Гвинея: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш →‎Тағы қараңыз: clean up, replaced: {{Countries of Africa}} → {{Африка елдері}} using AWB
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
{{уики}}
{{Мәліметті жаңалау керек}}
{{Мемлекет
{{Мемлекет
|Қазақша атауы = Гвинея Республикасы
|Қазақша атауы = Гвинея Республикасы
10-жол: 8-жол:
|Әнұранның аты = Liberté
|Әнұранның аты = Liberté
|Аудио = National Anthem of Guinea by US Navy Band.ogg
|Аудио = National Anthem of Guinea by US Navy Band.ogg
|Картада = LocationGuinea.svg
|Картада = Location Guinea AU Africa.svg
|карта тақырыбы =Гвинея Республикасы
|карта тақырыбы =Гвинея Республикасы
|Картада2 =
|Картада2 =
17-жол: 15-жол:
|region = GN
|region = GN
|CoordScale = 10000000
|CoordScale = 10000000
|Тілдері = [[Француз тілі]] — [[мемлекеттік тіл]]<br />
|Тілдері = [[Француз тілі]]
|Мемлекеттік діні =
|Мемлекеттік діні =
|Үкімет түрі = [[Президенттік республика]]
|Үкімет түрі = [[Президенттік республика]]
|Құрылды =
|Құрылды =
|Тәуелсіздік күні = [[2 қазан]] [[1958]] [[1958 жыл]]ы
|Тәуелсіздік күні = [[2 қазан]] [[1958 жыл]]
|Тәуелсіздігін алды = [[Франция]]-дан
|Тәуелсіздігін алды = [[Франция]]дан
|Астанасы = [[Конарки]]
|Астанасы = [[Конарки]]
|Ірі қалалары = [[Конарки]], [[Киндиа]],
|Ірі қалалары = Конакри, [[Нзерекоре (қала)|Нзерекоре]], [[Киндиа]]
|Басшы қызметі = [[Президенті]] <br />[[Премьер-Министрі|Премьер-министрі]]
|Басшы қызметі = [[Гвинея президенттерінің тізімі|Президенті]]<br />[[Гвинея премьер-министрлер тізімі|Премьер-министрі]]
|Басшылары = [[Альфа Конде]] <br />[[Мамади Юла]]
|Басшылары = [[Альфа Конде]]<br />[[Ибрагима Кассори Фофана]]
|Жер аумағы бойынша орны = 77-шы
|Жер аумағы бойынша орны = 77-ші
|Жер аумағы = 245 857
|Жер аумағы = 245 836
|Судың үлесі =
|Судың үлесі =
|Этнохороним = [[Гвинелықтар]]
|Этнохороним =
|Халық саны бойынша орны = 75-ші
|Халық саны бойынша орны = 81-ші
|Жұрты = {{өсім}} 12 395 924
|Жұрты = {{profit}}11 176 026<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=https://www.webcitation.org/6GUHbJYCI?url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|archivedate=2013-05-09}}</ref>
|Сарап жылы = 2013
|Сарап жылы = 2016
|Санақ бойынша халық саны = 39,4
|Санақ бойынша халық саны = 11 628 972
|Санақ жылы =
|Санақ жылы = 2014
|Халық тығыздығы =
|Халық тығыздығы = 40,9
|Тығыздық бойынша орны =
|Тығыздық бойынша орны = 164-ші
|ЖІӨ (АҚТ) = 26,451&nbsp;млрд.<ref name=imf2>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&pr.y=6&sy=2015&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=656&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=Guinea |publisher=International Monetary Fund |accessdate=18 April 2012}}</ref>
|ЖІӨ (АҚТ) = 10 422 млн<ref>
|ЖІӨ (АҚТ) орны =
|ЖІӨ (АҚТ) орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) = 1 014<ref name=imf/>
|ЖІӨ (АҚТ) сараптаған жылы = 2017
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) = 2,039<ref name=imf2/>
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны =
|ЖІӨ (номинал) = 9,183&nbsp;млрд.<ref name=imf2/>
|ЖІӨ (номинал) = {{profit}} 0,414<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf|title=Human Development Index and its components|publisher=[[Программа развития ООН]]|accessdate=2015-12-16|lang=en|description
|ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы =
|ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы = 2017
|ЖІӨ (номинал)бойынша орны =
|ЖІӨ (номинал) бойынша орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) = $12,950<ref name=IMF/>
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) = 707
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны =
|АДИ = {{Өсім}} 0,788<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/countries/profiles/KAZ|lang=en|title=Human Development Report 2015|year=2015|publisher=United Nations Development Programme|archiveurl=http://www.webcitation.org/6IqDzz4je|archivedate=2013-08-13}}</ref>
|АДИ = {{өсім}} 0,459<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf|title=2018 Human Development Report|year=2018|publisher=United Nations Development Programme|access-date=21 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20170322153238/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf|archive-date=22 March 2017|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref>
|АДИ жылдық есебі = 2016
|АДИ жылдық есебі = 2017
|АДИ бойынша орны =183
|АДИ бойынша орны =175-ші
|АДИ деңгейі = <span style="color:#e0584e">орташа</span>
|АДИ деңгейі = <span style="color:#e0584e">төмен</span>
|Әуе компаниясы =
|Әуе компаниясы =
|Валютасы = [[гвинейлық франк]]
|Валютасы = [[гвинейлық франк]]
|Интернет үйшігі = [[.gn]],
|Интернет үйшігі = [[.gn]],
|ISO = GN
|ISO = GN
|Телефон коды = +224
|Телефон коды = 224
|Уақыт белдеулері = UTC−6:00
|Уақыт белдеулері = +0
|Түсініктемелер =
|Түсініктемелер =
}}
}}
⚫
'''Гвинея''', '''Гвинея Республикасы''' ({{lang-fr|République de Guinée}}) — Батыс Африкада орналасқан мемлекет. Жер аумағы 246 мың км². Халқы 7,4 млн. (1995). Негізгі халқы: [[фульбе]], [[малинке]], сусу, [[кисси]], кпелле, т.б. Астанасы — Конакри қ. [[Ресми тілі]] — [[француз тілі]]. Халқының 70%-і [[мұсылмандар]], 25%-і пұтқа табынушылар, қалғандары христиандар. Гаусс — республика. Елді президент басқарады.Заң шығарушы органы — бір палаталы парламент. Гаусс жері түгелімен субэкваторлық белдеуде орналасқан. Аласа және орт. таулы үстірттер көп. Жері боксит, алмас, алтын, т.б. кендерге бай. Климаты экваторлық, муссондық. Жылдық орташа температура 20 — 25°С аралығында. Жауын-шашынның орташа мөлш. 1200 — 2000 мм. Жері құнарлы. Мәңгі жасыл ормандар мен саванна өсімдіктері өседі. Археол. қазбалар бұл өңірде адамдардың өте ерте заманнан бері өмір сүріп келе жатқанын дәлелдейді. Бірақ 19 ғ-дың ортасына дейінгі тарихы аз зерттелген. Орта ғасырларда кейбір аудандары [[Гана]] және [[Мали]] мемлекеттерінің құрамында болған. 16 ғ-дан бастап ислам дінін қабылдаған көшпелі фульба тайпалары әскери-діни Фута-Джаллон мемлекетін құрып, көршілес пұтқа табынушыларды өздеріне бағындырды. 15 ғ-дың орта тұсынан бастап Гаусс жағалауына португалдықтар келіп, алтын, піл сүйектерін, қымбат ағаштары мен құлдарды Еуропаға, кейіннен Америкаға таси бастады. Олар 16 — 18 ғ-ларда жергілікті тайпалар арасындағы алауыздықтарды пайдаланып, өз биліктерін орнатуға тырысты. 