Сингалдар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
нақтылау |
толықтыру |
||
| 12-жол: | 12-жол: | ||
== Діні == |
== Діні == |
||
Басым көпшілігі [[буддизм|будда]] дінін ұстанады, аз бөлігі [[Христиандық|христиан]] ([[Католицизм|католиктер]] ) дінін қабылдаған.<ref>Значение слова СИНГАЛЫ в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/2041219.html</ref> |
Басым көпшілігі [[буддизм|будда]] дінін ұстанады, аз бөлігі [[Христиандық|христиан]] ([[Католицизм|католиктер]] ) дінін қабылдаған.<ref>Значение слова СИНГАЛЫ в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/2041219.html</ref> |
||
== Тарихы == |
|||
Сингалдардың этникалық өзегін біздің эрамызға дейінгі 1 мыңжылдықта Үндістаннан қоныс аударған үнді-арийлер құрады. Аңыз бойынша, сингалдардың алғашқы билеушілері «арыстандар тұқымдасына» жататын. Сингалдардың этногенезінде веддалар, кейінірек тамилдер маңызды рөл атқарды. Алғашқы мемлекеттік құрылымдар біздің дәуірімізге дейінгі соңғы ғасырларда Шри-Ланкада пайда болды, сонымен бірге буддизм тарады. XV ғасырда пайда болған Канди мемлекеті сингалдардың этникалық тарихында маңызды рөл атқарды, ол португалдықтармен (XVI ғ.), кейін аралдың жағалауында қоныстанған голландтық отаршылармен күресте өз тәуелсіздігін қорғады. XVIII—XIX ғасырлар тоғысында голландиялық отаршылдарды 1815 жылы Кандиді аннексиялаған ағылшындар қуып шықты. Ұзақ азаттық күрестен кейін Шри-Ланка халықтары тәуелсіздік алды (1948), сингалдардың этникалық топтасу процестері күшейді. |
|||
== Кәсібі == |
== Кәсібі == |
||
11:42, 2022 ж. қарашаның 23 кезіндегі нұсқа
Сингалдықтар (сингал. සිංහල ජාතිය, сингалдар) — ұлт, Шри Ланка Республикасының және оның маңайындағы аралдардың негізгі тұрғындары.[1][2][3][4][5][6]
Жалпы саны 15,3 млн адам. (2012). Олар сондай-ақ Аустралияда (86,4 мың адам – 2011, санақ), Канадада (7,2 мың адам, 2006, санақ) тұрады.[7] Сингалдықтар антропология жағынан еуропалық нәсілге жатады және Солтүстік үнді халықтарымен туыстас.
Тілі
Сингалдар үнді-арий тобына кіретін өз тілінде сингал тілінде сөйлейді. Сингал тілі - Шри-Ланканың бірінші ресми тілі, екіншісі - тамил тілі. Бұл тіл үндіеуропалық тілдер тобынан жергілікті аборигендердің ассимиляциясына байланысты грамматикалық және лексикалық түрде күрт ерекшеленеді деп саналады.[8] Белгілі диалектілерден басқа үш «құпия» диалектілер бар - гойи-басава (ауыл тұрғындары арасында), калл-басава (кәсіби аңшылар арасында) және родия (каста диалектісі). Пали негізіндегі жазу (9 ғасырда пайда болған).
Діні
Басым көпшілігі будда дінін ұстанады, аз бөлігі христиан (католиктер ) дінін қабылдаған.[9]
Тарихы
Сингалдардың этникалық өзегін біздің эрамызға дейінгі 1 мыңжылдықта Үндістаннан қоныс аударған үнді-арийлер құрады. Аңыз бойынша, сингалдардың алғашқы билеушілері «арыстандар тұқымдасына» жататын. Сингалдардың этногенезінде веддалар, кейінірек тамилдер маңызды рөл атқарды. Алғашқы мемлекеттік құрылымдар біздің дәуірімізге дейінгі соңғы ғасырларда Шри-Ланкада пайда болды, сонымен бірге буддизм тарады. XV ғасырда пайда болған Канди мемлекеті сингалдардың этникалық тарихында маңызды рөл атқарды, ол португалдықтармен (XVI ғ.), кейін аралдың жағалауында қоныстанған голландтық отаршылармен күресте өз тәуелсіздігін қорғады. XVIII—XIX ғасырлар тоғысында голландиялық отаршылдарды 1815 жылы Кандиді аннексиялаған ағылшындар қуып шықты. Ұзақ азаттық күрестен кейін Шри-Ланка халықтары тәуелсіздік алды (1948), сингалдардың этникалық топтасу процестері күшейді.
Кәсібі
Сингалдықтардың көпшілігі егіншілікпен, балық аулаумен айналысады.
Дереккөздер
- ↑ Сингалы https://megabook.ru/article/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8B
- ↑ Значение слова сингалы https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D1%81%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8B
- ↑ Большая Советская энциклопедия https://my-dict.ru/dic/bolshaya-sovetskaya-enciklopediya/85236-singaly/
- ↑ Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D1%81%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8B
- ↑ Современная энциклопедия СИНГАЛЫ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/10337-%D0%A1%D0%98%D0%9D%D0%93%D0%90%D0%9B%D0%AB
- ↑ Большая советская энциклопедия https://gufo.me/dict/bse/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8B
- ↑ Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/3663671
- ↑ Сингалы (народ) https://www.istmira.com/novosti-istorii/15790-singaly-narod.html
- ↑ Значение слова СИНГАЛЫ в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/2041219.html
| ||||||
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |