Асқабақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
29-жол: 29-жол:
[http://www.itis.usda.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=22365 ITIS 22365] 2002-11-06
[http://www.itis.usda.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=22365 ITIS 22365] 2002-11-06
}}
}}
'''Асқабақ''' — [[асқабақтар тұқымдасы]]на жататын бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Асқабақтың отаны Солтүстік және Оңтүстік [[Америка]]. Ол жерлерде Асқабақ б.з.б. 3 мың жыл бұрын егіле бастаған.
'''Асқабақ''' — [[асқабақтар тұқымдасы]]на жататын бір және көп жылдық [[шөптесін өсімдік]]тер. Асқабақтың отаны Солтүстік және Оңтүстік [[Америка]]. Ол жерлерде Асқабақ б.з.б. 3 мың жыл бұрын егіле бастаған. Асқабақтың 20 түрі белгілі. Қазақстанда Асқабақтың кәдімгі Асқабақ (С. реро), [[мускат]]ты (С. moschata) және ірі Асқабақ (С. maxіma) деген түрлері мен «[[Волгалық сұр-92]]», «[[Мозолеевская-10]]», «[[Қашғарлық-1644]]» сорттары өсіріледі. Кәдімгі Асқабақтың қатарына [[кәді]] мен [[патиссон]] жатады. Асқабақ сабағының ұзындығы 2 – 10 м, жұмыр, түкті, бұтақты, жайыла өседі. Жапырағы – ірі, ұзынша қалемшелі, бүйрек пішіндес. [[Гүл]]і – қос жынысты, ірі, сарғыш түсті. Тарамдалған мұртшалары жанындағы өсімдіктерге оралады. Жемісі – жалған [[жидек]], ірі, пішіні – дөңгелек, сопақша, түсі әр түрлі болады. [[Шырын]]ы жұмсақ дәмді. Ірі жемісті Асқабақтың салмағы 40 – 50 кг-ға дейін тартады. Асқабақ жемісінің құрамында 15 – 18% құрғақ заттар, 8 – 10% [[сахароза]], [[аскорбин қышқылы]], [[каротин]], [[тиамин]], [[рибофлавин]], т.б. болады. Дәнінде 20 – 40% май бар. Асқабақтың асханалық сорттарын піскен, қуырылған күйінде тамаққа пайдаланады. Мал азықтық түрінен сүрлем дайындалады.<ref name=source1>[[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref><ref name="ReferenceA">Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>


Асқабақтың 20 түрі белгілі. Қазақстанда Асқабақтың кәдімгі Асқабақ (С. реро), мускатты (С. moschata) және ірі Асқабақ (С. maxіma) деген түрлері мен «Волгалық сұр-92», «Мозолеевская-10», «Қашғарлық-1644» сорттары өсіріледі. Кәдімгі Асқабақтың қатарына [[кәді]] мен [[патиссон]] жатады.
== Асқабақ құймағы ==
Асқабақтық қабығын аршып,
дәнін алып тастайды. Үккішпен үгіп, оған сүт құяды
да, 15—20 минут бұқтырады. Содан соң суытыл,
ұн немесе кепкен аяның ұнтағын, [[жұмыртқа]]ның
құмшекер қосып езілген сары уызын қосады, аздап [[тұз]] салады. Сосын жақсылап араластырып,
көпіршітілген белок қосады. Ұн орнына стакан
толар-толмас [[ұнтақ]] жарма қосса да жетіп жатыр.
Құймақты жақсылап қыздырылған майға қуырады.
Дастарқанға дайын құймақпен бірге қаймақ және
қүмшекер қоса беріледі.
1.5 кг асқабаққа: 1 стакан [[сүт]], 1 стакан [[бидай]]
ұны немесе кепкен нан ұнтағы, 1 ас қасық [[құмшекер]], 2 [[жұмыртқа]], 1 ас қасық сары май керек.
Тұз татымына қарай салынады.

== Қуырған асқабақ ==
Асқабақтың қабығын аршып,
дәнін алады. Турап [[тұз]]дайды (қажетіне қарай
бұрышталады). Ұнға аунатылып, сары майға қабығы
қызарып қабыршақтанғанша қуырады. Оны қаймақ
қосып жеген жақсы.