1865 — 76 ж. бұл өңірде [[француздар]] бірнеше қамалдар тұрғызып, [[Англия]] мен [[Германия]]ны елден ығыстырып шығарды. Олар елдің ең құнарлы жерлерінде кофе, банан, ананас, мақта өсіруді жолға қойды. Алғашқы өндіріс орындары (тау-кен саласында) 1930 ж. ғана пайда бола бастады. 1958 ж. 28 қыркүйекте өткізілген референдумда Гаусс халқы [[Франция]] конституциясын қабылдамай, ел тәуелсіздігіне дауыс берді. Сол жылы 2 қазанда Гаусс тәуелсіз мемлекет болып жарияланды. Гвинея демократиялық партиясы және оның жетекшісі А.Секу Туренің басшылығымен жер, өндіріс орындары, шетелдік компаниялар мен банк жүйелері мемлекет меншігіне алынды. 1984 ж. қантөгіссіз мемл. төңкерісі болып, алдыңғы конституция күшін жойды. Мемл. монополия шектеліп, елге шет ел капиталының енуіне жағдай жасалды. 1991 ж. өткізілген жалпы ұлттық референдумда жаңа конституция қабылданып, елде президенттік басқару, бір палаталы парламент қызметі енгізілді. Қоғамды демократияландыру шаралары жүзеге асырылуда. Экономикасының негізі — тау-кен өнеркәсібі (боксит, алтын, алмас), қымбат ағаштар, т.б. экспорттың 96%-ін құрайды (1995). Дүние жүзіндегі боксит қорының 2/3-і осында шоғырланған. Халықтың 70%-і а.ш-нда (мақта, темекі, кофе, банан, күріш,мал ш.) жұмыс істейді. Дегенмен, азық-түлік өнімдері тапшы болғандықтан, сырттан әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: [[Франция]], [[Италия]], [[Жапония]]. Гаусс [[БҰҰ]]-ның, [[Африка одағы]]ның, Ислам конфедерациясы ұйымының, т.б. халықар. және аймақтық ұйымдардың мүшесі.
[[Сурет:Regions of Guinea ru.svg|thumb|right]]
⚫
'''Гвинея''', Гвинея Республикасы {{lang-fr|République de Guinée}} — Батыс Африкада орналасқан мемлекет. Жер аумағы 246 мың км². Халқы 7,4 млн. (1995). Негізгі халқы: [[фульбе]], [[малинке]], сусу, [[кисси]], кпелле, т.б. Астанасы — Конакри қ. [[Ресми тілі]] — [[француз тілі]]. Халқының 70%-і [[мұсылмандар]], 25%-і пұтқа табынушылар, қалғандары христиандар. Гаусс — республика. Елді президент басқарады.Заң шығарушы органы — бір палаталы парламент. Гаусс жері түгелімен субэкваторлық белдеуде орналасқан. Аласа және орт. таулы үстірттер көп. Жері боксит, алмас, алтын, т.б. кендерге бай. Климаты экваторлық, муссондық. Жылдық орташа температура 20 — 25°С аралығында. Жауын-шашынның орташа мөлш. 1200 — 2000 мм. Жері құнарлы. Мәңгі жасыл ормандар мен саванна өсімдіктері өседі. Археол. қазбалар бұл өңірде адамдардың өте ерте заманнан бері өмір сүріп келе жатқанын дәлелдейді. Бірақ 19 ғ-дың ортасына дейінгі тарихы аз зерттелген. Орта ғасырларда кейбір аудандары [[Гана]] және [[Мали]] мемлекеттерінің құрамында болған. 16 ғ-дан бастап ислам дінін қабылдаған көшпелі фульба тайпалары әскери-діни Фута-Джаллон мемлекетін құрып, көршілес пұтқа табынушыларды өздеріне бағындырды. 15 ғ-дың орта тұсынан бастап Гаусс жағалауына португалдықтар келіп, алтын, піл сүйектерін, қымбат ағаштары мен құлдарды Еуропаға, кейіннен Америкаға таси бастады. Олар 16 — 18 ғ-ларда жергілікті тайпалар арасындағы алауыздықтарды пайдаланып, өз биліктерін орнатуға тырысты. 1865 — 76 ж. бұл өңірде [[француздар]] бірнеше қамалдар тұрғызып, [[Англия]] мен [[Германия]]ны елден ығыстырып шығарды. Олар елдің ең құнарлы жерлерінде кофе, банан, ананас, мақта өсіруді жолға қойды. Алғашқы өндіріс орындары (тау-кен саласында) 1930 ж. ғана пайда бола бастады. 1958 ж. 28 қыркүйекте өткізілген референдумда Гаусс халқы [[Франция]] конституциясын қабылдамай, ел тәуелсіздігіне дауыс берді. Сол жылы 2 қазанда Гаусс тәуелсіз мемлекет болып жарияланды. Гвинея демократиялық партиясы және оның жетекшісі А.Секу Туренің басшылығымен жер, өндіріс орындары, шетелдік компаниялар мен банк жүйелері мемлекет меншігіне алынды. 1984 ж. қантөгіссіз мемл. төңкерісі болып, алдыңғы конституция күшін жойды. Мемл. монополия шектеліп, елге шет ел капиталының енуіне жағдай жасалды. 1991 ж. өткізілген жалпы ұлттық референдумда жаңа конституция қабылданып, елде президенттік басқару, бір палаталы парламент қызметі енгізілді. Қоғамды демократияландыру шаралары жүзеге асырылуда. Экономикасының негізі — тау-кен өнеркәсібі (боксит, алтын, алмас), қымбат ағаштар, т.б. экспорттың 96%-ін құрайды (1995). Дүние жүзіндегі боксит қорының 2/3-і осында шоғырланған. Халықтың 70%-і а.ш-нда (мақта, темекі, кофе, банан, күріш,мал ш.) жұмыс істейді. Дегенмен, азық-түлік өнімдері тапшы болғандықтан, сырттан әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: [[Франция]], [[Италия]], [[Жапония]]. Гаусс [[БҰҰ]]-ның, [[Африка одағы]]ның, Ислам конфедерациясы ұйымының, т.б. халықар. және аймақтық ұйымдардың мүшесі.


== Тағы қараңыз ==
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
⚫
{{Африка елдері}}

⚫
{{Африка одағы}}
{{Навигациялық блок
{{Оңтүстік Атлантика Бейбітшілік және Ынтымақтастық Зонасы}}
|тақырып = Гвинея
⚫
{{Франкофония}}
|тақырып_стиль = background:{{түс|{{PAGENAME}}}};
⚫
{{Ислам Әріптестік Ұйымы}}
|state = collapsed
{{ДСҰ мүшелері}}
⚫
|Африка елдері
⚫
|Африка одағы
⚫
|Ислам Әріптестік Ұйымы
⚫
|Франкофония
}}


[[Санат:Гвинея|*]]
[[Санат:Гвинея|*]]
[[Санат:Унитарлы елдер]]
[[Санат:Батыс Африка]]

14:18, 2019 ж. сәуірдің 4 кезіндегі нұсқа

Координаттар: 48°57′00″ с. е. 66°14′00″ ш. б. / 48.95000° с. е. 66.23333° ш. б. / 48.95000; 66.23333 (G) (O) (Я)
Гвинея Республикасы
фр. République de Guinée
Байрақ Елтаңба
Ұран: «Travail, Justice, Solidarité»
Әнұран: «Liberté» (тыңдау (ақп.))
Гвинея Республикасы
Тарихы
Тәуелсіздік күні 2 қазан 1958 жыл (Франциядан)
Мемлекеттік құрылымы
Ресми тілдері Француз тілі
Елорда Конарки
Ірі қалалары Конакри, Нзерекоре, Киндиа
Үкімет түрі Президенттік республика
Президенті
Премьер-министрі 		Альфа Конде
Ибрагима Кассори Фофана
Географиясы
Жер аумағы
• Барлығы 		Әлем бойынша 77-ші орын
245 836 км²
Жұрты
• Сарап (2016)
• Санақ (2014)
• Тығыздығы
▲ 12 395 924 адам (81-ші)
11 628 972 адам
40,9 адам/км² (164-ші)
Экономикасы
ЖІӨ (АҚТ)
 • Қорытынды (2017)
 • Жан басына шаққанда
26,451 млрд.[1] $
2,039[1] $
ЖІӨ (номинал)
 • Қорытынды (2017)
 • Жан басына шаққанда
9,183 млрд.[1] $
707 $
АДИ (2017) ▲ 0,459[2] (төмен) (175-ші)
Валютасы гвинейлық франк
Қосымша мәліметтер
Интернет үйшігі .gn,
ISO коды GN
ХОК коды GUI
Телефон коды +224
Уақыт белдеулері +0

