Ақжүзгін

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Ақ жүзгін бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту
Ақжүзгін
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
Сабы: Caryophyllales
Тұқымдасы: Polygonaceae
Кіші тұқымдасы: Polygonoideae
Тегі: Calligonum
Түрі: C. leucocladum
Екі-есімді атауы
Calligonum leucocladum
(Schrenk) Bunge, 1951

Ақжүзгін, ақ қабық жүзгін (лат. Calligonum leucocladum) – тарандар тұқымдасына, жүзгін туысына жататын эндемик өсімдік.

Қазақстанда Каспий, Арал теңіздері жағалауларында, Атырау, Қостанай, Семей, Шығыс Қазақстан, Алматы облыстары, Қызылқұмның шөлді аймақтарында, Балқаш-Алакөл ойысында кездеседі. Биіктігі 1,5-2 м. Көп жылдық бұтақтарының қабығы ақ түсті, жас бұтақтары түзу де, қисық та болып бунақтанып өседі. Жапырағы жіңішке, таспа тәрізді, ұзындығы 2-4 мм келеді. Гүлдері өте ұсақ (ұзындығы 4 мм) және ол жапырақ қолтығында орналасқан.

Көкек — мамыр айында гүлдеп, мамыр — маусымда жеміс береді. Тұқымы арқылы көбейеді. Жемісі – сопақ, қатты қабықты жаңғақ тәріздес. Ақжүзгіннің пісіп қатпаған жемісіне ашқылтым шырын жиналады. Ол шырын аз да болса адамның шөлін басады. Сондықтан Ақжүзгінді кейде “қандым” деп атайды. Піскен жеміс құрамында 8%-ке дейін илік заттар болады. Гүлінен аралар бал жинайды. Тері илеуге, сондай-ақ бояуыш зат, отын, жемшөп ретінде пайдаланады. Қой мен түйе сүйсініп жейді. Бұталарынан алынатын фенол препараты медицинада қолданылады. Сусымалы құмда, қарға тосқауыл ретінде шөл, шөлейт жерлерде арнайы өсіріледі.[1].[2]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. «Маңғыстау өсімдіктерінің каталогы», Ақтау, 2006;
  2. Қазақ Энциклопедиясы