Ақылбек Үсенбекұлы Жапаров
| Ақылбек Үсенбекұлы Жапаров қыр. Акылбек Үсөнбек уулу Жапаров | ||||
.jpg) Жапаров, 2021 жыл | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 12 қазан 2021 — 16 желтоқсан 2024 | ||||
| Президент | Садыр Жапаров | |||
| Ізашары | Ұлықбек Мәріпов | |||
| Ізбасары | Әділбек Қасымәлиев | |||
| ||||
| 27 желтоқсан 2007 — қазан 2009 | ||||
| Президент | Құрманбек Бәкиев | |||
| ||||
| 2005 — 2007 | ||||
| Президент | Құрманбек Бәкиев | |||
| Премьер-Министр | Игорь Чудинов | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Партиясы | Социал-Демократиялық (2005 бұрын) Ар-Намыс (2005 бастап) | |||
| Білімі | Фрунзе политехникалық институты (1986) Бішкек қаржы-экономикалық академиясы (2002) | |||
| Ғылыми дәрежесі | экономика ғылымдарының докторы | |||
| Мамандығы | құрылысшы-инженер | |||
| Діні | ислам | |||
| Дүниеге келуі | 14 қыркүйек 1964 (60 жас) Рыбачье, Қырғыз КСР, КСРО (қазіргі Ыстықкөл облысы, Қырғызстан) | |||
| Әкесі | Үсенбек Жапаров | |||
| Анасы | Бегайым Сарынжиева | |||
| Балалары | қыздары Саадат және Ажар; ұлы Мақсат | |||
| Ғылыми қызметі | ||||
| Ғылыми аясы | экономика | |||
| Жұмыс істеген орны | Фрунзе политехникалық институты | |||
өңдеу  |
||||
Ақылбек Үсенбекұлы Жапаров (қыр. Акылбек Үсөнбек уулу Жапаров; 14 қыркүйек 1964 жыл, Рыбачье, Ыстықкөл облысы) — қырғызстандық инженер, саясаткер, саяси қайраткер және 2021 жылдан 2024 жылға дейін Қырғызстан Министрлер Кабинетінің төрағасы.
Экономика мен қаржы бағытында білім алған Ақылбек Жапаров тағы Ақаев және Бәкиев әкімшіліктерінде министр болып жұмыс істеді.
Ерте жылдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ақылбек Жапаров 1964 жылы 14 қыркүйек күні доктор Үсенбек Жапаров және инженер Бегайым Сарынжиева отбасында дүниеге келді.[1]
Мектеп жылдарында Комсомолда өте белсенді болған. Ол 1981 жылы мектебін бітіріп, 1986 жылы Қырғыз мемлекеттік техникалық университетін және 2002 жылы Бішкек қаржы-экономикалық академиясын бітірді.[1]
1987 және 1991 жылдары Ақылбек Жапаров өзі оқыған Қырғыз мемлекеттік техникалық университетінде білім берді.
Саяси мансабы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жапаров саяси қызметін 1992 жылғы шілдеден 1993 жылға дейін Асқар Ақаевтың президент әкімшілігінің жастар саясаты мәселелері жөніндегі бөлімінің меңгерушісі болып бастады. 1993 жылы қазанда Қырғызстан социал-демократиялық партиясының жауапты хатшысы, аппарат басшысы болды және бұл қызметті 1995 жылғы сәуірге дейін атқарды.[2]
1995-1996 жылдары бірінші вице-премьер-министрдің көмекшісі қызметін атқарды. 1996 жылдан 1997 жылғы қарашаға дейін Бағалы қағаздар нарығы жөніндегі ұлттық комиссияның хатшысы, 1997 жылғы қарашадан 2000 жылғы 20 сәуірге дейін Қаржы министрлігі жанындағы Мемлекеттік салық инспекциясының төлемдерді өндіріп алу басқармасының бастығы болды.[2]
Жапаров 2000 жылғы 20 сәуірден 2005 жылғы наурызға дейін Демократиялық күштер одағы сайлау блогының партиялық тізімі бойынша Жоғарғы Кеңестің бұрынғы жоғарғы палатасы Заң шығарушы Ассамблеясының депутаты болды. «Қырғызстанның аймақтары» депутаттық тобының мүшесі болды. Сондай-ақ, Заң шығарушы ассамблеяның Салық, кеден және басқа да міндеттер комитетінің төрағасы қызметін атқарған.
«Қызғалдақ төңкерісі» президент Ақаевты тақтан тайдырғаннан кейін, 2005 жылғы 26 наурыз мен 2007 жылғы 27 желтоқсан аралығында Жапаров Құрманбек Бәкиев тұсында экономика және қаржы министрі қызметін атқарды. Ол Украина өкілдерімен сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени ынтымақтастық мәселелері бойынша үкіметаралық келіссөздер жүргізді. 2007 жылғы 27 желтоқсаннан 2009 жылғы қазанға дейін Экономикалық даму және сауда министрі қызметін атқарды. Кейін ол 2009 жылғы 22 қазаннан 2010 жылға дейін бірінші вице-премьер қызметін атқарды.[3]
Жапаров Қырғызстанның Дүниежүзілік банк пен Халықаралық валюта қорының (ХВҚ) «ауыр қарызы бар кедей елдер» бағдарламасына кіруін жақтаған.
2021 жылғы 1 маусымда Жапаровты президент Садыр Жапаров Министрлер Кабинеті төрағасының орынбасары және экономика және қаржы министрі етіп тағайындады. 2021 жылғы 12 қазанда Президент Садыр Жапаровтың жарлығымен Ұлықбек Мәріповтың орнына Ақылбек Жапаров Министрлер Кабинеті төрағасының міндетін атқарушы болды. 2021 жылғы 13 қазанда президент Садыр Жапаровтың жарлығымен Ақылбек Жапаров Министрлер кабинетінің төрағасы болып тағайындалды.
2024 жылғы 16 желтоқсанда Жапаров отставкасын жариялады.[4]
Жеке өмірі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жапаров — полиглот, қырғызша, орысша, ағылшынша және түрікше сөйлейді. Ол "Салықтар: кеше, бүгін, ертең, экономиканы жаңғырту стратегиялары, қырғыз экономикасын жаңғырту" кітабының және көптеген басқа қаржы жайлы мақалалардың авторы болып келеді.
Жапаров үйленген, екі қызы, Саадат пен Ажар және ұлы Мақсат бар.
2014 жылы жер теліміне қатысты алаяқтық туралы жария айыптаулардың тұсында Жоғарғы кеңес мүшесі Ирина Юрьевна Карамушкина Жапаров бірнеше ғимараттың, соның ішінде Бішкектегі «Дамас» халықаралық қонақ үйінің, шамамен құны 6 миллион доллар жылжымайтын мүлік қожайыны екенін мәлімдеді.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ a b Первым вице-премьер-министром Кыргызстана назначен Акылбек Жапаров (биография) (орысша) Ақылбек Жапаровтың биографиясы. 22 қазан 2009
- ↑ a b Жапаров Акылбек Усенбекович (орысша) Еуразия Экономикалық Коммисиясы сайты.
- ↑ ЖАПАРОВ Акылбек Усенбекович. centralasia.org. 12 қазан 2021.
- ↑ Қырғызстан үкіметінің жетекшісі отставкаға кетті (қаз.). Азаттық радиосы (16 желтоқсан 2024). Тексерілді, 13 ақпан 2025.