Аэрогеофизикалық барлау

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Аэрогеофизикалық барлау, әуегео-физикалық картаға түсіру - ұшақта немесе тікұшақта орнатылған аппаратура арқылы Жердің табиғи не жасанды түрде қоздырылған физикалық өрістерін өлшеу әдістерінің жиынтығы.

Пайдалы қазба кенорындарды (мұнай, газ, т.б.) іздестіруде, тектоникалық аудандастыру мен геологиялық картаға түсіруде қолданылады. Жер бетінен алыстаған сайын физикалық өрістер қуатының кемуіне байланысты, Аэрогеофизикалық барлау құрлық немесе теңіз бетінен онша биік емес деңгейде (30-300 м) орнатылады. Түсіру масштабы 1:10000-нан 1:200000-ға дейін. Қалыптан ауытқушылықтың тереңдіктегі кезін анықтау үшін кейде Аэрогеофизикалық барлау ұсағырақ масштабта, 1-3 шақырым биіктіктен жүргізіледі. Бір мезгілде, бірнеше әуегеофизикалық өрістерді тіркеуге, кен аумақтарын іздестірудің сенімділігін едәуір жоғарылатуға мүмкіндік беретін бірнеше геофизикалық станциялардың деректерін кешенді пайдалану Аэрогеофизикалық барлауда ең жоғарғы тиімділікке қол жеткізеді.

Аэрогеофизикалық тәсілдер, аэрогеофизика — ұшаққа орнатылған аспаптар арқылы жер қыртысын түсіру, зерттеу, кен орындарын іздеу және барлау; геофизика тәсілдердің арнаулы түрлеріне жатады. Барлық аэрогеофизикалық тәсілдер тау жыныстарының физика қасиеттерін өлшеуге негізделген.

Аэрогеофизикалық тәсілдердің аэромагниттік түсіру, аэроэлектрлік барлау, аэрорадиометриялық түсіру, аэрогравиметриялық өлшеу деп аталатын түрлері бар. Аэромагниттік түсіру ұшақтарда қондырылған аэромагнитометрмен Жер магнит өрісінің толық векторының (т Т) өсуін немесе оның тік құраушысының өсуін өлшеуге негізделеді. Тау жыныстары мен кен денелерінің магниттік өрісінде елеулі айырмашылық болатындықтан, аэромагниттік түсіру арқылы темір, боксит, титанмагнетит кентастарын табу, геол. карта жасау, кен орны құрылымын анықтау жұмыстары жүргізіледі. Аэроэлектрлік барлау тәсілі тау жыныстарының электрлік қасиеттері мен электрмагниттік өрістерінің кернеулігін және полярлануын өлшеуге негізделген. Оған шексіз ұзын өткізгіш, индукция, айнымалы магнит өрісі, жердің табиғи электрмагниттік өрісін өлшеу тәсілдері жатады. Оларды әр түрлі кен орындарын іздеуге, геол. карта түсіруге, тұщы су көздерін іздеу мен көп жылдық тоңы бар аудандарды зерттеуге пайдаланады.

Аэрорадиометриялық түсіру тау жыныстарынан тарайтын гамма сәулелердің радиоактивтігін өлшеуге негізделген. Бұл тәсілді радиактивті элементтердің кен орындарын табуға, геол. карталар жасауға, мұнай және газ кендерін іздеуге қолданады. Аэрогравиметриялық өлшеу ұшақтарда орнатылған гравиметр арқылы жердің тартылыс күшінің үдеуін өлшеуге негізделген.[1][2][3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Геосъемка и ее применение, М., 1967
  2. Магниторазведка, М., 1980
  3. Қазақ энциклопедиясы