Гвинея, Гвинея Республикасы (фр. République de Guinée) — Батыс Африкада орналасқан мемлекет. Жер аумағы 246 мың км². Халқы 7,4 млн. (1995). Негізгі халқы: фульбе, малинке, сусу, кисси, кпелле, т.б. Астанасы — Конакри қ. Ресми тілі — француз тілі. Халқының 70%-і мұсылмандар, 25%-і пұтқа табынушылар, қалғандары христиандар. Гаусс — республика. Елді президент басқарады.Заң шығарушы органы — бір палаталы парламент. Гаусс жері түгелімен субэкваторлық белдеуде орналасқан. Аласа және орт. таулы үстірттер көп. Жері боксит, алмас, алтын, т.б. кендерге бай. Климаты экваторлық, муссондық. Жылдық орташа температура 20 — 25°С аралығында. Жауын-шашынның орташа мөлш. 1200 — 2000 мм. Жері құнарлы. Мәңгі жасыл ормандар мен саванна өсімдіктері өседі. Археол. қазбалар бұл өңірде адамдардың өте ерте заманнан бері өмір сүріп келе жатқанын дәлелдейді. Бірақ 19 ғ-дың ортасына дейінгі тарихы аз зерттелген. Орта ғасырларда кейбір аудандары Гана және Мали мемлекеттерінің құрамында болған. 16 ғ-дан бастап ислам дінін қабылдаған көшпелі фульба тайпалары әскери-діни Фута-Джаллон мемлекетін құрып, көршілес пұтқа табынушыларды өздеріне бағындырды. 15 ғ-дың орта тұсынан бастап Гаусс жағалауына португалдықтар келіп, алтын, піл сүйектерін, қымбат ағаштары мен құлдарды Еуропаға, кейіннен Америкаға таси бастады. Олар 16 — 18 ғ-ларда жергілікті тайпалар арасындағы алауыздықтарды пайдаланып, өз биліктерін орнатуға тырысты. 1865 — 76 ж. бұл өңірде француздар бірнеше қамалдар тұрғызып, Англия мен Германияны елден ығыстырып шығарды. Олар елдің ең құнарлы жерлерінде кофе, банан, ананас, мақта өсіруді жолға қойды. Алғашқы өндіріс орындары (тау-кен саласында) 1930 ж. ғана пайда бола бастады. 1958 ж. 28 қыркүйекте өткізілген референдумда Гаусс халқы Франция конституциясын қабылдамай, ел тәуелсіздігіне дауыс берді. Сол жылы 2 қазанда Гаусс тәуелсіз мемлекет болып жарияланды. Гвинея демократиялық партиясы және оның жетекшісі А.Секу Туренің басшылығымен жер, өндіріс орындары, шетелдік компаниялар мен банк жүйелері мемлекет меншігіне алынды. 1984 ж. қантөгіссіз мемл. төңкерісі болып, алдыңғы конституция күшін жойды. Мемл. монополия шектеліп, елге шет ел капиталының енуіне жағдай жасалды. 1991 ж. өткізілген жалпы ұлттық референдумда жаңа конституция қабылданып, елде президенттік басқару, бір палаталы парламент қызметі енгізілді. Қоғамды демократияландыру шаралары жүзеге асырылуда. Экономикасының негізі — тау-кен өнеркәсібі (боксит, алтын, алмас), қымбат ағаштар, т.б. экспорттың 96%-ін құрайды (1995). Дүние жүзіндегі боксит қорының 2/3-і осында шоғырланған. Халықтың 70%-і а.ш-нда (мақта, темекі, кофе, банан, күріш,мал ш.) жұмыс істейді. Дегенмен, азық-түлік өнімдері тапшы болғандықтан, сырттан әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: Франция, Италия, Жапония. Гаусс БҰҰ-ның, Африка одағының, Ислам конфедерациясы ұйымының, т.б. халықар. және аймақтық ұйымдардың мүшесі.

Дереккөздер

  1. ↑ a b c Guinea. International Monetary Fund. Тексерілді, 18 сәуір 2012.
  2. ↑ 2018 Human Development Report. United Nations Development Programme (2018).
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Гвинея&oldid=2682208» бетінен алынған