Асылқожа Құрманбаев

Құрманбаев Асылқожа (1858, Торғай облысы, Қостанай уезі — 31.12.1923) — қазақтың алғашқы кәсіби педагогтарының бірі, журналисі. Ы.Алтынсариннің шәкірті. 1886 ж. Орынборда мүғалімдер даярлайтын мектепті бітірген, 1888 ж. Красноуфинск реалдық училищесінің, 1889-92 ж. Қапал ауыл шаруашылығы мектебінің меңтерушісі. 1892-93 ж. Семей облысы Зайсан ауылы шаруашылығы мектебінің басшысы, 1893-96 ж. Ақмола облыс сотының аудармашысы болған. 1896 ж. Жетісу өлкесіне көшіп келіп, өмірінің соңына дейін осындағы әр түрлі мекемелерде — Жаркент қалалық приставында, Лепсі мектебінде, Верный округтік сотында қызмет атқарды. Жетісу өңіріндегі ұлт-азаттығы идеясын көтерген Алаш қозғалысына белсене араласын, 1918 ж. Верный қаласында өткен Алашорданың облыс съезіне қатысты. Осы жиыңда облыс к-ттің мүшелігіне әрі төраға орынбасарлығына (төраға Ы.Жайнақов) сайланды. 1918 ж. наурыз айында большевиктер тұтқынынан О.Әлжанов, Ы.Жайнақов, С.Сабатаевты қамаудан босату шараларын ұйымдастырды. 1918 ж. Верныйдағы мұғалімдер курсын басқарып, осының негізінде ұйымдастырынған халық ағарту институтында сабақ берді. 1921 ж. жергілікті "Кедей еркі" газетін шығаруды қолға алын, жауапты хатшысы болды. 1923 ж. "Тілші" газетін-де аудармашылық қызмет атқара жүріп қайтыс болды. Қ. қазақтың кәсіби баспасөзінде өзіңдік қолтаңбасын қалдырған қаламгер. Оның "Дала уөлаятынан" бастап әр түрлі басылым беттерінде жариялаған мақала, өңтімелері сол кездегі қазақ тұрмысын, мәдени-рухани өмірдегі құбыныстар мен жаңалықтарды жан-жақты қамтыды. Ол жас ұрпақты білім алуға, өнер үйренуге шақыра отырып, әсіресе орысшылдықты, қазақ тілін шұбарлап сөйлеуді батыл сынады.