Ниет: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
4-жол: 4-жол:
*[[Парасат]]
*[[Парасат]]
*[[Тілек]]
*[[Тілек]]

Әрбір әрекет амалын “Бисмиллә” деп және Құдайдың басқа да көркем есімдерін еске алу арқылы Ниетті туралап бастағанда атқарылар іс оң нәтиже береріне және әрекет иесіне Алланың жәрдемі болатындығына кәміл сенген абзал.


==Пайдаланған Әдебиет==
==Пайдаланған Әдебиет==

08:00, 2012 ж. сәуірдің 20 кезіндегі нұсқа

Ниет– адам әрекетінің нақтылы мақсатын, мазмұнын бейнелейтін қозғаушы күш. Ниетсіз, себепсіз мақсат қойылмайды. Кісіні нысанаға бағыттайтын да, істің мән-мәнісін белгілейтін де Ниет Оның мазмұны адамның қылығы мен пиғылында. Ниет субстанция болса, қылық пен пиғыл – оның акциденциялары. Ұлттық дүниетанымда жиі қолданылатын Ниеттің формалары: тілек және бата. Тілектің субстанц. мәні жоқ, оның мәні – Ниет Тілек айтушы өзінің Ниетін білдіргісі келеді, сөйтіп тілек көбінесе батаға айналып кетеді. Ниетті бата арқылы білдіру қазақ халқының тұрмысына сіңген дәстүрге айналған. Көңіл құбылмалы болса, Ниет тұрақты. Ол адамның өзі, оның жеке болмысы. Ниет адамның табиғаты болғандықтан, оны түбірімен өзгерту мүмкін емес, оған тек белгілі мөлшерде әсер етуге ғана болады. Ниетті бұзушы – нәпсі, қорғаушы – ар. Сондықтан Ниет әуел бастан ізгілік жолы, ар жолы. Ниет тазалығы ізгілік ретінде ерекше субстанция болғанымен, Ниеттің бұзылуы бұл жалған дүниеде бола бермек. Қателік, адасу, күнәлі болу тек Ниет табиғатына ғана қатысты емес, ол адам баласының басына тағдыр боп түскен оқиғаға байланысты. Осындай халдер жағдайында Ниет бұзылмақ, ізгіліктен зұлымдық өсіп шықпақ. Зұлымдықты қара ниетті, бұзық ниетті адамдар тудырады. Ниет адамның өзін білудегі ақиқаты. Адам өзін-өзі білгісі келеді, бірақ біліп болмайды. Ниет ақиқат боп сырын ашпағанда адамдардың Ниеттерін түсіндіріп, түзу жолға салмақ болып, дүниеге пайғамбарлар, әулиелер, хакімдер келген. Адамдар өздерін түсіну мақсатында соларға ден қойып, соларды тыңдаған, оқып, түсінбек болған. Жан жомарттығы, кісілігі мол адам Ниетінің таза болатыны әуел бастан белгілі, бірақ әлеум. хәл, тұрмыс адамдарды не қилы талқыға түсіреді, сөйтіп Ниет бұзылады, бірақ адамдардың өз Ниеттерін тазарту мүмкіндіктері үнемі болады. Адамның адамға деген Ниеті бұзылса кінәлі, жаратушысына Ниеті бұзылса күнәлі болмақ. Кінәсі мен күнәсін түсінген адам – Ниеті таза жан. Ниет дінде, адамның ойға алған ғибадаты мен атқарар ісі алдында негізгі мақсатын белгілеуі. Исламда Ниетін “Бір Алланың разылығы үшін” деп туралау және осы ниетке берік болу парыз етілген – бұлжымас басты міндет және ғибадаттың қабыл болуының кепілі. Сондықтан “Ниет – парыздың алдындағы парыз” деген қағида бар. Ғибадат барысында Ниеттің түзулігі және соңына дейінгі Ниетке беріктік риякерліктен сақтайды. Ниет туралау ғибадатшының санасын бөтен ойдан таза ұстап, дене қимылы мен ақыл-ойының біртұтастығына жетіп, ғибадатын ықыласпен атқаруға мүмкіндік береді. Әрбір әрекет амалын “Бисмиллә” деп және басқа да Құдайдың көркем есімдерін еске алу арқылы Ниетті туралап бастағанда атқарылар іс оң нәтиже береріне және әрекет иесіне Алланың жәрдемі болатындығына кәміл сенген абзал. Мұсылман ғұламалары әдеби және рухани мұраларында өз шығармаларын Аллаға сыйынып, пайғамбарға салауат жолдап, әулиелердің қолдауын сұрап бастауы және мінажатпен аяқтауы осының көрінісі. Қазақ қоғамында құдайдың сипаттарын білдіретін көркем есімдерінің әрқайсысын өз орнына қолданып, оған белгілі бір филос. астар берген. Мысалы, ас ішуді “Бисмиллахи рахмани рахим” – “рахымды”, “мейірімді” есімдермен бастаса, ал мал ба-уыздауды “Бисмилләһи аллаху әкбар” яғни “ұлық” деген есімімен бастаған. Яғни, жануар адамның ырзық-несібесі үшін жаратылғандықтан, оны союға мәжбүрлігін білдіреді. “Момынның ниеті оның амалынан артық” деген хадис бар. Бұл игі іске деген адал Ниеттің тазалығына лайық Құдайдың фазылында құрметтілігін айқындайды. [1]

Сілтемелер

Пайдаланған Әдебиет

  1. Қазақ Энциклопедиясы , 7 том 2 бөлім