Абхазия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
| 12-жол: | 12-жол: | ||
== Физикалық-географиялық сипаттамалар == |
== Физикалық-географиялық сипаттамалар == |
||
[[Сурет:Abkhazia map-ru.svg|thumb|250px|Абхазия картасы]] |
|||
Абхазия [[Күнгей Кавказ|Күнгей Кавказдың]] солтүстік-батыс бөлігінде [[Псоу (өзен)|Псоу]] және [[Ингури|Ингур]] өзендерінің аралығында орналасқан, оңтүстік-батысында [[Қара теңіз]] шайып жатыр. Жағалау сызығының ұзындығы 210 км-ден асады және аздап жырымдалған, кең малтасты жағажайлар жиі кездеседі. Теңіз кеңістігі, субтропикалық өсімдік жамылғысы, толқынды өзендер мен [[Үлкен Кавказ|Үлкен Кавказдың]] шыңдары Абхазияға ерекше сұлулық береді. Солтүстігінде және солтүстік-шығысында [[Ресей|Ресеймен]] ([[Краснодар өлкесі]] және [[Қарашай-Шеркесия|Қарашай-Шеркес Республикасы]]); оңтүстік-шығысында және оңтүстігінде — Грузияның [[Самегрело-Жоғарғы Сванетия|Самегрело және Земо Сванети]] аймақтарымен шектеседі. |
Абхазия [[Күнгей Кавказ|Күнгей Кавказдың]] солтүстік-батыс бөлігінде [[Псоу (өзен)|Псоу]] және [[Ингури|Ингур]] өзендерінің аралығында орналасқан, оңтүстік-батысында [[Қара теңіз]] шайып жатыр. Жағалау сызығының ұзындығы 210 км-ден асады және аздап жырымдалған, кең малтасты жағажайлар жиі кездеседі. Теңіз кеңістігі, субтропикалық өсімдік жамылғысы, толқынды өзендер мен [[Үлкен Кавказ|Үлкен Кавказдың]] шыңдары Абхазияға ерекше сұлулық береді. Солтүстігінде және солтүстік-шығысында [[Ресей|Ресеймен]] ([[Краснодар өлкесі]] және [[Қарашай-Шеркесия|Қарашай-Шеркес Республикасы]]); оңтүстік-шығысында және оңтүстігінде — Грузияның [[Самегрело-Жоғарғы Сванетия|Самегрело және Земо Сванети]] аймақтарымен шектеседі. |
||
20:13, 2022 ж. қаңтардың 4 кезіндегі нұсқа
Абхазия (абх. Аԥсны [Апсны́], груз. აფხაზეთი [Апхазети]) — Үлкен Кавказ жотасының оңтүстік беткейінің солтүстік-батыс бөлігінде, Қара теңіздің солтүстік-шығыс жағалауындағы аймақ. 7 тарихи аймақты қамтиды: Кіші Абхазия, Бзыпын, Гума, Абжуа, Самурзакан, Дал-Сабал, Псху-Аибга[1][2].
Іс жүзінде жартылай мойындалған Абхазия Республикасының қол астында. БҰҰ құжаттарында Абхазия Грузияның аумағы болып саналады, оның әкімшілік бөлінісіне сәйкес аймақты Абхазия Автономиялық Республикасы алып жатыр.
Этимологиясы
.svg)
«Апхазети» (груз. აფხაზეთი) термині алғаш рет грузин жылнамаларында пайда болды, ал Абхазия атауы осыдан шықты. Ол Абазгияны және бүкіл Батыс Грузияны белгілеу үшін пайдаланылды[3]. Ерте ортағасырлық ислам дереккөздерінде әдетте Грузия мағынасында қолданылған.
XIX ғасырдың ортасына дейін шетелдік дереккөздердің көпшілігі Абхазияны Абаза елі деп атады, Ресейде - Абеза (кейінірек Обеза), бірақ бірте-бірте бұл экзонимдерді грузин тілінің «апхазети» туындысы болып табылатын орыс топонимі «Абхазиямен» алмастырылды. Орыс тілі арқылы бұл атау әлемнің басқа тілдерінің көпшілігіне енді (ағылш. Abkhazia, фр. Abkhazie, нем. Abchasien).
«Аԥсны» [апсны́] – мөлдір этимологиясы бар сөз: «аԥс» [апс] – абхаз тіліндегі «аԥсуаа» [апсуаа] атауының түбірі, ал «ны» – локативті суффикс – апстар (абхаздар) елі.
Физикалық-географиялық сипаттамалар
Абхазия Күнгей Кавказдың солтүстік-батыс бөлігінде Псоу және Ингур өзендерінің аралығында орналасқан, оңтүстік-батысында Қара теңіз шайып жатыр. Жағалау сызығының ұзындығы 210 км-ден асады және аздап жырымдалған, кең малтасты жағажайлар жиі кездеседі. Теңіз кеңістігі, субтропикалық өсімдік жамылғысы, толқынды өзендер мен Үлкен Кавказдың шыңдары Абхазияға ерекше сұлулық береді. Солтүстігінде және солтүстік-шығысында Ресеймен (Краснодар өлкесі және Қарашай-Шеркес Республикасы); оңтүстік-шығысында және оңтүстігінде — Грузияның Самегрело және Земо Сванети аймақтарымен шектеседі.
Жер бедері
Дереккөздер
- ↑ Государственные символы. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 қыркүйек 2007. — Байрақ
- ↑ Конституция Республики Абхазия. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 наурыз 2009. 4 бап.
- ↑ Mariam Lordkipanidze THE ABKHAZIANS AND ABKHAZIA.