Баланы ауыздандыру

Баланы ауыздандыру - жаңа туған жас нәрестені емуге үйрету. Кіндік шеше қойдың піскен құйрық майын таспалап тіліп, бір ұшын нәрестенің аузына салып, екінші бір ұшын өзі ұстап отырып, баланы соруға, емуге үйретеді. Алғашында баланың құйрық майды екі-үш рет соруға ғана шамасы келетіндіктен, кіндік шеше құйрық майды сорпаға дамыл-дамыл салып алып, аузына қайта салады. Осындай жолмен баланы соруға үйретеді. Мұның екінші бір пайдасы құйрықпен ауызданған баланың ішінде жел болмайды. Қазақта жас нәрестені міндетті түрде шешесі емізеді, бірақ шешесінің сүті жетпей жатқан жағдайда баланы осылайша жасанды жолмен емізеді. Бұдан басқа жасанды жолмен баланы емізу жолы мынадай: сойылған ешкі емшегінің үрпін немесе ішек пен қарынды кесіп алып, оны сиыр мүйізінің сүйір ұшына кигізеді. Осындай жолмен жасалған емізікке қайнатылған сиыр немесе қой сүті құйылады. Бұл жағдайда да балаға емшек бермес бұрын, баланың аузына май береді, аузын қойдың құйрық майымен майлайды.

Қазақ салтында жаңа туған баланы ауыздандырарда жеті жұрттың тілін білсін деп сауысқанның тілімен, күйші болсын деп домбыраның құлағымен, қойшы болсын деп қойдың құйрығымен, жауырыншы болсын деп жауырынмен ауыздандырады (кейін мойын омыртқа сияқты сол жауырынды іліп қояды). Дәстүрлі ортада ана баланы емізгенде етегін көтеріп емізбеген, әйел адам үй шаруасымен көбірек айналысатындықтан, етегін көтеріп емізуді адалдыққа жатқызбаған. Қазақы ортада «адал сүт емген», «ана сүтінен дарыған» деген сөз тіркестері халқына адал қызмет еткен азаматтарға қарата айтылып жатады. Баласының адал азамат болып жетілуі - ата-ананың арманы, сондықтан да баланы емізгенде анасы ғұсылсыз болмауы тиіс деген қағида байырғы қазақ қауымында берік орнаған.