Ақжібек Темірғалиқызы Мұқашева

Ақжібек Темірғалиқызы Мұқашева ^[1](1919, Орынбор – көз жұмған жылы белгісіз) – КСРО Қорғаныс министрлігінің Бас Барлау басқармасында істеген қазақ қызы, саяси қуғын-сүргін құрбаны.

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1940 жылы Мәскеу университетінің механика-математика факультетін бітіргеннен кейін арнайы курстан өтіп, 1941 жылы көктемде КСРО Қорғаныс министрлігінің Бас штабының Бас Барлау басқармасының шифрлаушылар бөліміне жұмысқа алынды. Ол Брюссельдегі кеңес барлаушысы “Кенттің” (Уругвай азаматы-Витсент Сиерра – шындығында барлаушы Анатолий Маркович Гуревич, КСРО МІК архивіндегі деректер бойынша – Виктор Сукулов) жеке шифрлаушысы болды. Мұқашева осы қызметін атқарып жүріп А.Гитлердің КСРО-ға соғыс ашуға дайындалып жатқанын жоғары басшылыққа алғаш жеткізушілердің бірі болды. Бірақ ол өзінің 1930 – 60 жылдары КСРО-ның Батыс Еуропада әрекет еткен әйгілі барлау тобы “Қызыл капеллаға” қызмет еткенін білген жоқ. Сол кездегі қалыптасқан жағдайға байланысты барлаушылардың жіберген мәліметтеріне Мәскеудегі ортақ сенімсіздікпен қарады. Осыған байланысты көптеген барлаушылар неміс немесе ағылшын барлау қызметіне жұмыс істеді деген күдікпен ешқандай себепсіз ұсталып, НКВД-нің түрмелеріне отырғызылды. Осындай себепсіз сотталғандар арасында Мұқашева да болды. Ол 1942 жылы желтоқсанда ұсталып, 25 жылға сотталды. Кейінгі тағдыры белгісіз.