Аққу бөрік

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
 Басқа мағыналар үшін Аққу (айрық) деген бетті қараңыз.

Аққу бөрік - аққу терісінің тұтас сыдырылған түріндегі және аққу мамығынан тігілген бақсы мен дуананың айрықша белгісін көрсететін баскиім түрі. Аққу бөрікті негізінен бақсы ойнайтын кезде киген. Оны ем-дом жасап, сәуегейлік айтатын дуаналар да пайдаланды. «Қамбар батыр» жырында аққу бөрік жөнінде төмендегідей мәлімет кездеседі:

... Патшадан пәрмен болған соң,
Келмембет мінді атына,
Бітеу сойып ащудың
Терісін киді басына
Жөнеліп кетіп барад,
Қырық жігіт ертіп қасына.

Этнографиялық және фольклорлық деректер бойынша аққу символикасы қазақтың шаман өнеріндегі арнайы дәстүрлі киімнің, сондай-ақ, оның маңыздылығын ашатын негізгі атрибут болып табылады. Қазақ бақсылары шашы узын аққу мамықтарынан жасалған қалпақ және жамылғы киген. Зерттеушілердің айтуы бойынша, Алматыға жақын Қарғалы ауылы тұрғынында Досмайыл бақсы қолданған ащу бөрік, қобыз, асай мүсей, қамшы, орақ сақталған. Бұлардың барлығы үй иесінің әкесі Досмайыл бақсыға тиесілі болған (ол 1978 жылы 89 жасында қайтыс болды), тымақ пен қобыз 18 жасында әкесі Күйіктен мұраға қалған. Досмайыл бақсы емшілікпен айналысқан, көбінесе белсіздік, жүйке ауруына шалдыққандарды емдеген. Ұлының айтуы бойынша, соғыстан кейінгі кездегі туыстарынан айрылған немесе соғыста туысқандарынан хат хабар келмегендерге көмек беріп, ем-дом жасаған екен.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2