны бойынша орны = 75-ші
|population_density_rank = 164th
|Жұрты = {{profit}}11 176 026<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=https://www.webcitation.org/6GUHbJYCI?url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|archivedate=2013-05-09}}</ref>
|GDP_PPP = $18.879 billion <!--IMF-->
|GDP_PPP_rank = 111th
|Сарап жылы = 2013
|Санақ бойынша халық саны = 39,4
|GDP_PPP_year = 2005
|Санақ жылы =
|GDP_PPP_per_capita = $2,035 <!--IMF-->
|Халық тығыздығы =
|GDP_PPP_per_capita_rank = 142nd
|Тығыздық бойынша орны =
|sovereignty_type = [[Тәуелсіздік]]
|ЖІӨ (АҚТ) = 10 422 млн<ref name=imf>Данные за 2008 год. [http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=656&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=59&pr.y=18 World Economic Outlook Database, Guinea],
⚫
|established_event1 = [[Франция]]дан
|ЖІӨ (АҚТ) сараптаған жылы = 2008
⚫
|established_date1 = [[2 қазан]] [[1958]]
|ЖІӨ (АҚТ) орны =
|HDI = {{decrease}} 0.445
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) = 1 014<ref name=imf/>
|HDI_rank = 160th
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны =
|HDI_year = 2004
|ЖІӨ (номинал) = {{profit}} 0,414<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf|title=Human Development Index and its components|publisher=[[Программа развития ООН]]|accessdate=2015-12-16|lang=en|description
⚫
|HDI_category = <span style="color:#e0584e">low</span>
|ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы =
|FSI = 101.3 {{increase}} 2.3
|ЖІӨ (номинал)бойынша орны =
|FSI_year = 2007
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) = $12,950<ref name=IMF/>
|FSI_rank = 9th
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны =
|FSI_category = <font color="#FF0000">Alert</font>
|АДИ = {{Өсім}} 0,788<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/countries/profiles/KAZ|lang=en|title=Human Development Report 2015|year=2015|publisher=United Nations Development Programme|archiveurl=http://www.webcitation.org/6IqDzz4je|archivedate=2013-08-13}}</ref>
|currency = [[Guinean franc]]
|currency_code = GNF
|АДИ жылдық есебі = 2016
|country_code =
|АДИ бойынша орны =183
⚫
|АДИ деңгейі = <span style="color:#e0584e">орташа</span>
|time_zone = [[Greenwich Mean Time|GMT]]
|utc_offset =
|Әуе компаниясы =
|time_zone_DST =
|Валютасы = [[гвинейлық франк]]
|utc_offset_DST =
|Интернет үйшігі = [[.gn]],
|cctld = [[.gn]]
|ISO = GN
|calling_code = 224
|Телефон коды = +224
|footnotes =
|Уақыт белдеулері = UTC−6:00
|Түсініктемелер =
}}
}}
[[Сурет:Regions of Guinea ru.svg|thumb|right]]
[[Сурет:Regions of Guinea ru.svg|thumb|right]]

20:29, 2017 ж. қарашаның 9 кезіндегі нұсқа

Координаттар: 48°57′00″ с. е. 66°14′00″ ш. б. / 48.95000° с. е. 66.23333° ш. б. / 48.95000; 66.23333 (G) (O) (Я)
Гвинея Республикасы
фр. République de Guinée
Байрақ Елтаңба
Ұран: «Travail, Justice, Solidarité»
Әнұран: «Liberté» (тыңдау (ақп.))
Гвинея Республикасы
Тарихы
Тәуелсіздік күні 2 қазан 1958 1958 жылы (Франция-дан)
Мемлекеттік құрылымы
Ресми тілдері Француз тілі — мемлекеттік тіл
Елорда Конарки
Ірі қалалары Конарки, Киндиа,
Үкімет түрі Президенттік республика
Президенті
Премьер-министрі 		Альфа Конде
Мамади Юла
Географиясы
Жер аумағы
• Барлығы 		Әлем бойынша 77-шы орын
245 857 км²
Жұрты
• Сарап (2013)
• Санақ
• Тығыздығы
▲11 176 026[1] адам (75-ші)
39,4 адам
адам/км²
Экономикасы
ЖІӨ (АҚТ)
 • Қорытынды
10 422 млнДереккөз қатесі: <ref> тегін </ref> тегімен жабуды қажет етеді $
Этнохороним Гвинелықтар
Валютасы гвинейлық франк
Қосымша мәліметтер
Интернет үйшігі .gn,
ISO коды GN
ХОК коды GUI
Телефон коды ++224
Уақыт белдеулері UTC−6:00

Гвинея, Гвинея Республикасы — Батыс Африкада орналасқан мемлекет. Жер аумағы 246 мың км². Халқы 7,4 млн. (1995). Негізгі халқы: фульбе, малинке, сусу, кисси, кпелле, т.б. Астанасы — Конакри қ. Ресми тілі — француз тілі. Халқының 70%-і мұсылмандар, 25%-і пұтқа табынушылар, қалғандары христиандар. Гаусс — республика. Елді президент басқарады.Заң шығарушы органы — бір палаталы парламент. Гаусс жері түгелімен субэкваторлық белдеуде орналасқан. Аласа және орт. таулы үстірттер көп. Жері боксит, алмас, алтын, т.б. кендерге бай. Климаты экваторлық, муссондық. Жылдық орташа температура 20 — 25°С аралығында. Жауын-шашынның орташа мөлш. 1200 — 2000 мм. Жері құнарлы. Мәңгі жасыл ормандар мен саванна өсімдіктері өседі. Археол. қазбалар бұл өңірде адамдардың өте ерте заманнан бері өмір сүріп келе жатқанын дәлелдейді. Бірақ 19 ғ-дың ортасына дейінгі тарихы аз зерттелген. Орта ғасырларда кейбір аудандары Гана және Мали мемлекеттерінің құрамында болған. 16 ғ-дан бастап ислам дінін қабылдаған көшпелі фульба тайпалары әскери-діни Фута-Джаллон мемлекетін құрып, көршілес пұтқа табынушыларды өздеріне бағындырды. 15 ғ-дың орта тұсынан бастап Гаусс жағалауына португалдықтар келіп, алтын, піл сүйектерін, қымбат ағаштары мен құлдарды Еуропаға, кейіннен Америкаға таси бастады. Олар 16 — 18 ғ-ларда жергілікті тайпалар арасындағы алауыздықтарды пайдаланып, өз биліктерін орнатуға тырысты. 1865 — 76 ж. бұл өңірде француздар бірнеше қамалдар тұрғызып, Англия мен Германияны елден ығыстырып шығарды. Олар елдің ең құнарлы жерлерінде кофе, банан, ананас, мақта өсіруді жолға қойды. Алғашқы өндіріс орындары (тау-кен саласында) 1930 ж. ғана пайда бола бастады. 1958 ж. 28 қыркүйекте өткізілген референдумда Гаусс халқы Франция конституциясын қабылдамай, ел тәуелсіздігіне дауыс берді. Сол жылы 2 қазанда Гаусс тәуелсіз мемлекет болып жарияланды. Гвинея демократиялық партиясы және оның жетекшісі А.Секу Туренің басшылығымен жер, өндіріс орындары, шетелдік компаниялар мен банк жүйелері мемлекет меншігіне алынды. 1984 ж. қантөгіссіз мемл. төңкерісі болып, алдыңғы конституция күшін жойды. Мемл. монополия шектеліп, елге шет ел капиталының енуіне жағдай жасалды. 1991 ж. өткізілген жалпы ұлттық референдумда жаңа конституция қабылданып, елде президенттік басқару, бір палаталы парламент қызметі енгізілді. Қоғамды демократияландыру шаралары жүзеге асырылуда. Экономикасының негізі — тау-кен өнеркәсібі (боксит, алтын, алмас), қымбат ағаштар, т.б. экспорттың 96%-ін құрайды (1995). Дүние жүзіндегі боксит қорының 2/3-і осында шоғырланған. Халықтың 70%-і а.ш-нда (мақта, темекі, кофе, банан, күріш,мал ш.) жұмыс істейді. Дегенмен, азық-түлік өнімдері тапшы болғандықтан, сырттан әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: Франция, Италия, Жапония. Гаусс БҰҰ-ның, Африка Бірлігі Ұйымының, Ислам конфедерациясы ұйымының, т.б. халықар. және аймақтық ұйымдардың мүшесі.

Тағы қараңыз

Үлгі:Countries of Africa Үлгі:Member states of the African Union Үлгі:Оңтүстік Атнлантика Бейбітшілік және Ынтымақтастық Зонасы Үлгі:La Francophonie Үлгі:Ислам Әріптестік Ұйымы

  1. ↑ Census.gov Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013. U.S. Department of Commerce (2013). Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 мамыр 2013. Тексерілді, 9 мамыр 2013.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Гвинея&oldid=2574781» бетінен алынған