Бангилер
| Бангилер | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
2,1 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
дәстүрлі нанымдар |
Бангилер — Конго өзенінің орта ағысында, Конго Республикасында (Браззавиль) және Конго Демократиялық Республикасында (Киншаса) тұратын банту халықтарының тобы.[1] Көпшілігі (2,1 млн адам) Конго Демократиялық Республикасында, қалғаны – 30 мың адам Конго Республикасында тұрады.[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ең көп қолданылатын тілдер - мбанги-нтумба және лингала тілдері.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі нанымдар сақталған (ата-бабалар культі, табиғаттың жанды күштері, фетишизм, сиқыршылық пен бақсылыққа сену), бангилардың едәуір бөлігі христиан дінін ұстанады (көпшілігі католиктер, протестанттық баптистер бар).
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Банги этникалық қауымдастығы 19 ғасырдың басында қалыптаса бастады. Отарлауға дейінгі кезеңнің өзінде лингала тілі Солтүстік Конгода тайпа аралық сипатқа ие болды. 20-ғасырдың екінші жартысында Бангилердің едәуір бөлігі қалаларға қоныстанып, өнеркәсіп пен саудада жұмыс істеді.[4]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі кәсіптері Конго өзенінде балық аулау және тропикалық қолмен атқарылатын егіншілік (маниок, ямс, таро, жержаңғақ, асқабақ). Көптеген бангилер қалаларда өнеркәсіп пен саудада жұмыс істейді. Ағаш өңдеу, өру, тоқыма, ыдыстарды бояу дамыған.[5]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі әлеуметтік ұйымның негізін бірқатар үлкен отбасыларды біріктіретін ауыл қауымдастықтары құрайды, туыстық есеп патрилинейлік. Неке вирилокальды, көп әйел алу жиі кездеседі.
Ауылдары ықшам, әдетте өзен бойында 1-2 қатардан тұратын тұрғын үйлерден тұрады. Баспаналары тік бұрышты – ағаштан, ағаш қабығынан, пальма жапырақтарынан жасалған, төбесі биік.
Дәстүрлі киімдері қазір ығыстырылған.
Негізгі тағамдары - көкөністер (маниок ұнынан жасалған шелпектер - чихванга, жарма, жержаңғақ, банан), кептірілген және ысталған балық.[5]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Банги https://megabook.ru/article/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B8%20%28%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%29
- ↑ Большая Советская Энциклопедия https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B8
- ↑ Энциклопедический словарь https://dic.academic.ru/dic.nsf/es/69965/%D0%91%D0%90%D0%9D%D0%93%D0%98
- ↑ Большой Энциклопедический словарь (БЭС) http://www.slovopedia.com/2/193/209070.html
- ↑ a b народы мира / Банги http://www.etnolog.ru/people.php?id=BANG
