Ақтөбе аймағының индустриялды-инновациялық дамуы

2010 жылы Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялды-инновациялық дамытудың 2010-2014 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы бекітілді.

2015 жылға дейінгі кезеңде үдемелі индустрияландыру саясатының негізгі басымдылығы қазақстандық қамтуды мақсатты дамыту, кейінгі қайта бөлінгендерді және қайта өңдеу арқылы шағын және орта бизнес үшін жаңа бизнес мүмкіндіктерді мультипликациялаумен экономиканың дәстүрлі экспортқа бағдарланған секторларындағы ірі инвестициялық жобаларды іске асырады.

Индустрияландыру саясатын табысты іске асырудағы негізгі шарт ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету және өнімділігін өсіру болуы қажет.

Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында қолға алынған «Индустрияландыру картасына» кірген инвестициялық жобалардың саны бойынша біздің облыс бірінші орында. Бұл-облысымыздың мүмкіндігінің мол екендігінің тағы бір дәлелі. Біздің облыста санмен қоса сапа да жоғары деңгейде.

Қазақстанның индустрияландыру картасына 161 мың тұрақты жұмыс орны құрылатын, 8,1 трлн. теңгеге 294 жоба енді, оның 33 инвестициялық жобасы немесе еліміздің барлық жобаларының оннан бір бөлігінен астамы Ақтөбе облысына келеді. Осы жобаларға инвестицияның жалпы көлемі 450,2 млрд. теңгені құрады, 7,3 мың жаңа жұмыс орны құрылатын болады.

Жалпы, 2010 жылы жалпы сомасы 140 млрд. теңге инвестициясымен 43 инвестициялық жоба іске асырылды, 7,0 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылды, оның ішінде Индустрияландыру картасына енген 24 жобасы іске асырылды.

Тау-кен өндіріс саласында:

• «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» АҚ, инвестцияның жалпы көлемі 51,0 млрд. Теңгеге үш ірі обьекті енгізілді.
• Мыс-мырыш рудаларын өңдейтін №2 байыту фабрикасы («Ақтөбе мыс компаниясы» ЖШС)
• «Восход» кен орнында жерасты кен шахтасы («Восход Ориел» ЖШС)

Құрылыс индустриясында 7 жоба-вибропрестелген және керамикалық бұйымдар өндірісі бойынша зауыттары («СпецТрансСтрой Компани» ЖШС «Ситал-2» ЖШС, «Ақтөбестроймонтаж» ЖШС), жергілікті шикізаттан қиыршық тас өндіретін үш зауыт («МұғалжарНефтестрой» ЖШС, «ТеміржолҚұрылысАтырау» ЖШС, «Компания Текше Тас» ЖШС), металқұрылымдарын өндіретін зауытты жаңғырту («Ақтөбе металконструкциялары зауыты» ЖШС) іске асырылды.

Химия саласында:

• Батыс Қазақстандағы бір ғана жарылғыш заттар өндірісінің зауыты («ҚазЦКУБ Нитрохром» ЖШС)
• Шилісай кенорнында фосфорит ұны өндірісі («Темір Сервис» ЖШС).
• Аталған жобаны іске асыру күрделі минералды тыңайтқыштар өндірісі бойынша ірі ауқымдағы халықаралық біріктірілген жобаны құрудың бірінші кезеңі болып табылады, мұндағы иныестиция көлемі 45,0 млрд-тан астам теңгені құрайды.

Бірқатар инфрақұрлымдық обьектілер енгізілді:

• көліктік-логистикалық орталық («ақтөбе центр» ЖШС!
• Жаңажол ГТЭС қуатын 110 Мвт-ға кеңейту ( АО «АМҒ Group»).

Индустрияландыру картасына енген 4 ірі жоба іске асырылатын болады, олардың ішінде:

• қуаты жылына 420,0 млн. текше м. Газды қайта өңдеу жөніндегі кешен, құны 42,0 млрд. Теңге («Қазақойл Ақтөбе» ЖШС)
• қуаты жылына 7000 тонна катодты мыс өндіру және кенді қайта өңдеу бойынша кешеннің бірінші кезегі, құны 5,0 млрд. теңгеден астам («ҚазКуппер» ЖШС) және т.б.

2015 жылға дейінгі кезеңде елімізді Индустрияландыру картасы ауқымында өңірдің экономикасын бұдан әрі әртараптандыруға бағыттлаған бірқатар индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыру көзделуде.

Олардың арасында:

• Ферроқорытпа зауытындағы 4-ші қорыту цехы («Қазхром» ТҰК)
• Үшінші [Жаңажол газ өңдеу зауыты]]ның толық кешені («СНПС-Ақтөбемұнайгаз» АҚ)
• Фосфорит ұнынан күрделі минералды тыңайтқыштарды өндіру жөніндегі химиялық комбинат
• «Юбилейный» кен орнында құрамында алтыны бар рудаларды өңдеу жөніндегі байыту комбинаты және т.б.

Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын іске асырудың бірінші бесжылдығында жалпы құны 1,0 трлн. артық теңгеге 80-нен астам обьекті пайдалануға енгізілетін болады. Нәтижесінде металлургия өнімі үш еселенеді, химия саласы екі еселенеді, сәйкесінше металлургиялық және химиялық өнімнің экспорты ұлғаяды.

2015 жылға қарай өнеркәсіп өндірісінің төрттен бір көлеміне мемлекеттік үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы ауқымында іске асырылған жаңа обьектілерді енгізу есебінен қол жеткізіледі.

Индустриялық-инновациялық дамудың маңызды құраушысы инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру болып табылады.

Облыс бойынша 16 шаруашылық субьектінің технологиялық инновациялары бар. Инновациялық белсенділік деңгейі жалпы зерттелетін кәсіпорындары санының 5,1%-ын құрады, 5 жылдан кейін инновациялық кәсіпорындардың үлесін 10 %-ға дейін ұлғайту міндеті қойылуда.

Инновациялық өнім көлемі 4,4 млрд. теңгені құрады, инновациялық сипаттағы қызметтер 0,9 млрд. Теңгеге көрсетілді.

Мәселен, «Ақтөберентген» АҚ-да - еліміздегі жалғыз ғана медициналық және өнеркәсіптік рентген аппараттарын шығаратын зауытта «Дженерал электрик» американдық компаниясының технологиясы бойынша қазіргі заманғы компьютерлік томографтарды шығару жөніндегі жобасы іске қосылады.

Кәіпорындарда және ұйымдарда сапа менеджменті жүйесін егізу бойынша жұмыс белсенді жүргізілуде. ИСО 9001 талаптарына сәйкес СМЖ сертификатталған кәсіпорындар саны облыста 200-ге жетті.

«Қазхром» ТҰК АҚ, «Рамазан» ЖШС, «Ақтөбрентген» АҚ сияқты облыс кәсіпорындары ҚР президентінің «Алтын сапа» республикалық сыйлығының конкурсы жеңімпаздары атанды.

«Қазақстанның үздік тауары» республикалық конкурс көрмесінде «Тұрғындар үшін үздік тауарлар» номинациясында үшінші сатылы дипломмен «Экотон Батыс» ЖШС қуысты бетон өнімі өндірісі марапатталады.

Өнеркәсіп секторы 2010 жылы 951,1 млрд. теңгеге өнім өндірді, бұл 2009 жылғы деңгейден 255,9 млрд. теңгеге көп немесе 2006 жылғы деңгейден 1,7 есе артық. Үстіміздегі жылы триллиондық межеден асыру болжамдалуда.

Тау-кен өндіру саласының ірі алыптары - «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» АҚ, «Қазақойл» ЖШС, Ақтөбе мыс компаниясы» ЖШС, Дөң КБК АҚ мұнай, мыс және хром рудаларын өндіру, мыс және хром концентранттары өндіріс көлемі 2009 жылғы деңгейден ұлғайды.

Тау-кен өндіру өнеркәсібінің өндіріс көлемінің озық өсімі елеулі әсер етті, мұнда нақты өсім өткен жылғы деңгейден 1,5 есе артты. Облыс республика өңірлері арасында аталған индикатор бойынша үшінші орынды иемденді.

Жаңа қазіргі заманғы өндірістерді құру, инвестициялық салымдардың және ендірілетін технологиялардың тиімділігі есебінен қосымша 121,3 млрд. теңгеге өнеркәсіп өнімі шығарылды.

Бұл өңдеу өнеркәсібіне тартылған инвестиция өсімінің нәтижесі болды, ол 2009 жылмен салыстырғанда 2,9 есе өсімді қамтамасыз етіп, 21,2 млрд. теңгені құрады.

Үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту мемлекеттік бағдарламасының басты көрсеткіштерінің бірі өңдеу өнеркәсібіндегі еңбек өнімділігі есепті кезеңде саладағы бір жұмыспен қамтылғанға 33,9 мың АҚШ долларын құрады, бұл республикалық орташа көрсеткіштен 700 АҚШ долларына жоғары, 2009 жылға қарағанда 2,7 есе өсті., оның ішінде машина құрылысы саласында 1,6 есе, агроөнеркәсіп кешенінде 1,2 есе өсті.

Қазақстандық қамтуды дамыту бойынша жүйелі жұмыс жүрзілуде.

2010 жылы сатып алынған тауарлар, жұмыстар және қызметтер:

	Қазақстан өндірушілерінен сатып алынған тауарлары, жұмыстары және қызметтері көлемі, млрд. теңге	Қазақстандық қамту үлесі,%
Мемлекеттік ұйымдары мен мекемелері	32,3	90,8
Жүйеқұраушы ұйымдары	23,8	64,7

Жыл сайын облыстың экспортты әлеуеті өсуде.

2010 жылы облыстың сыртқы сауда айналымы 7000,0 млн. АҚШ долларын немесе 2009 жылға қарағанда 126,6%, оның ішінде экспорт-5750,0 млн. АҚШ долларын (141,7 %) құрады.

2011 жылы, яғни биыл орындалуы тиіс міндеттер:

• Қолданыстағы кәіпорындарды жаңғырту және жаңа өндірістерді енгізу есебінен өндірістің жалпы көлеміндегі өңдеу өнеркәсібінің үлесін 19%-ға дейін арттыру.
• 2010 жылғы деңгейге өнеркәсіп өндірісінің өсімін 104,5% қамтамасыз ету.
• Инновациялық белсенді кәсіпорындардың үлесін 5,5 %-ға дейін ұлғайту.
• Өңдеу өнеркәсібінде еңбек өнімділігін 1,1 есе арттыру
• ИСО стандарттарын өндірген және сертификаттаған кәсіпорындар мен ұйымдардың санын 220 бірлікке дейін ұлғайту.
• Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы бойынша облыста 30 астам инвестициялық жобаны іске асыру.
• Сыртқы сауда айналымын 7,4 млрд. теңгеге дейін жеткізу (105,7%).
• Экспорттың жалпы көлеміндегі шикізатты емес сектордың үлесін 33,1 %-ға дейін ұлғайту.
• Жүйе құраушы ұйымдардың, мемлекеттік мекемелердің сатып алуында қазақстандық қамту үлесін тауарларда 60,6%-ға дейін, жұмыстар мен қызметтерді - 90,6%-ға дейін қамтамасыз ету.