Мирза Фатали Ахундов: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
‎{{Infobox writer
| name = Mirza Fatali Akhundov
'''Мирза Фатали Ахундов''' , '''Фатих-Али''' (12.7.1812, [[Әзірбайжан]] Республикасы, Нуха қ. – 10.3.1878, Грузин Респ., Тифлис) – әзербайжан жазушысы, қоғам қайраткері, философ. Нуха қаласында орыс-әзірбайжан училищесін тамамдаған. [[Парсы тілі|Парсы]], [[Араб тілі|араб]], [[Орыс тілі|орыс]] тілдерін жетік меңгерген. ''“Пушкиннің өліміне”'' деген алғашқы поэмасы 1837 ж. орыс тілінде жарияланды. ''“Алданған жұлдыздар”'' повесі (1857) әзірбайжан әдебиетін жаңа деңгейге көтерді. Ахундов латын және орыс әліппесінің негізінде әзірбайжан тілінің жаңа алфавитін жасады.'' “Үнді шахзадасы Кемал-уд-Доуланың парсы принці Жалалуд – Доулаға үш хаты және оның жауабы”'' дейтін философиялық трактатында ислам дінімен ғылымның қоғамдағы орны, табиғат құбылыстарын зерттеу керектігі, философияның негізгі мәселесі — ойлардың болмысқа қатысы туралы өз пікірлерін баяндайды. Ахундовтың бұдан басқа “Философ Юмға жауал”, “Джон Стюарт Милль бостандықты” т.б. саяси-философиялық, әдеби-сын еңбектері бар. Ахундовтың шығармалары [[Таяу Шығыс]] пен [[Орта Азия]] халықтары демократиялық жаңа әдебиетінің, реалистік прозаның қалыптасуына зор ықпал етті. Көркем творсчество арқылы патша өкіметінің отаршылдық саясатын әшкереледі. ''“Мемлекеттің игі жақсы қоры”'' және ''“Ерші Жүсіп туралы хикаясы”'' қазақ тілінде жарық көрді (1989). <ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref>
| image = Mfakhundov.jpg
| caption =
| birth_date = {{birth date|1812|7|12}}
| birth_place = [[Нуха]], [[Шеки]]
| death_date = {{death date and age|1878|3|19|1812|7|12|df=y}}
| death_place = [[Тифлис]]
| occupation = Жазушы, қоғам қайраткері, философ
| signature =
}}
'''Мирза Фатали Ахундов''' ({{lang-az|Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu Axundov (Axundzadə)}}, толық есімі ''Мирза Фет Али-бек Гаджи Алескер оглы Ахундов''; [[30 маусым]] [[1812]], [[Шеки]] — [[10 наурыз]] [[1878]], [[Тифлис]]) — [[Әзірбайжандар|әзірбайжан]] жазушысы, қоғам қайраткері, философ. Нуха қаласында орыс-әзірбайжан училищесін тамамдаған. [[Парсы тілі|Парсы]], [[Араб тілі|араб]], [[Орыс тілі|орыс]] тілдерін жетік меңгерген. «Пушкиннің өліміне» деген алғашқы поэмасы 1837 ж. орыс тілінде жарияланды.


«Алданған жұлдыздар» повесі (1857) әзірбайжан әдебиетін жаңа деңгейге көтерді. Ахундов латын және орыс әліппесінің негізінде әзірбайжан тілінің жаңа алфавитін жасады. «Үнді шахзадасы Кемал-уд-Доуланың парсы принці Жалалуд – Доулаға үш хаты және оның жауабы» дейтін философиялық трактатында ислам дінімен ғылымның қоғамдағы орны, табиғат құбылыстарын зерттеу керектігі, философияның негізгі мәселесі — ойлардың болмысқа қатысы туралы өз пікірлерін баяндайды. Ахундовтың бұдан басқа «Философ Юмға жауал», «Джон Стюарт Милль бостандықты» т.б. саяси-философиялық, әдеби-сын еңбектері бар. Ахундовтың шығармалары [[Таяу Шығыс]] пен [[Орта Азия]] халықтары демократиялық жаңа әдебиетінің, реалистік прозаның қалыптасуына зор ықпал етті. Көркем творсчество арқылы патша өкіметінің отаршылдық саясатын әшкереледі. «Мемлекеттің игі жақсы қоры» және «Ерші Жүсіп туралы хикаясы» қазақ тілінде жарық көрді (1989). <ref> Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8 </ref>
==Пайдаланған әдебиет==

== Дереккөздер ==
<references/>
<references/>
{{Stub}}
{{wikify}}


[[Санат:1812 жылы туғандар]]
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Тұлғалар]]
[[Санат:1878 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Қазақ ұлттық энциклопедиясы]]
[[Санат:Әзербайжан жазушылары]]
[[Санат:Әзербайжан қоғам қайраткерлері]]
[[Санат:Әзербайжан философтары]]

[[az:Mirzə Fətəli Axundov]]

18:55, 2011 ж. желтоқсанның 24 кезіндегі нұсқа

Mirza Fatali Akhundov
Дүниеге келгені: 1812 ж. шілденің 12 (1812—07—12) (211 жас)
Нуха, Шеки
Қайтыс болғаны: 1878 ж. наурыздың 19 (65 жаста)
Тифлис
Мансабы: Жазушы, қоғам қайраткері, философ

Мирза Фатали Ахундов (әз. Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu Axundov (Axundzadə), толық есімі Мирза Фет Али-бек Гаджи Алескер оглы Ахундов; 30 маусым 1812, Шеки — 10 наурыз 1878, Тифлис) — әзірбайжан жазушысы, қоғам қайраткері, философ. Нуха қаласында орыс-әзірбайжан училищесін тамамдаған. Парсы, араб, орыс тілдерін жетік меңгерген. «Пушкиннің өліміне» деген алғашқы поэмасы 1837 ж. орыс тілінде жарияланды.

«Алданған жұлдыздар» повесі (1857) әзірбайжан әдебиетін жаңа деңгейге көтерді. Ахундов латын және орыс әліппесінің негізінде әзірбайжан тілінің жаңа алфавитін жасады. «Үнді шахзадасы Кемал-уд-Доуланың парсы принці Жалалуд – Доулаға үш хаты және оның жауабы» дейтін философиялық трактатында ислам дінімен ғылымның қоғамдағы орны, табиғат құбылыстарын зерттеу керектігі, философияның негізгі мәселесі — ойлардың болмысқа қатысы туралы өз пікірлерін баяндайды. Ахундовтың бұдан басқа «Философ Юмға жауал», «Джон Стюарт Милль бостандықты» т.б. саяси-философиялық, әдеби-сын еңбектері бар. Ахундовтың шығармалары Таяу Шығыс пен Орта Азия халықтары демократиялық жаңа әдебиетінің, реалистік прозаның қалыптасуына зор ықпал етті. Көркем творсчество арқылы патша өкіметінің отаршылдық саясатын әшкереледі. «Мемлекеттің игі жақсы қоры» және «Ерші Жүсіп туралы хикаясы» қазақ тілінде жарық көрді (1989). [1]

Дереккөздер

  1. Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011. ISBN 978-601-282-175-8