Сасани әулеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш r2.7.2) (Боттың түзеткені: bg:Сасанидска империя |
ш Боттың үстегені: et:Sassaniidide riik |
||
| 90-жол: | 90-жол: | ||
[[eo:Sasanidoj]] |
[[eo:Sasanidoj]] |
||
[[es:Imperio sasánida]] |
[[es:Imperio sasánida]] |
||
[[et:Sassaniidide riik]] |
|||
[[fa:ساسانیان]] |
[[fa:ساسانیان]] |
||
[[fi:Sassanidit]] |
[[fi:Sassanidit]] |
||
23:37, 2012 ж. шілденің 16 кезіндегі нұсқа
| {{{атауы}}} | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
.svg){kind=small}
Сасани әулеті – Таяу және Орта Шығыста 3 – 7 ғасырларда билік құрған иран әулеті. Парсы аңыздары бойынша елдің тұңғыш патшасы Сасанның есімімен аталған. Әулеттің негізін қалаушы Папактың ұлы Ардашир І 224 жылы Парфия патшалығын күйретті де, 226/227 жылдары Ктесифонда таққа отырды. Ардашир І және Шапур І (239 – 272) тұсында Иран біріктіріліп, батысы мен шығысындағы кең байтақ аймақтар қосылды. Сасани әулетінің Римді жеңуі мемлекетті нығайтып, шаїиншаїтың орталық өкімет билігін күшейтуіне мүмкіндік берді. Зороастризм мемлекеттік дінге айналды. 5 ғасырда Арменияның, Кавказ Албаниясының, Иберияның патшалары болып Сасани әулетінің мирасқорлары қойылды. Жергілікті халықтарды қанау күшейіп, 571 – 572 жылдары Арменияда көтеріліс болып өтті. 5 ғасырдың 90-жылдарында Маздактар қозғалысы өріс алды. Сасани әулеті билеген мемлекет 558 – 568 жылдары эфталиттерді (ақ ғұндар) талқандап, Ауғанстан мен Орталық Азияның (Әмударияның оңтүстік-батысы) бірқатар жерлерін қосып алды. Йемен бағындырылып, 589 жылы шамасында елге басып кірген түріктер талқандалды. Бірақ 7 ғасырдың басында Сасани әулеті әлсіреп кетті де, Йездегерд ІІІ (632 – 651/652) тұсында мемлекетті арабтар жаулап алды. [1]
Сілтемелер
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 10 том
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Үлгі:Link FA Үлгі:Link FA Үлгі:Link FA Үлгі:Link GA Үлгі:Link GA