Саба (ыдыс): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
ш Бот: Санат:С дегеннен аластатты
46-жол: 46-жол:
==Пайдаланған әдебиет==
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}


[[Санат:Үй-тұрмысы]]
[[Санат:Үй-тұрмысы]]
[[Санат:Шаңырақ]]
[[Санат:Шаңырақ]]
[[Санат:С]]

{{stub}}
{{wikify}}

12:10, 2011 ж. қазанның 14 кезіндегі нұсқа

Саба — қымыз, шұбат ашыту, іркіт пісу үшін пайдаланылатын, мал терісінен тігілетін ыдыс. Саба тігетін терінің шел майы мен көк етін қырып тазалап, ағынды суға байлап шаң- тозаңынан арылғады. Содан кейін терінің жүнін қырып тақырлайды да, қайыңның не аршаның, сондай-ақ тобылғының түтініне ұстап, ыстайды. Ыс әбден сіңген соң теріні су сеуіп жібітіп, өңін ішіне қаратыл, сабаға лайықтал пішеді. Саба пирамида пішінді, түп жағы төрт бұрышты, бүйірлері трапеция (түбі кең, мойын жағы тар) тәрізді болады. Оның мойнының кендігі піспек емін-еркін сиярлықтай етіп алынады да, саба мойнының бір бүйірінен үш бұрышты баулық шығарылады. Баулыққа жіптен ескен бау тағы лып, ол керегенің басына байланады. Жақсы күтіліп, ы ст алған сабаның қымызы өте дәмді және жұғымды болады. Сабаның тігістері түйенің шуда жүнінен иірілген, мықты жіппен сырт жағынан жөрмеп тігіл еді. Саба тігіліп болғаннан кейін оның ішіне құм не болмаса топырақ толтырыл кереді. Әбден қалыпқа түсіп, кепкеннен кейін сабаның ішіндегі құмды не топырақты төгіп тастап, ішін тазартыл жуады да, тағы бір дүркін түтінге ұстап, ыстайды, Одан соң сумен тазартыл шайқап тастап, сырты мен ішін қойдың құйрық майы мен, не болмаса жылқының майымен жақсылан майданды. Күннің көзіне қойып майын сіңіреді. Сабаны пайдаланар алдында сиыр сүтімен тағы бір дүркін шайқайды. Сабаның түбі шіріп кетпеу үшін оның астына құрғақ төсеніш төсейді. Қымыз сабаның астына көбінесе жүкаяқ сияқты төрт сирақты ағаш тұғыр жасап қояды. Сабаның ішіне саумалмен ілесіп қыл-қыбыр, шөпшал ам түсіп кетпеу үшін оның аузына дәкеден не тор көзді металл торлан сүзгі салады. Сабаны пісерде оның бауын көтере байлайды да, пісіліп болған соң бауын босатыл, мойнын байлаған жібін шешіп, қояды. Бұл әрі тазалық үшін, әрі сабаның ішіндегі актың суыл қалмауы үшін керек. Сабаның үлкен-кіші болуы оның ішіне құйылатын ақтың мөлшеріне байланысты болады. Жақсы ысталып, күтіммен ұстаған саба көп уақытқа шыдамды, Сабаның ішіндегі астың дәмі бұзылмауы және саба тіріл кетпеуі үшін оны айына кемінде бір рет босатыл, ішін жылы сумен шайқап жуып, күнге кептіріл отырады.[1]

Пайдаланған әдебиет

  1. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9