Валуа: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
62-жол: 62-жол:
=== Ангулем тармағы ===
=== Ангулем тармағы ===


1407 жылы қайтыс болған Орлеан және Валуа герцогы, [[Жан Ангулем|Ангулемдық Жанның]] кіші ұлының [[Карл Ангулем|Карл]] атты ұлы болды. Ал, оның ұлы баласыз Людовик XII дүниеден өткен соң [[Франциск І]] деген атпен француз тағына отырды (1515). Оның ұлы - Француздық Генрих ІІ-нің төрт ұлы болды, оның үшеуі елді биледі ([[Франциск II|Франциск ІI]], [[Карл IX (Франция королі)|Карл IX]], [[Генрих III (Франция королі)|Генрих III]]), ал төртіншісі - [[Франсуа (Алансон және Анжу герцогы)|Франсуа]] - Алансон герцогы (кейін - Анжу). Олардың ешқайсысы заңды ұрпақ қалдырмады, ал 1589 жылы Генрих ІІІ-нің өлімінен кейін француз тағына Капетиндерден тарайтын [[Бурбондар|Бурбон]] әулетінің өкілі - [[IV Генрих (Франция королі)|Генрих IV Бурбонға]] ауысты. Валуа үйінің соңғы патшалардың қарындасы, Маргарита де Валуа, Генрих IV-нің ажырасқан әйелі, 1615 жылы қайтыс болды. Ол Валуа әулетінің соңғы заңды ұрпағы болды.
1407 жылы қайтыс болған Орлеан және Валуа герцогы, [[Жан Ангулем|Ангулемдық Жанның]] кіші ұлының [[Карл Ангулем|Карл]] атты ұлы болды. Ал, оның ұлы баласыз Людовик XII дүниеден өткен соң [[Франциск І]] деген атпен француз тағына отырды (1515). Оның ұлы - Француздық Генрих ІІ-нің төрт ұлы болды, оның үшеуі елді биледі ([[Франциск II|Франциск ІI]], [[Карл IX (Франция королі)|Карл IX]], [[Генрих III (Франция королі)|Генрих III]]), ал төртіншісі - [[Франсуа (Алансон және Анжу герцогы)|Франсуа]] - Алансон герцогы (кейін - Анжу). Олардың ешқайсысы заңды ұрпақ қалдырмады, ал 1589 жылы Генрих ІІІ-нің өлімінен кейін француз тағына Капетиндерден тарайтын [[Бурбондар|Бурбон]] әулетінің өкілі - [[IV Генрих (Франция королі)|Генрих IV Бурбонға]] ауысты. Валуа үйінің соңғы патшалардың қарындасы, [[Маргарита де Валуа]], Генрих IV-нің ажырасқан әйелі, 1615 жылы қайтыс болды. Ол Валуа әулетінің соңғы заңды ұрпағы болды.


== Валуа үйінің тармақтары ==
== Валуа үйінің тармақтары ==

23:20, 2017 ж. желтоқсанның 29 кезіндегі нұсқа

Валуа
фр. Valois
Валуа
Валуа графтары мен герцогтарының елтаңбасы
Елі Франция патшалығы
Негізін салушы үйі Капетиндер
Титулдары
Негізін салушысы Карл де Валуа
Соңғы билеушісі Генрих III
Негізі салынған жыл 1270
Ыдырауы 1589
Ұлты француздар
Кейінгі әулет өкілдері

Валуа (фр. Valois) — Франция корольдерінің әулеті, Капетиндер үй тармағы. Өзінің атауын осы тармақтың негізін салушы Француздық Карлдың титулы де Валуа графымен байланысты алды.

Валуа әулетінің өкілдері Капетин үйінің кіші тармағы Бурбондар әулеті алмастырғанша француз тағын 1328-ден 1589-ға дейін иемденді.

Де Валуа графтары

Тұңғыш де Валуа графтары де Валуа-Вексен-Амьен үйінің өкілдері болды (Капетиндер әулетінің кіші желісінің біреуі Францияның жесір королевасы Анна Ярославнаға үйленген). Осы рудың соңғы өкілі монахша шаш алды, ал Валуа графтығы апайының күйеуі Каролиндер әулетінің кіші желісі Гербертиндер үйінен шыққан граф Герберт IV де Вермандуаға өтті. Олардың мұрагер-қызы Француздық Генрих I патшаның ұлы де Вермандуа графы, Ұлы Гугоға тұрмысқа шығып, оған Валуа және Вермандуа графтықтарын жасау ретінде әкелді. Бұл некеде 6-шы буынға дейін капетин руының де Вермандуа графтары шықты, осыдан соң Валуа графтығы 1215 жылы Филипп II Август патша королдік иелікке қосты.

Король Батыл Филипп III 1285 жылы ұлы Карлға кеңейтілген Валуа графтығын берді. Карл, де Валуа графы - король Филипп IV-нің бауыры - Валуа үйінің негізін қалаушысы болды, ал оның ұлы Филипп VI француз тағына отырып, королдік Валуа әулетін құрды. 1280 жылы Рим Папасы Мартин V Арагон патшалығын Карл де Валуаға сыйлады, алайда ол 1290 жылы бұл сыйлықтан бас тартты. Алғашқы некесі Анжу мен Мэн графтығын әкелді. Екінші әйелі Екатерина де Куртененің құқықтары бойынша - ол Константинополь императоры атағын алды. Карл ағасының билік еткен уақытта мемлекеттік істерге белсене араласып, 1325 жылы Ножанда қайтыс болды.

Валуа әулеті

Әдемі Филипп IV-нің үш ұлы ер бала қалдырмай қайтыс болғаннан кейін, Карл де Валуаның ұлы Филипп VI 1328 жылы Капетиндердің жақын ұрпағы ретінде саналып Францияның тағына келді. Валуа үйінің биіктеуі Англия мен Франция арасындағы ұзаққа созылған соғыстың себебі болды (Жүзжылдық соғыс). Филипп VI-ның 2 ұлы болды: Иоанн (болашақта Мейрімді Иоанн II) мен Филипп. Соңғысы 1375 жылы де Валуа графы және Орлеан герцогы деп жарияланды, бірақ ұрпақтарсыз қайтыс болды. 1350 жылдан 1364 жылға дейін билік еткен Иоанн ІІ-нің 4 ұлы болды, оның ішінде: оның мұрагері Карл V мен кіші Бургундия үйінің негізін қалаушы, Бургундия герцогы Батыл Филипп II. Карл V-нің (1380 ж. дүн. өт.) Ақылсыз Карл VI мен принц Людовик деген екі ұлдары болды.

Орлеан тармағы

Ханзада Людовик Орлеан герцогы мен Ангулем және Валуа графы титулы мен жерлерін алды. Оның кезінде 1403 жылы Валуа графтығы герцог-пэрстық болды. Тарихта алғаш рет Орлеан герцогы ретінде белгілі Людовик, ағасы Карл VI-ның бақытсыз билігі кезінде Бургундия герцогымен билікке қатысты дауласты, ал 1407 жылы оны өлтірді. Оның немересі Людовик, Валуа және Орлеан герцогы, француздық Валуаның үлкен желісінің соңғы өкілі - Карл VIII (Карл VI-да соң ұлы Жеңіпаз Карл VII, содан соң оның ұлы Людовик XI, Карл VIII-нің әкесі билік етті) қайтыс болған соң - 1498 жылы Франция тағына Людовик XII деген атпен келді және осылайша Валуаны тәжбен біріктірді. Ақырында Валуа Валуа үйінің ханзадаларына, сосын Бурбон үйіне сыйланды, бірақ әрқашан Орлеан герцогтығымен бірге болды. Орлеан үйі 1787 жылғы революция кезінде ғана Валуа герцогтық титулын жоғалтты, бірақ ішінара атаумен байланысты жерлерді сақтап қалды.

Ангулем тармағы

1407 жылы қайтыс болған Орлеан және Валуа герцогы, Ангулемдық Жанның кіші ұлының Карл атты ұлы болды. Ал, оның ұлы баласыз Людовик XII дүниеден өткен соң Франциск І деген атпен француз тағына отырды (1515). Оның ұлы - Француздық Генрих ІІ-нің төрт ұлы болды, оның үшеуі елді биледі (Франциск ІI, Карл IX, Генрих III), ал төртіншісі - Франсуа - Алансон герцогы (кейін - Анжу). Олардың ешқайсысы заңды ұрпақ қалдырмады, ал 1589 жылы Генрих ІІІ-нің өлімінен кейін француз тағына Капетиндерден тарайтын Бурбон әулетінің өкілі - Генрих IV Бурбонға ауысты. Валуа үйінің соңғы патшалардың қарындасы, Маргарита де Валуа, Генрих IV-нің ажырасқан әйелі, 1615 жылы қайтыс болды. Ол Валуа әулетінің соңғы заңды ұрпағы болды.

Валуа үйінің тармақтары