Деванагари: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Навигацияға өту
Іздеуге өту
Content deleted Content added
Жаңа бетте: Деванагари ({{lang-en|devanagari}}) - шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципін... |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:JanaSanskritSans ddhrya.svg|thumb|Лигатура ''ddhrya'']] |
|||
Деванагари ({{lang-en|devanagari}}) - шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципіне, сол сияқты аумақта [[будда]] діні мен әдебиеттің таралуына байланысты [[Индия|Индияның]] өз аумағынан басқа [[Бангладеш|Бангладеште]], [[Пакистан|Пакистанда]], [[Непал|Непалда]], [[Шри-Ланқа|Шри-Ланқада]], [[Тибет|Тибетте]], [[Орталық Азия|Орталық Азияда]], [[Бирма|Бирмада]], [[Үндікытай тұбегі|Үндікытай тұбегінде]], [[Индонезия|Индонезияда]] тараған индиялық буынды жазу түрі. Әр әрпі жалғыз дауыстыдан, не ''«а»'' дауыстысы ілесетін дауыссыздан тұратын буынды білдіреді. [[Дауыссыз|Дауыссыздан]] кейінгі өзге [[дауыстылар]] оған қосақталган (үстінен, астынан немесе бүйірлерінен) қосымша белгілерді білдіреді. Дауыссызды ''ң'' жанында дауыстының болмау жол асты «''[[вирама]]''» белгісімен белгіленеді, ол дауыссыздардың тіркесін беру кезінде қолданы- луы мүмкін тіркестің (алғашқы әрпінің жанынан қойылады); дауыссыздардың үйлесу көбіне әріптердің үйлесуіне енетін өзіне тән элементтерді біріктіретін күрделі белгілер-лигатуралармен беріледі. |
Деванагари ({{lang-en|devanagari}}) - шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципіне, сол сияқты аумақта [[будда]] діні мен әдебиеттің таралуына байланысты [[Индия|Индияның]] өз аумағынан басқа [[Бангладеш|Бангладеште]], [[Пакистан|Пакистанда]], [[Непал|Непалда]], [[Шри-Ланқа|Шри-Ланқада]], [[Тибет|Тибетте]], [[Орталық Азия|Орталық Азияда]], [[Бирма|Бирмада]], [[Үндікытай тұбегі|Үндікытай тұбегінде]], [[Индонезия|Индонезияда]] тараған индиялық буынды жазу түрі. Әр әрпі жалғыз дауыстыдан, не ''«а»'' дауыстысы ілесетін дауыссыздан тұратын буынды білдіреді. [[Дауыссыз|Дауыссыздан]] кейінгі өзге [[дауыстылар]] оған қосақталган (үстінен, астынан немесе бүйірлерінен) қосымша белгілерді білдіреді. Дауыссызды ''ң'' жанында дауыстының болмау жол асты «''[[вирама]]''» белгісімен белгіленеді, ол дауыссыздардың тіркесін беру кезінде қолданы- луы мүмкін тіркестің (алғашқы әрпінің жанынан қойылады); дауыссыздардың үйлесу көбіне әріптердің үйлесуіне енетін өзіне тән элементтерді біріктіретін күрделі белгілер-лигатуралармен беріледі. |
||
09:14, 2011 ж. шілденің 15 кезіндегі нұсқа
Деванагари (ағылш. devanagari) - шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципіне, сол сияқты аумақта будда діні мен әдебиеттің таралуына байланысты Индияның өз аумағынан басқа Бангладеште, Пакистанда, Непалда, Шри-Ланқада, Тибетте, Орталық Азияда, Бирмада, Үндікытай тұбегінде, Индонезияда тараған индиялық буынды жазу түрі. Әр әрпі жалғыз дауыстыдан, не «а» дауыстысы ілесетін дауыссыздан тұратын буынды білдіреді. Дауыссыздан кейінгі өзге дауыстылар оған қосақталган (үстінен, астынан немесе бүйірлерінен) қосымша белгілерді білдіреді. Дауыссызды ң жанында дауыстының болмау жол асты «вирама» белгісімен белгіленеді, ол дауыссыздардың тіркесін беру кезінде қолданы- луы мүмкін тіркестің (алғашқы әрпінің жанынан қойылады); дауыссыздардың үйлесу көбіне әріптердің үйлесуіне енетін өзіне тән элементтерді біріктіретін күрделі белгілер-лигатуралармен беріледі.
