Байқоңыр

Байқоңыр

Байқоңыр

Байқоңыр - ғарыш алаңы. Қызылорда обысы Қармақшы ауданының аумағында орналасқан. іргесі 1955 жылы қаланған. Ғарыш алаңын салу үшін Байқоңырды тандап алу кезінде бүл жердің елді мекендерден қашық болуы, эква¬тор жазықтығына жақындығы, ракета үшырудың қауіпсіздігі, қайтып оралатын ғарыштық объектілер үшін қолайлы қону аймақтарының болуы және т.б. факторлар ескерілді. Байқоңырдың үшу трассасы Арал теңізінен Камчатка түбегіне дейін созылып жатыр. 1957 ж. 4 қазанда Байқоңыр ғарыш алаңынан түңғыш ғарыш ракетасы сәтті үшырылды. Ол дүниежүзіндегі ең бірінші Жердің жасанды серігін орбитаға шығарды. Байқоңырдан 1961 ж. 12 сәуірде адамзат тарихында түңғыш рет Ю.А.Гага¬рин "Восток" ғарыш кемесімен ғарышқа үшты. 1991 ж. 2 қазанда түңғыш қазақ ғарышкері Т.Әубәкіров "Союз Т-13" ғарыш кемесімен Байқоңырдан ғарыш¬қа аттанды. Ресеймен бірлескен бағдарлама бойынша қазақ ғарышкері Т.А.Мүсабаев ғарышта 2 рет (1994-1998) бол¬ды. Байқоңыр ғарыш алаңы 1991 ж. Қазақстан иелігіне өтіп, 1993 ж. Ресей Федерациясына 20 жылға жалға берілді. Байқоңыр кешенін пайдаланудың экологиялық зардаптары да сыр бере бас¬тады. Оны пайдаланудан Қазақстан Республикасы аумағына жылына 30-35 мың тонна улы заттар таралады. Ракеталардан түскен қалдықтар Қарағанды, Пав¬лодар, Шығыс Қазақстан облыстарына экологиялық зиян келтіруде.