Аталық із бастаушы

Аталық із бастаушы (родоначальник) - бір тұқым ішінде өнімдік қасиеттері өзіне тән ерекше дамыған және ол қасиеттерін ұрпақтарына толық дарытқан аталық мал (айғыр, бұқа, қошқар, т.б.). Мұндай мал саналы сұрыптау мен жұп тандау нәтижесінде туады. А.і.б. құру мал тұқымының алғашқы кезеңінде де, кейінгі жетлдіру кезеңіңде де жүргізілетін, таза тұқым өсірудің жоғары дәрежелі, күрделі түрі. Ол әдетте шаруашылыққа пайдалы қасиеттері ерекше жақсы жетілген еркек тұқым малды іріктеп алып, оның ұрпағының сапасын тексеруден басталады. Осы жолмен таңдап алған аталық малдың ізін қалыптастыру үшін бір жағдайда оны дене бітімі мен өнімі өзіне ұқсас туыстас емес аналық малмен, екінші жағдайда өзіне жақын туыстастарымен шағылыстырады. Егер жоғарыда айтылған туыстас малды шағыстырудан туған төлдердің басым көпшілігіңде а.і.б. тән ерекше өнімдік қасиеттер сакталса, атасына ұқсас қасиеттерін ұрпағына толық бере алатын бірнеше еркек тұқым алынса, аталық із толық құрылды деп саналады. Таза тұқым өсіруде туыстас малдарды лажсыз шағыстыруға жол бермеу үшін бір тұқым ішінде туыстық қатынасы жоқ 5-6 а.і.б. қажет.

== Дереккөздер ==

< Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы . Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011. ISBN 978-601-7254-21-6/> Мал шаруашылығы: