Батыс Аршалы гранодиорит кен орны
| Батыс Аршалы гранодиорит кен орны | |
| 50°50′45″ с. е. 72°13′02″ ш. б. / 50.8458388° с. е. 72.2172546° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 50°50′45″ с. е. 72°13′02″ ш. б. / 50.8458388° с. е. 72.2172546° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Ақмола облысы |
| Өндіре бастады | 1940 жыл |
Батыс Аршалы гранодиорит кен орны – Ақмола облысы Аршалы ауданында Аршалы теміржол стансасынан 5 км жерде орналасқан. 1940 жылдан кен өндіріліп келеді. Геологиялық барлау жұмыстары 1947, 1964, 1970 жылдары жүргізілген.
Геологиялық құрылымы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жоғарғы девоннан кейінгі кезеңге жататын Аршалы гранит массивінің оңтүстік-батыс бөлігіне шоғырланған. Жартасты тау жыныстары жоғарғы жағынан қазіргі делювийлі-элювийлі шөгінділердің (саздақ, құмтас, қиыршық тастар) борпылдақ тысымен (қабат) (0,4-2,0 м) жабылған. Барланған ауданның өнімділік қабаты 90% гранодиориттен тұрады. Олардың арасында тау жыныстарының желілі сериялары (аплит, диабазды порфирит, гранит-порфирлер, аляскит гранит) кездеседі. Кен орнының 110 га жері 50 м тереңдікте барланған.
Жатыс сипаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Гранодиориттердің физикалқ-механикалық қасиеттері: құрғақ күйіндегі беріктігі 1574-2566 кг/см2, сумен қаныққандағы беріктігі 1205-2733 кг/см2, суыққа (аязға) төзімділігі 1326-1976 кг/см2, массасы 2,63-2,66 г/см3, су сіңімділігі 0,3-0,45%. Кен орнындағы қиыршықтасты теміржол салуда балласт ретінде, «500» маркалы ауыр бетон өндіруде, жолға төсеуге беріктілігі жоғары бетон мен шпал жасауға пайдаланады.[1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, II том