Синоним: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
'''Синоним''' ({{lang-el|''synonymos''}} — мағыналас, мәндес) — тұлғалары әр түрлі, мағынасы жақын сөздер. Тілдердің дамып жетілуі, оның сөз байлығынан, оралымдағы синонимдерінің молдығынан көрінеді. Синоним ретінде жұмсалатын мәндес сөздер тобы синонимдік қатар немесе синонимдік [[ұя]] деп аталады. Синонимдік қатар құрамындағы мағыналық тұрғыдан ұйыстырып тұрған сөзді тірек сөз не доминант дейміз.
'''Синоним''' ({{lang-el|''synonymos''}} — мағыналас, мәндес) — тұлғалары әр түрлі, мағынасы жақын сөздер. Тілдердің дамып жетілуі, оның сөз байлығынан, оралымдағы синонимдерінің молдығынан көрінеді. Синоним ретінде жұмсалатын мәндес сөздер тобы синонимдік қатар немесе синонимдік [[ұя]] деп аталады. Синонимдік қатар құрамындағы мағыналық тұрғыдан ұйыстырып тұрған сөзді тірек сөз не доминант дейміз.
*Синонимдік қатарға енген сөздердің мағыналық тұрғыдан айырмасы болады. ''Мысалы'', құлшыну — белсену, соғыс — ұрыс, жабу — кілттеу сөздерінің мағыналық салмағы әр түрлі.
*'''Синонимдік''' қатарға енген сөздердің мағыналық тұрғыдан айырмасы болады. ''Мысалы'', құлшыну — белсену, соғыс — ұрыс, жабу — кілттеу сөздерінің мағыналық салмағы әр түрлі.
*Синоним сөздерді үш түрлі белгілері арқылы тануға болады:
*'''Синоним''' сөздерді үш түрлі белгілері арқылы тануға болады:
#мағыналық реңк (бала — перзент, ұстаз — мұғалім);
#'''мағыналық реңк''' (бала — перзент, ұстаз — мұғалім);
#стильдік реңк (еліру — желпілдеу, ақсақал — қария);
#'''стильдік реңк''' (еліру — желпілдеу, ақсақал — қария);
#сөз қолданысындағы реңктер (өмір — ғұмыр, биік тау — бойшаң адам).
#'''сөз қолданысындағы реңктер''' (өмір — ғұмыр, биік тау — бойшаң адам).
*Синонимдер мынадай жағдайларда қолданылады:
*'''Синонимдер''' мынадай жағдайларда қолданылады:
#мәтінде бір рет пайдаланылған сөзді қайталамау үшін;
#мәтінде бір рет пайдаланылған сөзді қайталамау үшін;
#бір ұғымды түрлі белгілермен жан-жақты сипаттау мақсатында;
#бір ұғымды түрлі белгілермен жан-жақты сипаттау мақсатында;
#мағыналас екі сөз қатар келсе, алдыңғысы соңғысын анықтап, мағынасын күшейтеді. Мұндай сөз қолданысын [[плеоназм]] дейді. ''Мысалы'', заңғар биік тау, құр бекер жүру;
#мағыналас екі сөз қатар келсе, алдыңғысы соңғысын анықтап, мағынасын күшейтеді. Мұндай сөз қолданысын [[плеоназм]] дейді. ''Мысалы'', ''заңғар биік тау, құр бекер жүру;''
#Синонимдер [[фразеологизм|фразеологизмдерде]] кездеседі. ''Мысалы'', Бармақ шайнап, сан соғып, құсамен өткен өмір ғой — бұл да бір.
#'''Синонимдер''' [[фразеологизм|фразеологизмдерде]] кездеседі. ''Мысалы'', ''Бармақ шайнап, сан соғып, құсамен өткен өмір ғой — бұл да бір.''
#Сөздің орнына оның жеке түсінігін [[перифраза тәсіл|перифраза тәсілімен]] сипаттау арқылы; ''Мысалы'',[[ Астана]] деудің орнына Қазақстанның астанасы;
#Сөздің орнына оның жеке түсінігін [[перифраза тәсіл|перифраза тәсілімен]] сипаттау арқылы; ''Мысалы'','' [[Астана]] деудің орнына Қазақстанның астанасы;''
#Мағынасы жағымсыз сөздерді [[эвфемистік тәсіл|эвфемистік тәсілмен]] жұмсартып, жеңілдетіп айту. ''Мысалы'', өлді — о дүниелік болды, қартаю — жасы ұлғаю, т.б.
#Мағынасы жағымсыз сөздерді [[эвфемистік тәсіл|эвфемистік тәсілмен]] жұмсартып, жеңілдетіп айту. ''Мысалы'', ''өлді — о дүниелік болды, қартаю — жасы ұлғаю, т.б.''
[[Стилистикалық синоним|Стилистикалық синонимдер]] — стилистикалық жағынан ерекшеленетін синоним сөздер.<ref> Тіл білімі терминдерінін түсіндірме сөздігі — Алматы.
[[Стилистикалық синоним|Стилистикалық синонимдер]] — стилистикалық жағынан ерекшеленетін синоним сөздер.<ref> Тіл білімі терминдерінін түсіндірме сөздігі — Алматы.
"Сөздік-Словарь", 2005. ISBN 9965-409-88-9</ref>
"Сөздік-Словарь", 2005. ISBN 9965-409-88-9</ref>

16:02, 2011 ж. шілденің 21 кезіндегі нұсқа

Синоним (гр. 'synonymos' — мағыналас, мәндес) — тұлғалары әр түрлі, мағынасы жақын сөздер. Тілдердің дамып жетілуі, оның сөз байлығынан, оралымдағы синонимдерінің молдығынан көрінеді. Синоним ретінде жұмсалатын мәндес сөздер тобы синонимдік қатар немесе синонимдік ұя деп аталады. Синонимдік қатар құрамындағы мағыналық тұрғыдан ұйыстырып тұрған сөзді тірек сөз не доминант дейміз.

  • Синонимдік қатарға енген сөздердің мағыналық тұрғыдан айырмасы болады. Мысалы, құлшыну — белсену, соғыс — ұрыс, жабу — кілттеу сөздерінің мағыналық салмағы әр түрлі.
  • Синоним сөздерді үш түрлі белгілері арқылы тануға болады:
  1. мағыналық реңк (бала — перзент, ұстаз — мұғалім);
  2. стильдік реңк (еліру — желпілдеу, ақсақал — қария);
  3. сөз қолданысындағы реңктер (өмір — ғұмыр, биік тау — бойшаң адам).
  • Синонимдер мынадай жағдайларда қолданылады:
  1. мәтінде бір рет пайдаланылған сөзді қайталамау үшін;
  2. бір ұғымды түрлі белгілермен жан-жақты сипаттау мақсатында;
  3. мағыналас екі сөз қатар келсе, алдыңғысы соңғысын анықтап, мағынасын күшейтеді. Мұндай сөз қолданысын плеоназм дейді. Мысалы, заңғар биік тау, құр бекер жүру;
  4. Синонимдер фразеологизмдерде кездеседі. Мысалы, Бармақ шайнап, сан соғып, құсамен өткен өмір ғой — бұл да бір.
  5. Сөздің орнына оның жеке түсінігін перифраза тәсілімен сипаттау арқылы; Мысалы, Астана деудің орнына Қазақстанның астанасы;
  6. Мағынасы жағымсыз сөздерді эвфемистік тәсілмен жұмсартып, жеңілдетіп айту. Мысалы, өлді — о дүниелік болды, қартаю — жасы ұлғаю, т.б.

Стилистикалық синонимдер — стилистикалық жағынан ерекшеленетін синоним сөздер.[1]


Тағы қараныз:

Пайдаланған әдебиет

  1. ↑ Тіл білімі терминдерінін түсіндірме сөздігі — Алматы. "Сөздік-Словарь", 2005. ISBN 9965-409-88-9


Мақала бастамасы Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Синоним&oldid=355559» бетінен алынған