Баскілер

Basques Euskaldunak
1st row: Sancho III, Elcano, Loyola, Francis Xavier, Lope de Aguirre, Fausto Elhuyar 2nd row: Zumalacárregui, D'Abbadie, Gayarre, Sarasate, Pío Baroja, René Cassin 3rd row: Oteiza, Cenarrusa, Chillida, Ibárruri, Garamendi, Atxaga 4th row: Eyharts, Indurain, Olazábal, Pasaban, Harinordoquy, Xabi Alonso
Бүкіл халық саны
2.6 million in Spain and France[дереккөзі келтірілмеген]
Маңызды жұрты бар аумақтар
Spain 2,359,400[1]       Үлгі:Country data Basque Country 1,850,500[1]                     Álava 279,000                     Biscay 1,160,000                     Gipuzkoa 684,000       Үлгі:Country data Navarre 508,900[1] Франция 230,200[1]           Labourd 225,000           Lower Navarre 40,000           Soule 20,000 Diaspora Аргентина 3.5 million [2][3] Чили 1.7 - 3.4 million [4][5] [6] [7] [8] Куба 1.5 million [9] Бразилия uncertain Эквадор uncertain Мексика uncertain Филиппиндер uncertain Колумбия 60,000 [10] АҚШ uncertain Уругвай 102.200 Коста-Рика 9,800 [11] Венесуэла 5,500 [12] Боливия uncertain
Тіл(дер)і
Basque - few monoglots Spanish - 1,525,000 monoglots French - 150,000 monoglots Basque-Spanish - 600,000 speakers Basque-French - 76,000 speakers[дереккөзі келтірілмеген] other native languages
Дін(дер)і
Roman Catholic, Atheism, Agnosticism

Басклерліктердің Испаниядағы тұрағы

Баскілер (баск Euskaldunak, ис. Vascos, фр. Basques) - Испанияның Наварра, Гипаскоа, Бискайя, Алава провинцияларында, Франциядағы Төменгі Пиреней департаментінде тұратын халық. Саны 1,09 млн-ға жуық. Испанияда (820 мың), Францияда (140 мың), 180 мыңдайы Аргентина, Бразилия, Мексикада тұрады. Үлкен Еуропа нәсіліне жатады. Испан, француз, баск тілдерінде (заң жүзінде қабылданған) сөйлейді. Жазуы латын әліпбиіне негізделген. Дінге сенушілердің көбі — католиктер. Басклердің арғы тектері — васкон, вардул, каристи тайпалары. Орта ғасырларда солтүстік бөлігі Франция, оңтүстігіндегілер Кастилия ықпалында болғанымен, өздерінің әдет-ғұрпын, дәстүрін, тілін, мәдениетін сақтап қалды. 1940 — 1950 жылдары елде испандандыру саясаты жүргізілуіне байланысты халықтың тек 20 — 25%-і ғана ана тілінде сөйледі. 1960 — 1970 жылдары ана тілінде мектептер ашылды, Испанияда Наварра автономиясы құрылды. Негізгі кәсібі — мал шаруашылығы және жүзім өсіру. Үйлер екі-үш қабатты, жартылай немесе түгелімен тастан салынған, балконды, электрленген, төбесі шифермен жабылған. Қоныстарына байланысты ұлттық киім үлгілері де әр түрлі. Наваррада әйелдер алтын, күміс жіптермен тігілген қысқа қара күртеше, көгілдір көйлек киіп, мойындарына алтын, күміс алқа-моншақтар, бастарына жібек бант тағады. Қыздары жеңі кең ақ көйлектің сыртынан қынама белтартқыш киеді. Ер адамдары балағы тізелікке жететін қысқа қара шалбар, күміс түймелі күртеше, қысқа жүн шұлық, былғарыдан тігілген кебіс, бастарына қалпақ, берет киеді. Ұлттық биі (флейта, барабанның көмегімен) мен суырып салма ақындар айтысы жақсы дамыған.

Әдебиеттер

• Народы мира, М., 1988;
• Страны мира, М., 1995.
• Қазақ Энциклопедиясы