Цемент: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:06 Contes cimenterie.jpg|right|thumb|270px|цемент зауыты]] |
[[Сурет:06 Contes cimenterie.jpg|right|thumb|270px|цемент зауыты]] |
||
'''Цeмент''' (нем. ''Zement'', лат. ''Caementum'' — ұсақталған тас, қиыршық тас) — [[гидравлика]] |
'''Цeмент''' (нем. ''Zement'', лат. ''Caementum'' — ұсақталған тас, қиыршық тас) — [[гидравлика|гидравликалық]] байланыстырғыш материалдар тобы; негізгі [[құрылыс]] материалдарының бірі; [[органика|органикалық]] емес материалдың майда ұнтағы; гидравликалық тұтқыр материалдардың үлкен тобының жалпы атауы.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар : «ЭКО»ҒӨФ. 2007.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0</ref> |
||
Цeмент сумен араласқанда қатаятын қасиеті бар (яғни қамыр тәрізді пластик. күйден қатты күйге ауысатын) кальций силикаты мен кальций алюминатынан құралады. Цeмент тің кейбір түрі ауада қатаяды. Ал, енді бір түрлері тек тұздардың, қышқылдардың судағы ерітіндісімен араластырғанда ғана байланыстырғыштық қасиетке ие болады. Оның портландцемент, қожды және пуццолан Цeмент деп аталатын түрлері бар. Цeмент тің көп тараған түрінің бірі — портландцемент. Ол негізінен жоғары негізді кальций силикатынан тұрады. Төм. негізді кальций алюминатынан алюминатты Цeмент өндіріледі. Цементтің шикізат клинкері мен домналық қождан қожпортландцемент, [[пуццолан]] Цeмент, т.б. дайындалады. Цeментті пайдалану үшін, оны алдымен сумен араластырып, цементтік [[қамыр]] (''ерітінді'') дайындайды. Цементтік қамырды құммен, т.б. араластырып, құрылыстық ерітінділер, ал оған қиыршық және [[уақ тас]], т.б. қосу арқылы бетон дайындалады. Кейде [[асбест]] қосып асбест цементті бұйым, ағаш жаңқаларын қосу арқылы фибролит жасалады. Арнаулы зауыттарда минералды шикізатты ұсату, араластыру, майдалау, күйдіру арқылы цементтік клинкер алынады. Цeменттің сапасы маркамен сипатталады. |
|||
'''Оның маркалары :''' |
'''Оның маркалары :''' |
||
8-жол: | 10-жол: | ||
*500 |
*500 |
||
*600 . |
*600 . |
||
Сонымен бірге Цeменттің тез бірігуі мен қатаюы, майдалығы, т.б. белгілі бір стандартқа сәйкес болуы шарт. Цeмент құрылыста біртұтас және құрама бетон мен темір-бетон дайындауда пайдаланылады. Қазан төңкерісіне дейін Қазақстанда жалғыз Шу цемент з-ты ғана болды. Кейін [[Састөбе]] ([[1952]], Оңт. Қазақстан обл.), [[Қарағанды]] ([[1953]]), [[Шымкент]] ([[1958]]), [[Семей]] ([[1958]]) және [[Өскемен]] ([[1961]]) цемент з-ттары іске қосылды. Цемент өндірісін дамыту және қолдану мәселелерін шешуде қазақстандық ғалымдар: |
Сонымен бірге Цeменттің тез бірігуі мен қатаюы, майдалығы, т.б. белгілі бір стандартқа сәйкес болуы шарт. Цeмент құрылыста біртұтас және құрама бетон мен темір-бетон дайындауда пайдаланылады. Қазан төңкерісіне дейін Қазақстанда жалғыз Шу цемент з-ты ғана болды. Кейін [[Састөбе]] ([[1952]], Оңт. Қазақстан обл.), [[Қарағанды]] ([[1953]]), [[Шымкент]] ([[1958]]), [[Семей]] ([[1958]]) және [[Өскемен]] ([[1961]]) цемент з-ттары іске қосылды. Цемент өндірісін дамыту және қолдану мәселелерін шешуде қазақстандық ғалымдар: |
||
*ґ.[[Аяпов]], |
*ґ.[[Аяпов]], |
||
14-жол: | 17-жол: | ||
*Ғ.[[Батырбаев]], |
*Ғ.[[Батырбаев]], |
||
*М.П. [[Сытин]], |
*М.П. [[Сытин]], |
||
* И.Г. [[Лугин]], т.б. көп еңбек сіңірді. |
* И.Г. [[Лугин]], т.б. көп еңбек сіңірді.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 9 том</ref> |
||
== Ciлтемелер : == |
|||
==Пайдаланған әдебиет== |
|||
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 9 том<br/> |
|||
<references/> |
|||
[[Санат:Сөздік]] |
|||
[[Санат:Механика]] |
|||
[[Санат:Ц]] |
|||
{{stub}} |
|||
{{wikify}} |
|||
[[an:Cimento]] |
[[an:Cimento]] |
||
60-жол: | 70-жол: | ||
[[qu:Simintu]] |
[[qu:Simintu]] |
||
[[ro:Ciment]] |
[[ro:Ciment]] |
||
[[ru:Цемент]] |
|||
[[sh:Cement]] |
[[sh:Cement]] |
||
[[si:සිමෙන්ති]] |
[[si:සිමෙන්ති]] |
10:35, 2011 ж. шілденің 20 кезіндегі нұсқа
Цeмент (нем. Zement, лат. Caementum — ұсақталған тас, қиыршық тас) — гидравликалық байланыстырғыш материалдар тобы; негізгі құрылыс материалдарының бірі; органикалық емес материалдың майда ұнтағы; гидравликалық тұтқыр материалдардың үлкен тобының жалпы атауы.[1]
Цeмент сумен араласқанда қатаятын қасиеті бар (яғни қамыр тәрізді пластик. күйден қатты күйге ауысатын) кальций силикаты мен кальций алюминатынан құралады. Цeмент тің кейбір түрі ауада қатаяды. Ал, енді бір түрлері тек тұздардың, қышқылдардың судағы ерітіндісімен араластырғанда ғана байланыстырғыштық қасиетке ие болады. Оның портландцемент, қожды және пуццолан Цeмент деп аталатын түрлері бар. Цeмент тің көп тараған түрінің бірі — портландцемент. Ол негізінен жоғары негізді кальций силикатынан тұрады. Төм. негізді кальций алюминатынан алюминатты Цeмент өндіріледі. Цементтің шикізат клинкері мен домналық қождан қожпортландцемент, пуццолан Цeмент, т.б. дайындалады. Цeментті пайдалану үшін, оны алдымен сумен араластырып, цементтік қамыр (ерітінді) дайындайды. Цементтік қамырды құммен, т.б. араластырып, құрылыстық ерітінділер, ал оған қиыршық және уақ тас, т.б. қосу арқылы бетон дайындалады. Кейде асбест қосып асбест цементті бұйым, ағаш жаңқаларын қосу арқылы фибролит жасалады. Арнаулы зауыттарда минералды шикізатты ұсату, араластыру, майдалау, күйдіру арқылы цементтік клинкер алынады. Цeменттің сапасы маркамен сипатталады.
Оның маркалары :
- 200,
- 300,
- 400,
- 500
- 600 .
Сонымен бірге Цeменттің тез бірігуі мен қатаюы, майдалығы, т.б. белгілі бір стандартқа сәйкес болуы шарт. Цeмент құрылыста біртұтас және құрама бетон мен темір-бетон дайындауда пайдаланылады. Қазан төңкерісіне дейін Қазақстанда жалғыз Шу цемент з-ты ғана болды. Кейін Састөбе (1952, Оңт. Қазақстан обл.), Қарағанды (1953), Шымкент (1958), Семей (1958) және Өскемен (1961) цемент з-ттары іске қосылды. Цемент өндірісін дамыту және қолдану мәселелерін шешуде қазақстандық ғалымдар:
- ґ.Аяпов,
- Б.Пәрімбетов,
- Ә.Сәдуақасов,
- Ғ.Батырбаев,
- М.П. Сытин,
- И.Г. Лугин, т.б. көп еңбек сіңірді.[2]
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар : «ЭКО»ҒӨФ. 2007.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0
- ↑ "Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |