Слюдалар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Навигацияға өту
Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш Бот: Мына үлгі өзгертілді: Stub:Геология |
|||
35-жол: | 35-жол: | ||
[[Санат: С]] |
[[Санат: С]] |
||
{{Geology-stub}} |
|||
{{Stub:Геология}} |
|||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
08:51, 2011 ж. тамыздың 19 кезіндегі нұсқа
Слюдалар[1] — қабатталған құрылымды алюмосиликаттардан тұратын минералдар тобы.
- Жалпы химиялық формуласы: R1R2–3[AlSі3O10](OH,F)2, мұндағы R1=K, Na; R2–3=Al, Mg, Fe, Lі.
- Слюдаларға кең тараған изовалентті және гетеровалентті изоморфтық алмасулар тән.
- Слюдалар оң таңбалы иондардың сипаты бойынша өзіндік слюдаларға (K, Na иондары) және морт (Ca ионы) және гидрослюдаларға бөлінеді.
- Өзіндік слюдаларға құрамы өзгермелі минералдар кіреді. Мыcалы, аннит, флогопит, мусковит, полилитионит, тайниолит, парагонит, тағы басқа.
- Бұлардан басқа аралық құрамды минералдар: биотит, фенгит, лепидолит, циннвальдит, протолитионит кіреді.
- Морт слюдаларға жататын минералдар: маргарит, ксантофиллит, битиит.
- Кейде слюдалар “слюда заңы” бойынша қосақталып немесе эндогендік жағдайларда жаралады.
- Слюдалардың құрылымында үш қабатты октаэдрлік торлардан (иондар мен кремний-оттекті) түзілген пакеттер болады.
- Слюдаларға тән ерекшелік — құрамында әр түрлі температураға байланысты бөлінетін судың болуы.
- Моноклиндік сингонияда кристалданады. Жақсы қалыптасқан кристалдары жақтарға және псевдогексагонды кейіпке ие болады. Тақталы, кестелі, қабыршақты агрегаттар түзеді.
- Құрылымы қабатты болғандықтан слюдалар беріктілік, майысқақтық, серпімділік қасиеттері сақталынып қалатын жұқа жапырақшаларға ажырайды.
- Минералдардың жіктілігі аса жетік, қаттылығы 2,5, маргаритте 4,5, гидрослюдаларда 2-ге дейін.
- Тығыздығы гидрослюдаларда 2,3 г/см3, мусковит пен лепидолитте 2,8 — 2,9 г/см3, ал флогопит пен биотитте 3,0 — 3,3 г/см3.
- Түсі химиялық құрамына байланысты: мусковит пен флогопит түссіз, жұқа пластинкасы мөлдір; Fe2+, Fe3+, Mn2+, Cr2+ (фуксит), тағы басқа болуына қарай, қоңыр, қызғылт (күлгіндеу), жасыл болып келеді.
- Темірлі слюдалардың түсі қоңыр, қошқыл-жасыл және темір иондарының мөлшеріне қарай қара болуы мүмкін.
- Темірі аз слюдалар үйкеліске, отқа, химиялық заттар әсеріне төзімді. Оларға электроқшаулағыш, механикалық иілгіштік, серпімділік, тағы басқа қасиеттер тән.
- Слюдалар маңызды тау жыныстарын түзуші минералдар болып саналады.
- Слюдалардың өндіріс үшін маңыздылары: мусковит, флогопит, вермикулит, глауконит және литий кентастары ретінде литийлі слюдалар
- Мусковит кен орындары гранитті пегматит, грейзен, слюдалы тақтатастарға, ал флогопит кендері сілтілі және ультранегізді тау жыныстарына ұштастырылған.
- Парақталған слюдалар оқшаулағыш материал, терезе жасауда, тағы басқа қолданылады.
- Слюдалардың қабыршақтарынан, өндіріс қалдықтары мен кеніш ұнтағынан (скрап) слюдонит пен слюдопласт дайындалады.
- Уатылған, майдаланған слюдаларды рубероид, тұсқағаз, пергамин өндіруде және микалекс даярлауда пайдаланады.[2]
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 7 том
- Геологический словарь, т. 2, М., 1978.
Бұл — геология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |