АҚШ әкімшілік бөлінуі

Америка Құрама Штаттары 50 штатты біріктіретін федерация, олар өз кезегінде округтерге бөлінеді. Округтер құрамындағы елді мекендерді қалалық муниципалитеттер басқарады, ал ауылдық аймақтар тауншиптерге бөлінуі мүмкін.

Мемлекеттің астанасы Вашингтон қаласының аумағы штаттардан тыс ерекше әкімшілік-территориалды Колумбия округы деген құрылымға бөлінген. Сонымен қатар АҚШ қарамағында штаттардың құрамына кірмейтін бірқатар аралдық аймақтар бар.

Штаттар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Толық мақаласы: АҚШ штаттарының тізімі

Штат — АҚШ-тың негізгі әкімшілік-территориалды бірлігі, олардың ішкі істердегі тәуелсіздіктің үлкен дәрежесі бар, алайда олар шет мемлекеттермен қарым-қатынаста федералды билікке бағынады. Федералды орталыққа АҚШ конституциясында айтылған мәселелелерде бағынады. 1959 жылдан бастап АҚШ құрамында 50 штат бар. Әр штаттың өзінің туы мен ұраны бар.

АҚШ штаттары

Америка Құрама Штаттарының құрамына кез келген аумақты қабылдау ұзақ процестен тқрады: аумақтың өз конституциясын қабылдауы міндетті , онда оны Америка Құрама Штаттары құрамына қабылдау туралы шешім қабылдайтынАҚШ Конгресіне сай болуы тиіс. АҚШ Жоғарғы сотының Шешімімен, 1869 жылғы «Техас против Уайта» прецедентіне сәйкес жағдайда, штаттары біржақты тәртіпте Құрама Штаттардың құрамынан шыға алмайды.

АҚШ штаттары
№	Штат	Ресми атауы	Пошталық коды	Құрылған күні	Халқы (2014)	Аймақ	ЖІӨ адам басына шаққанда (2005)^[1]	Әкімшілік орталық^[2]	Ең ірі қаласы
1	Айдахо	State of Idaho	ID	189007033 маусым 1890	&&&&&&&&01634644.&&&&&01 634 644	&&&&&&&&&0216632.&&&&&0216 632	&&&&&&&&&&033012.&&&&&033 012	Бойсе	Бойсе
2	Айова	State of Iowa	IA	1846122828 желтоқсан 1846	&&&&&&&&03107126.&&&&&03 107 126	&&&&&&&&&0145743.&&&&&0145 743	&&&&&&&&&&038529.&&&&&038 529	Де-Мойн	Де-Мойн
3	Алабама	State of Alabama	AL	1819121414 желтоқсан 1819	&&&&&&&&04849377.&&&&&04 849 377	&&&&&&&&&0135765.&&&&&0135 765	&&&&&&&&&&032866.&&&&&032 866	Монтгомери	Бирмингем
4	Аляска	State of Alaska	AK	195901033 қаңтар 1959	&&&&&&&&&0736732.&&&&&0736 732	&&&&&&&&01717854.&&&&&01 717 854	&&&&&&&&&&060079.&&&&&060 079	Джуно	Анкоридж
5	Аризона	State of Arizona	AZ	1912021414 ақпан 1912	&&&&&&&&06781684.&&&&&06 781 684	&&&&&&&&&0295254.&&&&&0295 254	&&&&&&&&&&036327.&&&&&036 327	Финикс	Финикс
6	Арканзас	State of Arkansas	AR	1836061515 маусым 1836	&&&&&&&&02966369.&&&&&02 966 369	&&&&&&&&&0137732.&&&&&0137 732	&&&&&&&&&&031233.&&&&&031 233	Литл-Рок	Литл-Рок
7	Вайоминг	State of Wyoming	WY	1890071010 маусым 1890	&&&&&&&&&0584153.&&&&&0584 153	&&&&&&&&&0253348.&&&&&0253 348	&&&&&&&&&&053843.&&&&&053 843	Шайенн	Шайенн
8	Вашингтон	State of Washington	WA	1889111111 қараша 1889	&&&&&&&&07061830.&&&&&07 061 830	&&&&&&&&&0184827.&&&&&0184 827	&&&&&&&&&&042702.&&&&&042 702	Олимпия	Сиэтл
9	Вермонт	State of Vermont	VT	179103044 наурыз 1791	&&&&&&&&&0626562.&&&&&0626 562	&&&&&&&&&&024923.&&&&&024 923	&&&&&&&&&&037130.&&&&&037 130	Монтпилиер	Берлингтон
10	Виргиния	Commonwealth of Virginia	VA	1788062525 маусым 1788^[3]	&&&&&&&&08326289.&&&&&08 326 289	&&&&&&&&&0110785.&&&&&0110 785	&&&&&&&&&&046613.&&&&&046 613	Ричмонд	Вирджиния-Бич^[4]
11	Висконсин	State of Wisconsin	WI	1848052929 мамыр 1848	&&&&&&&&05757564.&&&&&05 757 564	&&&&&&&&&0169639.&&&&&0169 639	&&&&&&&&&&039294.&&&&&039 294	Мадисон	Милуоки
12	Гавайи	State of Hawai`i Moku`a-ina o Hawai`i	HI	1959082121 тамыз 1959	&&&&&&&&01419561.&&&&&01 419 561	&&&&&&&&&&028311.&&&&&028 311	&&&&&&&&&&042119.&&&&&042 119	Гонолулу	Гонолулу
13	Делавэр	State of Delaware	DE	178712077 желтоқсан 1787^[3]	&&&&&&&&&0935614.&&&&&0935 614	&&&&&&&&&&&06452.&&&&&06452	&&&&&&&&&&064437.&&&&&064 437	Довер	Уилмингтон
14	Джорджия	State of Georgia	GA	178801022 қаңтар 1788^[3]	&&&&&&&010097343.&&&&&010 097 343	&&&&&&&&&0153909.&&&&&0153 909	&&&&&&&&&&040155.&&&&&040 155	Атланта	Атланта
15	Батыс Виргиния	State of West Virginia	WV	1863062020 маусым 1863	&&&&&&&&01850326.&&&&&01 850 326	&&&&&&&&&&062755.&&&&&062 755	&&&&&&&&&&029602.&&&&&029 602	Чарлстон	Чарлстон
16	Иллинойс	State of Illinois	IL	181812033 желтоқсан 1818	&&&&&&&012880580.&&&&&012 880 580	&&&&&&&&&0149998.&&&&&0149 998	&&&&&&&&&&043886.&&&&&043 886	Спрингфилд	Чикаго
17	Индиана	State of Indiana	IN	1816121111 желтоқсан 1816	&&&&&&&&06596855.&&&&&06 596 855	&&&&&&&&&&094321.&&&&&094 321	&&&&&&&&&&038048.&&&&&038 048	Индианаполис	Индианаполис
18	Калифорния	State of California	CA	185009099 қыркүйек 1850	&&&&&&&038802500.&&&&&038 802 500	&&&&&&&&&0423970.&&&&&0423 970	&&&&&&&&&&044846.&&&&&044 846	Сакраменто	Лос-Анджелес
19	Канзас	State of Kansas	KS	1861012929 қаңтар 1861	&&&&&&&&02904021.&&&&&02 904 021	&&&&&&&&&0213096.&&&&&0213 096	&&&&&&&&&&038419.&&&&&038 419	Топика	Уичита
20	Кентукки	Commonwealth of Kentucky	KY	179206011 маусым 1792	&&&&&&&&04413457.&&&&&04 413 457	&&&&&&&&&0104659.&&&&&0104 659	&&&&&&&&&&033632.&&&&&033 632	Франкфорт	Луисвилл
21	Колорадо	State of Colorado	CO	187608011 тамыз 1876	&&&&&&&&05355866.&&&&&05 355 866	&&&&&&&&&0269837.&&&&&0269 837	&&&&&&&&&&046314.&&&&&046 314	Денвер	Денвер
22	Коннектикут	State of Connecticut	CT	178801099 қаңтар 1788^[3]	&&&&&&&&03596677.&&&&&03 596 677	&&&&&&&&&&014357.&&&&&014 357	&&&&&&&&&&055400.&&&&&055 400	Хартфорд	Бриджпорт^[5]
23	Луизиана	State of Louisiana État de Louisiane	LA	1812043030 сәуір 1812	&&&&&&&&04649676.&&&&&04 649 676	&&&&&&&&&0135382.&&&&&0135 382	&&&&&&&&&&036765.&&&&&036 765	Батон-Руж	Жаңа Орлеан^[6]
24	Массачусетс	Commonwealth of Massachusetts	MA	178802066 ақпан 1788^[3]	&&&&&&&&06745408.&&&&&06 745 408	&&&&&&&&&&027336.&&&&&027 336	&&&&&&&&&&051344.&&&&&051 344	Бостон	Бостон
25	Миннесота	State of Minnesota	MN	1858051111 мамыр 1858	&&&&&&&&05994079.&&&&&05 994 079	&&&&&&&&&0225181.&&&&&0225 181	&&&&&&&&&&045451.&&&&&045 451	Сент-Пол	Миннеаполис
26	Миссисипи	State of Mississippi	MS	1817121010 желтоқсан 1817	&&&&&&&&02978512.&&&&&02 978 512	&&&&&&&&&0125443.&&&&&0125 443	&&&&&&&&&&027545.&&&&&027 545	Джэксон	Джэксон
27	Миссури	State of Missouri	MO	1821081010 тамыз 1821	&&&&&&&&06063589.&&&&&06 063 589	&&&&&&&&&0180533.&&&&&0180 533	&&&&&&&&&&037251.&&&&&037 251	Джефферсон-Сити	Канзас-Сити^[7]
28	Мичиган	State of Michigan	MI	1837012626 қаңтар 1837	&&&&&&&&09909877.&&&&&09 909 877	&&&&&&&&&0250493.&&&&&0250 493	&&&&&&&&&&037338.&&&&&037 338	Лансинг	Детройт
29	Монтана	State of Montana	MT	188911088 қараша 1889	&&&&&&&&01023579.&&&&&01 023 579	&&&&&&&&&0381156.&&&&&0381 156	&&&&&&&&&&031903.&&&&&031 903	Хелена	Биллингс
30	Мэн	State of Maine	ME	1820031515 наурыз 1820	&&&&&&&&01330089.&&&&&01 330 089	&&&&&&&&&&091646.&&&&&091 646	&&&&&&&&&&034105.&&&&&034 105	Огаста	Портленд
31	Мэриленд	State of Maryland	MD	1788042828 сәуір 1788^[3]	&&&&&&&&05976407.&&&&&05 976 407	&&&&&&&&&&032133.&&&&&032 133	&&&&&&&&&&043729.&&&&&043 729	Аннаполис	Балтимор^[8]
32	Небраска	State of Nebraska	NE	186703011 наурыз 1867	&&&&&&&&01881503.&&&&&01 881 503	&&&&&&&&&0200520.&&&&&0200 520	&&&&&&&&&&039950.&&&&&039 950	Линкольн	Омаха
33	Невада	State of Nevada	NV	1864103131 қазан 1864	&&&&&&&&02839099.&&&&&02 839 099	&&&&&&&&&0286367.&&&&&0286 367	&&&&&&&&&&045778.&&&&&045 778	Карсон-Сити	Лас-Вегас
34	Нью-Гэмпшир	State of New Hampshire	NH	1788062121 маусым 1788^[3]	&&&&&&&&01326813.&&&&&01 326 813	&&&&&&&&&&024217.&&&&&024 217	&&&&&&&&&&042513.&&&&&042 513	Конкорд	Манчестер^[9]
35	Нью-Джерси	State of New Jersey	NJ	1787121818 желтоқсан 1787^[3]	&&&&&&&&08938175.&&&&&08 938 175	&&&&&&&&&&022608.&&&&&022 608	&&&&&&&&&&049414.&&&&&049 414	Трентон	Ньюарк^[10]
36	Нью-Йорк	State of New York	NY	1788072626 маусым 1788^[3]	&&&&&&&019746227.&&&&&019 746 227	&&&&&&&&&0141300.&&&&&0141 300	&&&&&&&&&&050038.&&&&&050 038	Олбани	Нью-Йорк
37	Нью-Мексико	State of New Mexico Estado de Nuevo México	NM	191201066 қаңтар 1912	&&&&&&&&02085572.&&&&&02 085 572	&&&&&&&&&0315194.&&&&&0315 194	&&&&&&&&&&035949.&&&&&035 949	Санта-Фе	Альбукерке
38	Огайо	State of Ohio	OH	180303011 наурыз 1803	&&&&&&&011594163.&&&&&011 594 163	&&&&&&&&&0116096.&&&&&0116 096	&&&&&&&&&&038594.&&&&&038 594	Колумбус	Кливленд^[11]
39	Оклахома	State of Oklahoma	OK	1907111616 қараша 1907	&&&&&&&&03878051.&&&&&03 878 051	&&&&&&&&&0181196.&&&&&0181 196	&&&&&&&&&&033978.&&&&&033 978	Оклахома-Сити	Оклахома-Сити
40	Орегон	State of Oregon	OR	1859021414 ақпан 1859	&&&&&&&&03970239.&&&&&03 970 239	&&&&&&&&&0255026.&&&&&0255 026	&&&&&&&&&&039920.&&&&&039 920	Сейлем	Портленд
41	Пенсильвания	Commonwealth of Pennsylvania	PA	1787121212 желтоқсан 1787^[3]	&&&&&&&012787209.&&&&&012 787 209	&&&&&&&&&0119283.&&&&&0119 283	&&&&&&&&&&039194.&&&&&039 194	Гаррисберг	Филадельфия
42	Род-Айленд	State of Rhode Island and Providence Plantations	RI	1790052929 мамыр 1790^[3]	&&&&&&&&01055173.&&&&&01 055 173	&&&&&&&&&&&04002.&&&&&04002	&&&&&&&&&&040691.&&&&&040 691	Провиденс	Провиденс
43	Солтүстік Дакота	State of North Dakota	ND	188911022 қараша 1889	&&&&&&&&&0739482.&&&&&0739 482	&&&&&&&&&0183272.&&&&&0183 272	&&&&&&&&&&037975.&&&&&037 975	Бисмарк	Фарго
44	Солтүстік Каролина	State of North Carolina	NC	1789112121 қараша 1789^[3]	&&&&&&&&09943964.&&&&&09 943 964	&&&&&&&&&0139509.&&&&&0139 509	&&&&&&&&&&039690.&&&&&039 690	Роли	Шарлотт
45	Теннесси	State of Tennessee	TN	179606011 маусым 1796	&&&&&&&&06549352.&&&&&06 549 352	&&&&&&&&&0109247.&&&&&0109 247	&&&&&&&&&&037985.&&&&&037 985	Нашвилл	Мемфис^[12]
46	Техас	State of Texas	TX	1845122929 желтоқсан 1845	&&&&&&&026956958.&&&&&026 956 958	&&&&&&&&&0696241.&&&&&0696 241	&&&&&&&&&&042975.&&&&&042 975	Остин	Хьюстон^[13]
47	Флорида	State of Florida	FL	184503033 наурыз 1845	&&&&&&&019893297.&&&&&019 893 297	&&&&&&&&&0170304.&&&&&0170 304	&&&&&&&&&&037889.&&&&&037 889	Таллахасси	Джэксонвилл^[14]
48	Оңтүстік Дакота	State of South Dakota	SD	188911022 қараша 1889	&&&&&&&&&0853175.&&&&&0853 175	&&&&&&&&&0199905.&&&&&0199 905	&&&&&&&&&&040037.&&&&&040 037	Пирр	Су-Фолс
49	Оңтүстік Каролина	State of South Carolina	SC	1788052323 мамыр 1788^[3]	&&&&&&&&04832882.&&&&&04 832 882	&&&&&&&&&&082931.&&&&&082 931	&&&&&&&&&&032848.&&&&&032 848	Колумбия	Колумбия^[15]
50	Юта	State of Utah	UT	189601044 қаңтар 1896	&&&&&&&&02942902.&&&&&02 942 902	&&&&&&&&&0219887.&&&&&0219 887	&&&&&&&&&&036377.&&&&&036 377	Солт-Лейк-Сити	Солт-Лейк-Сити
	Барлығы				&&&&&&0310973914.&&&&&0310 973 914	&&&&&&&&09830575.&&&&&09 830 575