== Алма қосып піcірген асқабақ ==
Асқабақ пен алманы
ұсақтап турайды да, араластырып, шала піскенше
(10—15 минут) бұқтырады. Оттан алып, аздап
суытады да, [[жұмыртқа]]ның [[қант]] қосып үгілген
сары уызын, содан соң көпіршітілген [[белок]] қосады.
Сосын мұқият араластырылып сары май жарылып,
кепкен нан ұнтағы себілген формалы ыдысқа салып
пісіріледі.
500 г асқабаққа: 500 г [[алма]], 2 [[жұмыртқа]] керек.
Құмшекер татымына қарай салынады.
Асқабақ дәмін тағам үшін шикілей де, қуырыл
та пайдалануға болады.
Асқабақ өсіру жөнінде Бақша мақаласынан
қараңыз.<ref name="ReferenceA"/>

== Сілтемелер ==
* [[Аскөк]]
* [[Асқабақтар тұқымдасы]]
* [[Асқазансор қазба фаунасы]]

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.angel-juicer.kz/tikva.htm/ Асқабақ]
*[http://zamana.kz/component/content/article/1-latest-news/2937-askabak.html/ ҚЫЗЫЛ АСҚАБАҚ КӨРГЕНСІЗ БЕ?]


Асқабақ сабағының ұзындығы 2 – 10 м, жұмыр, түкті, бұтақты, жайыла өседі. Жапырағы – ірі, ұзынша қалемшелі, бүйрек пішіндес. [[Гүл]]і – қос жынысты, ірі, сарғыш түсті. Тарамдалған мұртшалары жанындағы өсімдіктерге оралады. Жемісі – жалған жидек, ірі, пішіні – дөңгелек, сопақша, түсі әр түрлі болады. Шырыны жұмсақ дәмді. Ірі жемісті Асқабақтың салмағы 40 – 50 кг-ға дейін тартады. Асқабақ жемісінің құрамында 15 – 18% құрғақ заттар, 8 – 10% [[сахароза]], [[аскорбин қышқылы]], [[каротин]], [[тиамин]], [[рибофлавин]], т.б. болады. Дәнінде 20 – 40% май бар. Асқабақтың асханалық сорттарын піскен, қуырылған күйінде тамаққа пайдаланады. Мал азықтық түрінен сүрлем дайындалады.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref><ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>
[[Сурет:Pumpkins.jpg|нобай|солға]]
==Дереккөздер==
==Дереккөздер==
<references/>
<references/>


{{wikify}}
{{stub}}
{{Көкөністер}}

[[Image:Pumpkins.jpg|thumb|Асқабақ]]

{{Бақша дақылдары}}
[[Санат:Асқабақтар]]
[[Санат:Асқабақтар]]
[[Санат:Жеміс]]
[[Санат:Көкөністер]]


{{stub}}
{{Vegetable-stub}}

22:24, 2020 ж. қыркүйектің 22 кезіндегі нұсқа

Cucurbita
Yellow squash
Yellow squash
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Core eudicots
Сабы: Cucurbitales
Тұқымдасы: Cucurbitaceae
Тегі: Cucurbita
Карл Линней
Түрлері

C. digitata - fingerleaf gourd
C. ficifolia - figleaf gourd, chilacayote
C. foetidissima - stinking gourd, buffalo gourd [1]
C. maxima - winter squash, pumpkin
C. mixta - pumpkin
C. moschata - crookneck squash
C. okeechobeensis
C. palmata
C. pepo - vegetable marrow, field pumpkin
many others
References:
ITIS 22365 2002-11-06

Асқабақасқабақтар тұқымдасына жататын бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Асқабақтың отаны Солтүстік және Оңтүстік Америка. Ол жерлерде Асқабақ б.з.б. 3 мың жыл бұрын егіле бастаған.

Асқабақтың 20 түрі белгілі. Қазақстанда Асқабақтың кәдімгі Асқабақ (С. реро), мускатты (С. moschata) және ірі Асқабақ (С. maxіma) деген түрлері мен «Волгалық сұр-92», «Мозолеевская-10», «Қашғарлық-1644» сорттары өсіріледі. Кәдімгі Асқабақтың қатарына кәді мен патиссон жатады.

Асқабақ сабағының ұзындығы 2 – 10 м, жұмыр, түкті, бұтақты, жайыла өседі. Жапырағы – ірі, ұзынша қалемшелі, бүйрек пішіндес. Гүлі – қос жынысты, ірі, сарғыш түсті. Тарамдалған мұртшалары жанындағы өсімдіктерге оралады. Жемісі – жалған жидек, ірі, пішіні – дөңгелек, сопақша, түсі әр түрлі болады. Шырыны жұмсақ дәмді. Ірі жемісті Асқабақтың салмағы 40 – 50 кг-ға дейін тартады. Асқабақ жемісінің құрамында 15 – 18% құрғақ заттар, 8 – 10% сахароза, аскорбин қышқылы, каротин, тиамин, рибофлавин, т.б. болады. Дәнінде 20 – 40% май бар. Асқабақтың асханалық сорттарын піскен, қуырылған күйінде тамаққа пайдаланады. Мал азықтық түрінен сүрлем дайындалады.[1][2]

Дереккөздер

  1. Қазақ энциклопедиясы I том
  2. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9