Панда: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Askar Alash (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
Askar Alash (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 4-жол: | 4-жол: | ||
| trend = unknown |
| trend = unknown |
||
| status_system = iucn3.1 |
| status_system = iucn3.1 |
||
| image = |
| image = Chengdu-pandas-d04.jpg |
||
| image_caption = ''Үлкен панда'' |
| image_caption = ''Үлкен панда'' |
||
| image_width = 230px |
| image_width = 230px |
||
| 20-жол: | 20-жол: | ||
| binomial_authority = [[Armand David|David]], [[1869]] |
| binomial_authority = [[Armand David|David]], [[1869]] |
||
}}</td> |
}}</td> |
||
'''Панда''', үлкен панда (латын атауы ''Ailuropoda melanoleuca'') - [[аю]] тұқымдас сүт қоректі жануар. Терісінің түсі жартысы ақ жартысы қара. Тұрғылықты жері - Орталық Қытайдың тау аймағы, Сычуань өлкесі. Тибетте де аз-кем панда аюлар бар. XX ғасырдың екінші жартысынан бері Қытайдың ұлттық белгісі болып айналды. |
|||
Панда аю қазіргі таңда сирек кездесетін, аз қалатын және жоқ болып кетуі үлкен қауіпі бар жануарлардың тізіміне кіреді. |
|||
Үлкен панданың ұзындығы 1,2—1,5 метрге жетеді, салмағы 30 дан 160 келеге дейін жетеді. Басқа аю тұқымдас түрлеріне қарағанда, үлкен панданың ерекшілігі 12 метрге дейін жететін ұзын құйрық. Панданың құлақтарының және көз айналысындағы көзілдірік сияқты дақтарының түсі қара. Арттағы сирақтары қысқа әрі жуан, тырнақтары өткір. Табандардың және бақайлардың ерекшіліктері пандаға жылтыр бамбук сабақтарында тайып кетпей берік ұсталуға мүмкіндік береді. |
|||
Панда аю жыртқыш сабына кірсе де, негізінде өсімдік жейтін жануарлар секілді бамбук сабақтарымен қоректенеді. |
|||
Батыс зерттеуші ғалымдардың арасында үлкен панданы алғашқы көріп зерттеген Арман Дэвид еді. Бұл 1869 жылында болды. 1936 жылы панда аю Чикаго, ал 1938 жылы Лондон хайуанат бақтарында алғашқы рет пайда әкелінді. 70-шы жылдарында Қытай үкіметі кейбір шет елдерге панда аюларды жалға беруші еді. Панда аюларды АҚШ және Жапонияның хайуанат бақтарына беру дипломатияның бір бөлігі. Алайда, 1984 жылынан кейін Қытай осындай практикадан бас тартты. |
|||
[[Файл:Lightmatter panda.jpg|thumb|left|250px]] |
|||
Заманауи өнерде панда аюның келбеті кейіпкер ретінде жиі қолданылады. Үлкен панда әлемге әйгілі "Кунг-Фу панда" мультфильмнің бас кейіпкері. |
|||
Storm Spirit (дауылдың рухы) атты панда аю Warcraft компьютер ойынының (дотаның) кейіпкерлерінің бірі. Араб елдерінде кең тараған «Panda Cheese» деген ірімшіктің жарнамасының бас кейіпкері - панда аю. Үлкен панда Дүниежүзілік жабайы табиғат қорының (WWF) төлтаңбасы (белгісі) ретінде пайдаланады. |
|||
[[af:Panda]] |
|||
[[ar:دب صيني]] |
|||
[[az:Böyük panda]] |
|||
[[bg:Голяма панда]] |
|||
[[bn:পান্ডা]] |
|||
[[bo:དོམ་ཁྲ།]] |
|||
[[br:Panda bras]] |
|||
[[bs:Panda]] |
|||
[[ca:Panda gegant]] |
|||
[[ceb:Panda]] |
|||
[[cs:Panda velká]] |
|||
[[cy:Panda Mawr]] |
|||
[[da:Panda]] |
|||
[[de:Großer Panda]] |
|||
[[en:Giant panda]] |
|||
[[eo:Granda pando]] |
|||
[[es:Ailuropoda melanoleuca]] |
|||
[[et:Hiidpanda]] |
|||
[[eu:Panda handi]] |
|||
[[fa:پاندا]] |
|||
[[fi:Isopanda]] |
|||
[[fr:Panda géant]] |
|||
[[frp:Pandâ g·èant]] |
|||
[[fy:Bamboebear]] |
|||
[[ga:Ollphanda]] |
|||
[[gan:熊貓]] |
|||
[[hak:Thai-yùng-meu]] |
|||
[[he:פנדה ענק]] |
|||
[[hr:Veliki panda]] |
|||
[[hu:Óriáspanda]] |
|||
[[id:Panda]] |
|||
[[io:Pando]] |
|||
[[is:Pandabjörn]] |
|||
[[it:Ailuropoda melanoleuca]] |
|||
[[ja:パンダ]] |
|||
[[jbo:cionmau la barda]] |
|||
[[ka:ბამბუკის დათვი]] |
|||
[[ko:대왕판다]] |
|||
[[la:Panda maior]] |
|||
[[lt:Didžioji panda]] |
|||
[[lv:Lielā panda]] |
|||
[[mk:Џиновска панда]] |
|||
[[ml:ഭീമൻ പാൻഡ]] |
|||
[[mn:Аварга хулсны баавгай]] |
|||
[[mr:पांडा (जायंट पांडा)]] |
|||
[[ms:Panda Gergasi]] |
|||
[[my:ပန်ဒါဝက်ဝံကြီး]] |
|||
[[nah:Pandatlācamāyeh]] |
|||
[[nds-nl:Reuznpanda]] |
|||
[[ne:पाण्डा]] |
|||
[[nl:Reuzenpanda]] |
|||
[[nn:Panda]] |
|||
[[no:Panda]] |
|||
[[nv:Shash łizhin dóó łigaígíí]] |
|||
[[pl:Panda wielka]] |
|||
[[pnb:دیوقامت پانڈا]] |
|||
[[pt:Panda-gigante]] |
|||
[[qu:Hatun panda]] |
|||
[[rm:Panda grond]] |
|||
[[ro:Ursul panda]] |
|||
[[ru:Большая панда]] |
|||
[[sah:Улахан панда]] |
|||
[[scn:Panda gicanti]] |
|||
[[simple:Giant Panda]] |
|||
[[sk:Panda veľká]] |
|||
[[sl:Orjaški panda]] |
|||
[[sr:Џиновска панда]] |
|||
[[su:Panda]] |
|||
[[sv:Jättepanda]] |
|||
[[ta:பாண்டா]] |
|||
[[th:แพนด้ายักษ์]] |
|||
[[tl:Dambuhalang panda]] |
|||
[[tr:Dev panda]] |
|||
[[ug:مۈشۈكئېيىق]] |
|||
[[uk:Велика панда]] |
|||
[[ur:دیوقامت پانڈا]] |
|||
[[vi:Gấu trúc lớn]] |
|||
[[wuu:大熊猫]] |
|||
[[zh:大熊猫]] |
|||
[[zh-min-nan:Toā hîm-niau]] |
|||
[[zh-yue:熊貓]] |
|||
01:30, 2011 ж. тамыздың 8 кезіндегі нұсқа
| Үлкен панда | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Үлкен панда
| ||||||||||||||
| Амандық күйі | ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Ailuropoda melanoleuca David, 1869 | ||||||||||||||
 Range map. Жасыл, қазіргі; қызыл, бұрыңғы.
|
Панда, үлкен панда (латын атауы Ailuropoda melanoleuca) - аю тұқымдас сүт қоректі жануар. Терісінің түсі жартысы ақ жартысы қара. Тұрғылықты жері - Орталық Қытайдың тау аймағы, Сычуань өлкесі. Тибетте де аз-кем панда аюлар бар. XX ғасырдың екінші жартысынан бері Қытайдың ұлттық белгісі болып айналды.
Панда аю қазіргі таңда сирек кездесетін, аз қалатын және жоқ болып кетуі үлкен қауіпі бар жануарлардың тізіміне кіреді.
Үлкен панданың ұзындығы 1,2—1,5 метрге жетеді, салмағы 30 дан 160 келеге дейін жетеді. Басқа аю тұқымдас түрлеріне қарағанда, үлкен панданың ерекшілігі 12 метрге дейін жететін ұзын құйрық. Панданың құлақтарының және көз айналысындағы көзілдірік сияқты дақтарының түсі қара. Арттағы сирақтары қысқа әрі жуан, тырнақтары өткір. Табандардың және бақайлардың ерекшіліктері пандаға жылтыр бамбук сабақтарында тайып кетпей берік ұсталуға мүмкіндік береді.
Панда аю жыртқыш сабына кірсе де, негізінде өсімдік жейтін жануарлар секілді бамбук сабақтарымен қоректенеді.
Батыс зерттеуші ғалымдардың арасында үлкен панданы алғашқы көріп зерттеген Арман Дэвид еді. Бұл 1869 жылында болды. 1936 жылы панда аю Чикаго, ал 1938 жылы Лондон хайуанат бақтарында алғашқы рет пайда әкелінді. 70-шы жылдарында Қытай үкіметі кейбір шет елдерге панда аюларды жалға беруші еді. Панда аюларды АҚШ және Жапонияның хайуанат бақтарына беру дипломатияның бір бөлігі. Алайда, 1984 жылынан кейін Қытай осындай практикадан бас тартты.
Заманауи өнерде панда аюның келбеті кейіпкер ретінде жиі қолданылады. Үлкен панда әлемге әйгілі "Кунг-Фу панда" мультфильмнің бас кейіпкері. Storm Spirit (дауылдың рухы) атты панда аю Warcraft компьютер ойынының (дотаның) кейіпкерлерінің бірі. Араб елдерінде кең тараған «Panda Cheese» деген ірімшіктің жарнамасының бас кейіпкері - панда аю. Үлкен панда Дүниежүзілік жабайы табиғат қорының (WWF) төлтаңбасы (белгісі) ретінде пайдаланады.