Дауыссыздар
| क | ख | ग | घ | ङ |
| ka /kə/ | kha /kʰə/ | ga /gə/ | gha /gʱə/ | ṅa /ŋə/ |
| च | छ | ज | झ | ञ |
| ca /cə/ | cha /cʰə/ | ja /ɟə/ | jha /ɟʱə/ | ña /ɲə/ |
| ट | ठ | ड | ढ | ण |
| ṭa /ʈə/ | ṭha /ʈʰə/ | ḍa /ɖə/ | ḍha /ɖʱə/ | ṇa /ɳə/ |
| त | थ | द | ध | न |
| ta /t̪ə/ | tha /t̪ʰə/ | da /d̪ə/ | dha /d̪ʱə/ | na /nə/ |
| प | फ | ब | भ | म |
| pa /pə/ | pha /pʰə/ | ba /bə/ | bha /bʱə/ | ma /mə/ |
| य | र | ल | व | |
| ya /jə/ | ra /ɾə/ | la /lə/ | va /ʋə/ | |
| श | ष | स | ह | |
| śa /ʃə/ | ṣa /ʂə/ | sa /sə/ | ha /ɦə/ |
| क़ | ख़ | ग़ | ज़ | य़ | ड़ | ढ़ | फ़ |
| qa /qə/ | k͟ha /xə/ | ġa /ɣə/ | za /zə/ | zha /ʒə/ | ṛa /ɽə/ | ṛha /ɽʱə/ | fa /fə/ |
Дауыстылар
| अ | a /ə/ или /ä/ | क | ka | |
| आ | ा | ā /ä:/ | का | kā |
| इ | ि | i /i/ | कि | ki |
| ई | ी | ī /i:/ | की | kī |
| उ | ु | u /u/ | कु | ku |
| ऊ | ू | ū /u:/ | कू | kū |
| ऋ | ृ | ṛ /ṛ/ | कृ | kṛ |
| ॠ | ॄ | ṝ /ṛ:/ | कॄ | kṝ |
| ऌ | ॢ | ḷ /ḷ/ | कॢ | kḷ |
| ॡ | ॣ | ḹ /ḷ:/ | कॣ | kḹ |
| ए | े | e /e:/ | के | ke |
| ऐ | ै | ai /əi/ или /ai/ | कै | kai |
| ओ | ो | o /o:/ | को | ko |
| औ | ौ | au /əu/ или /au/ | कौ | kau |
Басқа белгілер
| ँ | am̩ | कँ | kam̩ |
| ं | an̩ | कं | kan̩ |
| ः | ah̩ | कः | kah̩ |
| ् | क् | k | |
| ॅ | ? | ऑ | ? |
Сандар
| ० | १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
Юникодталған Деванагари
Бұның кейбiр ұяшықтар анықталмаған - оларды кестеде боз белгiлелген
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+090x | ँ | ं | ः | ऄ | अ | आ | इ | ई | उ | ऊ | ऋ | ऌ | ऍ | ऎ | ए | |
| U+091x | ऐ | ऑ | ऒ | ओ | औ | क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ञ | ट |
| U+092x | ठ | ड | ढ | ण | त | थ | द | ध | न | ऩ | प | फ | ब | भ | म | य |
| U+093x | र | ऱ | ल | ळ | ऴ | व | श | ष | स | ह | ़ | ऽ | ा | ि | ||
| U+094x | ी | ु | ू | ृ | ॄ | ॅ | ॆ | े | ै | ॉ | ॊ | ो | ौ | ् | ||
| U+095x | ॐ | ॑ | ॒ | ॓ | ॔ | क़ | ख़ | ग़ | ज़ | ड़ | ढ़ | फ़ | य़ | |||
| U+096x | ॠ | ॡ | ॢ | ॣ | । | ॥ | ० | १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
| U+097x | ॰ |
Деванагариның клавиатурасы
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Лингвистика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. ISBN 9965-08-235-9
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |