Қырым хандығы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
ш r2.7.2) (Боттың үстегені: en:Crimean Khanate; косметические изменения
1-жол: 1-жол:
{{Infobox Former Country
{{Infobox Former Country
|native_name = قريم يورتى<br> ''Qırım Yurtu''
|native_name = قريم يورتى<br /> ''Qırım Yurtu''
|conventional_long_name = Crimean Khanate
|conventional_long_name = Crimean Khanate
|common_name = Crimean Khanate
|common_name = Crimean Khanate
28-жол: 28-жол:
|capital = [[Bakhchisaray|Bahçeseray]] (Bakhchisaray)
|capital = [[Bakhchisaray|Bahçeseray]] (Bakhchisaray)
|religion = [[Sunni Islam]]
|religion = [[Sunni Islam]]
|common_languages = [[Crimean Tatar language]]<br>[[Ottoman Turkish language|Ottoman Turkish]]
|common_languages = [[Crimean Tatar language]]<br />[[Ottoman Turkish language|Ottoman Turkish]]
|title_leader = [[List of Crimean khans|Khan]]
|title_leader = [[List of Crimean khans|Khan]]
|leader1 = [[List of Crimean khans|List]]
|leader1 = [[List of Crimean khans|List]]
}}
}}
[[File:Taniec tatarski.jpg|thumb|left|210px|Қырым татар сарбаздары [[польша]]лық сарбаздармен соғысуда.]]
[[Сурет:Taniec tatarski.jpg|thumb|left|210px|Қырым татар сарбаздары [[польша]]лық сарбаздармен соғысуда.]]
[[File: Mengli bayezid.jpg|thumb|180px|right|[[Mengli Giray]] at the court of Ottoman sultan [[Bayezid II]]]]
[[Сурет: Mengli bayezid.jpg|thumb|180px|right|[[Mengli Giray]] at the court of Ottoman sultan [[Bayezid II]]]]
'''Қырым Хандығы'''-[[Алтын Орда]] ыдырағаннан кейін [[Қырым түбегі]]нде құрылған мемлекет (1430 — 1783). 13 ғ-дың аяғында Қырым түбегінде Алтын Ордаға тәуелді ерекше аймақ құрылды. Оның орт. — [[Солхат қаласы]] болды. Алтын Орда билеушілерінің өзара күрес-тартыстарынан кейін [[Меңлі Гирей хан]] (1428 — 1515) 1443 ж. тәуелсіз ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫның негізін қалады. Оған Қырым түбегінен басқа [[Днепр]]дің төменгі бөлігі да кірді. Ол хандықтың астанасын [[Бахшасарай]]ға көшірді. 1475 ж. Қырымға түрік әскерлері басып кіріп, хандық Түркияға тәуелді болды. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей, Украина жерлеріне бірнеше жорықтар жасады. Қырым әскерлерінің орыс жеріне жорықтары әсіресе Ливон соғысы (1558 — 83) кезінде жиіледі. 16 — 17 ғ-ларда Ресей өкіметі оңт. шекарасын Қырым татарларынан қорғау үшін шекара бекініс шептерін құрды. Орыстардың 1687 — 89 ж. Қырымға жасаған жорықтары нәтижесіз аяқталды. 18 ғ-дағы орыс-түрік соғысында [[Ресей]] жеңіске жетіп, ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ әлсірей бастады. 1774 ж. Күшік-[[Қайнарджа бітімі]] бойынша ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ [[Түркия]]ның қол астынан шығып, Ресейдің қарамағындағы тәуелсіз ел болып танылды. 1783 ж. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей империясының құрамына кірді.
'''Қырым Хандығы'''-[[Алтын Орда]] ыдырағаннан кейін [[Қырым түбегі]]нде құрылған мемлекет (1430 — 1783). 13 ғ-дың аяғында Қырым түбегінде Алтын Ордаға тәуелді ерекше аймақ құрылды. Оның орт. — [[Солхат қаласы]] болды. Алтын Орда билеушілерінің өзара күрес-тартыстарынан кейін [[Меңлі Гирей хан]] (1428 — 1515) 1443 ж. тәуелсіз ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫның негізін қалады. Оған Қырым түбегінен басқа [[Днепр]]дің төменгі бөлігі да кірді. Ол хандықтың астанасын [[Бахшасарай]]ға көшірді. 1475 ж. Қырымға түрік әскерлері басып кіріп, хандық Түркияға тәуелді болды. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей, Украина жерлеріне бірнеше жорықтар жасады. Қырым әскерлерінің орыс жеріне жорықтары әсіресе Ливон соғысы (1558 — 83) кезінде жиіледі. 16 — 17 ғ-ларда Ресей өкіметі оңт. шекарасын Қырым татарларынан қорғау үшін шекара бекініс шептерін құрды. Орыстардың 1687 — 89 ж. Қырымға жасаған жорықтары нәтижесіз аяқталды. 18 ғ-дағы орыс-түрік соғысында [[Ресей]] жеңіске жетіп, ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ әлсірей бастады. 1774 ж. Күшік-[[Қайнарджа бітімі]] бойынша ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ [[Түркия]]ның қол астынан шығып, Ресейдің қарамағындағы тәуелсіз ел болып танылды. 1783 ж. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей империясының құрамына кірді.
<ref name="source1">[[Қазақстан Энциклопедиясы]] </ref><br>
<ref name="source1">[[Қазақстан Энциклопедиясы]] </ref><br />






== Пайдаланған әдебиет==
== Пайдаланған әдебиет ==
<references/>
<references/>
{{stub}}
{{stub}}
{{wikify}}
{{wikify}}


[[Category:1783 жылы таратылғандар]]
[[Санат:1783 жылы таратылғандар]]
[[Category:1441 жылы құрылғандар]]
[[Санат:1441 жылы құрылғандар]]
[[Category:Татарлар]]
[[Санат:Татарлар]]
[[Category:Қырым хандығы]]
[[Санат:Қырым хандығы]]
[[Category:Ресей тарихы]]
[[Санат:Ресей тарихы]]
[[Category:Украинадағы Ислам]]
[[Санат:Украинадағы Ислам]]


[[ar:خانية القرم]]
[[an:Khanato de Crimea]]
[[an:Khanato de Crimea]]
[[ar:خانية القرم]]
[[az:Krım xanlığı]]
[[az:Krım xanlığı]]
[[be:Крымскае ханства]]
[[be:Крымскае ханства]]
58-жол: 58-жол:
[[br:Khanat Krimea]]
[[br:Khanat Krimea]]
[[ca:Khanat de Crimea]]
[[ca:Khanat de Crimea]]
[[crh:Qırım Hanlığı]]
[[cs:Krymský chanát]]
[[cs:Krymský chanát]]
[[da:Krim-khanatet]]
[[da:Krim-khanatet]]
[[de:Khanat der Krim]]
[[de:Khanat der Krim]]
[[et:Krimmi khaaniriik]]
[[el:Χανάτο της Κριμαίας]]
[[el:Χανάτο της Κριμαίας]]
[[es:Kanato de Crimea]]
[[en:Crimean Khanate]]
[[eo:Krimea Ĥanlando]]
[[eo:Krimea Ĥanlando]]
[[es:Kanato de Crimea]]
[[et:Krimmi khaaniriik]]
[[eu:Krimeako khanerria]]
[[eu:Krimeako khanerria]]
[[fi:Krimin kaanikunta]]
[[fr:Khanat de Crimée]]
[[fr:Khanat de Crimée]]
[[ga:Cánacht na Crimé]]
[[ga:Cánacht na Crimé]]
[[ko:크림 한국]]
[[he:ח'אנות קרים]]
[[hr:Krimski kanat]]
[[hr:Krimski kanat]]
[[hu:Krími Tatár Kánság]]
[[os:Хъырымы ханад]]
[[is:Krímkanatið]]
[[is:Krímkanatið]]
[[it:Khanato di Crimea]]
[[it:Khanato di Crimea]]
[[ja:クリミア・ハン国]]
[[he:ח'אנות קרים]]
[[ka:ყირიმის სახანო]]
[[ka:ყირიმის სახანო]]
[[lv:Krimas haniste]]
[[ko:크림 한국]]
[[lt:Krymo chanatas]]
[[lt:Krymo chanatas]]
[[hu:Krími Tatár Kánság]]
[[lv:Krimas haniste]]
[[ms:Kekhanan Krimea]]
[[mn:Крымын ханлиг]]
[[mn:Крымын ханлиг]]
[[ms:Kekhanan Krimea]]
[[nl:Kanaat van de Krim]]
[[nl:Kanaat van de Krim]]
[[ja:クリミア・ハン国]]
[[no:Krim-khanatet]]
[[no:Krim-khanatet]]
[[os:Хъырымы ханад]]
[[pnb:قریم یورتی]]
[[pl:Chanat Krymski]]
[[pl:Chanat Krymski]]
[[pnb:قریم یورتی]]
[[pt:Canato da Crimeia]]
[[pt:Canato da Crimeia]]
[[crh:Qırım Hanlığı]]
[[ro:Hanatul Crimeii]]
[[ro:Hanatul Crimeii]]
[[ru:Крымское ханство]]
[[ru:Крымское ханство]]
[[sk:Krymský chanát]]
[[sk:Krymský chanát]]
[[sr:Кримски канат]]
[[sr:Кримски канат]]
[[fi:Krimin kaanikunta]]
[[sv:Krimkhanatet]]
[[sv:Krimkhanatet]]
[[tr:Kırım Hanlığı]]
[[tt:Кырым ханлыгы]]
[[tt:Кырым ханлыгы]]
[[tr:Kırım Hanlığı]]
[[uk:Кримське ханство]]
[[uk:Кримське ханство]]
[[ur:خانان کریمیا]]
[[ur:خانان کریمیا]]

00:40, 2011 ж. желтоқсанның 10 кезіндегі нұсқа

{{{атауы}}}
Сурет:Tokhtogha coin.jpg




Қырым татар сарбаздары польшалық сарбаздармен соғысуда.
Mengli Giray at the court of Ottoman sultan Bayezid II

Қырым Хандығы-Алтын Орда ыдырағаннан кейін Қырым түбегінде құрылған мемлекет (1430 — 1783). 13 ғ-дың аяғында Қырым түбегінде Алтын Ордаға тәуелді ерекше аймақ құрылды. Оның орт. — Солхат қаласы болды. Алтын Орда билеушілерінің өзара күрес-тартыстарынан кейін Меңлі Гирей хан (1428 — 1515) 1443 ж. тәуелсіз ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫның негізін қалады. Оған Қырым түбегінен басқа Днепрдің төменгі бөлігі да кірді. Ол хандықтың астанасын Бахшасарайға көшірді. 1475 ж. Қырымға түрік әскерлері басып кіріп, хандық Түркияға тәуелді болды. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей, Украина жерлеріне бірнеше жорықтар жасады. Қырым әскерлерінің орыс жеріне жорықтары әсіресе Ливон соғысы (1558 — 83) кезінде жиіледі. 16 — 17 ғ-ларда Ресей өкіметі оңт. шекарасын Қырым татарларынан қорғау үшін шекара бекініс шептерін құрды. Орыстардың 1687 — 89 ж. Қырымға жасаған жорықтары нәтижесіз аяқталды. 18 ғ-дағы орыс-түрік соғысында Ресей жеңіске жетіп, ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ әлсірей бастады. 1774 ж. Күшік-Қайнарджа бітімі бойынша ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Түркияның қол астынан шығып, Ресейдің қарамағындағы тәуелсіз ел болып танылды. 1783 ж. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей империясының құрамына кірді. [1]


Пайдаланған әдебиет

  1. Қазақстан Энциклопедиясы