Аэробтық ағзалар

Аэробтық организмдер , аэробтар (гр. αηρ — ауа және βιοζ — тіршілік) – молекулалық бос оттек (О2) бар ортада тіршілік етіп, дами алатын организмдер. А. о-ге барлық өсімдіктер, көптеген қарапайымдылар мен көп клеткалы жануарлар, саңырауқұлақтар, микроорганизмдер жатады. Оттектің (О2) қатысуымен жүретін биол. процесті аэробиоз деп атайды. А. о. өз организміне енген О2-нің тотығуынан пайда болған энергияны пайдаланады. Олар облигатты А. о. және факультативті А. о. болып 2 топқа бөлінеді. Облигатты А. о. тотығу реакциясы кезіндегі энергияны пайдаланады, мыс., сірке қышқыл бактериялары этил спиртін сірке қышқылына дейін, ал кейбір зең саңырауқұлақтары қанттарды лимон, қымыздық, глюкон қышқылдарын түзгенге дейін тотықтырады. Факультативті А. о. тобына оттектің бар-жоғын талғамай тіршілік ететін организмдер жатады, мыс., күкірт, темір бактериялары оттекті нитраттардан, сульфаттардан, т.б. қосылыстардан алады. А. о-дің арасында ең маңыздысы фотосинтез процесіне қатысатын организмдер – цианобактериялар, балдырлар және түтікті өсімдіктер. А. о. табиғатта кеңінен таралған және ондағы зат айналымына үлкен әсерін тигізеді, мыс., қарапайым А. о. топырақтағы күрделі органик. қосылыстарды өсімдіктердің жақсы сіңіруіне көмектесіп, топырақтағы түрлі ауру қоздыратын бактерияларды жояды. А. о-ді өндірісте сірке суын алуға, а. ш-нда, т.б. қолданылады. А. о-дің тіршілігіне ауаның құрамындағы оттектің белгілі мөлш. мен қысымы қажет, егер осы жағдай шамадан тыс өзгерсе, олар өліп қалады.

Пайдаланылған әдебиет

• Қазақ энциклопедиясы