Ақжайлау оқиғасы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Ақжайлау оқиғасыРесейден қоныс аударушылар мен жергілікті қазақтар арасында болған қақтығыс (1904).[1] Ақжайлау — Шығыс Қазақстан облысы Марқакөлдің күнгей бетіндегі көлемі 50 шаршы шақырымдай шұрайлы алқап. Алқабек, Білезік, Қаба өзендері бастау алады. Бұл орта жайлау Төртуыл, Қожамбет руларының ата қонысы. Олар көктемде жонға шығарда, күзде ойға түсерде жайлап келген.

Оқиғаның басталуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1867 — 68 жылдары Столыпин реформасынан кейін қазақ жеріне қоныс аударған мұғыжарлардың алғашқы тобы Ақжайлауға келіп түседі. Олар ата қоныстарының сырттай тартып алынғанынан мүлдем бейхабар елдің көшінің жолын кесіп, қондырмайды. Үйренген өрісіне тартқан қазақтардың қалың жылқысын жарға қамап, мылтықпен атып, қырғынға ұшыратады. Жазықсыз малды құтқармақ болған Нұғыттықұлы Нұрғали олардың атқан оғынан қаза табады. Сол кезден бастап қазақтар Ақжайлаудан айрылады. Келімсектер келе-келе басқа да шұрайлы жерлер — Қараойды, Ащылыны, Тарлаулыны тартып алды. Осы жерлерді жанай көшкен қазақтар әр мал басы үшін орыстарға тұяқ ақы төлейтін болды. Ақжайлау оқиғасы сияқты жер үшін талас мұғыжарлар қоныстанған көптеген өңірлерге тән болды.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х