Штаттардың атауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Штаттардың АҚШ құрамына динамикалық қосылуы

State (штат) сөзі отарлық кезең пайда болған (шамамен 1648 жылы), олар кейде жеке колония аталатын, 1776 жылы Тәуелсіздік декларациясы қабылданғаннан бері кеңінен қолданылады және ол қазір 46 штаттар атауының бір бөлігі болып табылады (мысалы State of Texas). Бір қызығы, Калифорния штат деп аталады, бірақ дегенмен оның туында «Калифорния Республикасы» жазылған.

Негізі штаттардың нақты атаулары шыққан сегіз қайнаркөзі бар:

26 штаттардың атаулары — шығу тегі үндістік (кем дегенде, олардың бірі — Айдахо — бәлкім ойлап табылған),
Аляска атауы эскимостар тілінен келген,
Гавайи — гавай тілінен келген,
он бір штаттың атауларының шығу тегі ағылшыннан шыққан,
алтауы - испан тілінен,
үшеуі — француз,
Род-Айленд атауы, сайып келгенде, нидерланд тілінен алынған, және,
бір штаттың атауы — Вашингтон — АҚШ-тың өз тарихында тамыры бар.

Штаттардың санын ұлғайту келешегі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

АҚШ-та, штаттар санының ықтимал арттырылуы туралы талқылау тоқтаған жоқ. Атап айтқанда, штат мәртебесіне Колумбия округы Федералдық округы және Пуэрто-Рико сияқты үміткер болады.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

↑ List of U.S. states by GDP per capita (nominal)^{[үлгіні алып тастау]}
↑ Үлгі:Публикация
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Один из первых 13 штатов; указана дата ратификации штатом Конституции США
↑ 10 округов и 6 қалаов штата Виргиния образуют наиболее населённую объединённую статистическую область «Вашингтон — Балтимор — Солтүстік Виргиния» (Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area).
↑ Наиболее населённой в штате Коннектикут является объединёная статистическая область «Хартфорд — Вест-Хартфорд — Уиллимантик» (Hartford-West Hartford-Willimantic Combined Statistical Area).
↑ По оценке Бюро Переписи США на 1 маусым 2005 года население Нью-Орлеана составляло 464863 человека, а население Батон-Руж 222064 человека. После урагана «Катрина» население Нового Орлеана сократилось, а население Батон-Руж соответственно выросло.
↑ Город Сент-Луис и 8 округов штата Миссури образуют самую населённую в штате объединённую статистическую область «Сент-Луис — Сент-Чарльз — Фармингтон» (St. Louis-St. Charles-Farmington Combined Statistical Area).
↑ Балтимор и 12 округов штата Мэриленд образуют наиболее населённую объединённую в штате Мэриленд статистическую область «Вашингтон — Балтимор — Солтүстік Вирджиния» (Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area)
↑ 5 юго-восточных округов штата Нью-Гэмпшир образуют наиболее населённую в штате объединённую статистическую область «Бостон — Вустер — Манчестер» (Boston-Worcester-Manchester Combined Statistical Area).
↑ 13 северных округов штата образуют наиболее населённую объединённую статистическую область «Нью-Йорк — Ньюарк — Бриджпорт» (New York-Newark-Bridgeport Combined Statistical Area)
↑ Наиболее населённой в штате Огайо является объединённая статистическая область «Кливленд — Акрон — Элирия» (Cleveland-Akron-Elyria Combined Statistical Area).
↑ Наиболее населённой в штате Теннесси является объединённая статистическая область «Нэшвилл — Мёрфрисборо — Коламбиа» (Nashville-Davidson-Murfreesboro-Columbia Combined Statistical Area).
↑ Наиболее населённой в штате Техас является объединённая статистическая область «Даллас — Форт-Уорт» (Dallas-Fort Worth Combined Statistical Area).
↑ Наиболее населённой в штате Флорида является объединённая статистическая область «Майами — Форт-Лоудердейл — Майами-Бич» (Miami-Fort Lauderdale-Miami Beach Metropolitan Statistical Area).
↑ Наиболее населённой в штате Оңтүстік Каролина является объединённая статистическая область «Гринвилл — Спартанбург — Андерсон» (Greenville-Spartanburg-Anderson Combined Statistical Area).

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

[1] List of U.S. states by GDP per capita (nominal)^{[үлгіні алып тастау]}

[2] Үлгі:Публикация

[13states-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Один из первых 13 штатов; указана дата ратификации штатом Конституции США

[Virginia-4] 10 округов и 6 қалаов штата Виргиния образуют наиболее населённую объединённую статистическую область «Вашингтон — Балтимор — Солтүстік Виргиния» (Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area).

[Hartford-5] Наиболее населённой в штате Коннектикут является объединёная статистическая область «Хартфорд — Вест-Хартфорд — Уиллимантик» (Hartford-West Hartford-Willimantic Combined Statistical Area).

[Katrina-6] По оценке Бюро Переписи США на 1 маусым 2005 года население Нью-Орлеана составляло 464863 человека, а население Батон-Руж 222064 человека. После урагана «Катрина» население Нового Орлеана сократилось, а население Батон-Руж соответственно выросло.

[Saint_Louis-7] Город Сент-Луис и 8 округов штата Миссури образуют самую населённую в штате объединённую статистическую область «Сент-Луис — Сент-Чарльз — Фармингтон» (St. Louis-St. Charles-Farmington Combined Statistical Area).

[Maryland-8] Балтимор и 12 округов штата Мэриленд образуют наиболее населённую объединённую в штате Мэриленд статистическую область «Вашингтон — Балтимор — Солтүстік Вирджиния» (Washington-Baltimore-Northern Virginia Combined Statistical Area)

[Rockingham-9] 5 юго-восточных округов штата Нью-Гэмпшир образуют наиболее населённую в штате объединённую статистическую область «Бостон — Вустер — Манчестер» (Boston-Worcester-Manchester Combined Statistical Area).

[New_Jersey-10] 13 северных округов штата образуют наиболее населённую объединённую статистическую область «Нью-Йорк — Ньюарк — Бриджпорт» (New York-Newark-Bridgeport Combined Statistical Area)

[Cleveland-11] Наиболее населённой в штате Огайо является объединённая статистическая область «Кливленд — Акрон — Элирия» (Cleveland-Akron-Elyria Combined Statistical Area).

[Nashville-12] Наиболее населённой в штате Теннесси является объединённая статистическая область «Нэшвилл — Мёрфрисборо — Коламбиа» (Nashville-Davidson-Murfreesboro-Columbia Combined Statistical Area).

[Dallas-13] Наиболее населённой в штате Техас является объединённая статистическая область «Даллас — Форт-Уорт» (Dallas-Fort Worth Combined Statistical Area).

[Miami-14] Наиболее населённой в штате Флорида является объединённая статистическая область «Майами — Форт-Лоудердейл — Майами-Бич» (Miami-Fort Lauderdale-Miami Beach Metropolitan Statistical Area).

[Greenville-15] Наиболее населённой в штате Оңтүстік Каролина является объединённая статистическая область «Гринвилл — Спартанбург — Андерсон» (Greenville-Spartanburg-Anderson Combined Statistical Area).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]