Бағдарлама жасақтамасы

Бағдарламалық өнім (ағылш. Software; soft - жұмсақ және ware — өнім; немесе басқаша айтылуы: бағдарламалық жасақтама, бағдарламалық қамтамасыз ету) — компьютердің жұмыс істеуіне арналған компьютер бағдарламалары жиынтығы, яғни бағдарламалық жасақтама.

• 1) белгілі бір типтегі есептеуіш машиналарға арналған бағдарламалар жиынтығы; компьютерлерге арналған алгоритмдер мен программаларды әзірлеу;
• 2) пайдалануға қажетті мәліметтер мен бағдарламалық құжаттарды өңдеу жүйесі бағдарламаларының (программаларының) жиынтығы. Ортақ жөне қолданбалы бағдарламалық (программалық) жасақтама болып екі түрге бөлінеді.

Тарихы

Ең алғашқы программаны Ада Лавлейс Чарльз Бэббидждың айырымдық машинасына ойлап тапты, алайда ол машина түгелімен жасалып бітпегендіктен Лавлейс ханымның туындысы тек теориялық тұрғыда қалып қойды.

Бағдарламалық жасақтама туралы ең алғашқы теорияны ағылшын математика ғалымы Алан Тьюринг 1936 жылы On computable numbers with an application to the Entscheidungsproblem» эссесінде ұсынған болатын. Алан Тьюринг математикалық модельдегі абстрактты машина ойлап тапқан, Тьюринг машинасы тізбек бойымен орындалып, бір қалыптан екінші қалыпқа ауысып отырады. Бұл машинаның басты идеясы оның математикалық фактіні дәлелдеу, яғни кез-келген алдын ала берілген қалыпты жүйенге тізбектелген қарапайым командаларды жасау арқылы қол жеткізуе болатындығы.

Бағдарлама жасақтамасы түрлері

Деңгейлермен көрсетілген: операциялық жүйе бағдарламасы және бағдарлама жасақтамасы екеуі қоса десктоп компьютерде жұмыс істейді

Нарық және мекемелер

Бағдарлама жасақтамасы нарығын бүгінгі әлемдегі ірі фирмалар мен бағларламашылар құрайды. Бұл нарық мол табыс әкелуі-де мүмкін, мысалы: Билл Гейтс Microsoft мекемесінің негізін қалаушысы 2009 жылы әлемнің ең қаражаты көп адам танылды, үлкен мөлшерде өзінің Microsoft Windows және Microsoft Office бағдарламалық жасақтама өнімдері арқылы. Ларри Элисон-да оған ұқсас, өзінің Oracle database бағдарламалық жасақтамасы арқылы үлкен ие болды, әлбетте соңғы уақытта бағдарламалық жасақтама нарығы өте көп специялизацияланудан өтуде.

Коммерциялық-емес мекемелерге Free Software Foundation, GNU Project және Mozilla Foundation кіреді. Бағдарламалық жасақтама стандарттау мекемелері: W3C, IETF бұлар XML, HTML, HTTP және FTP сияқты бағдарламалық жасақтама стандарттарын дамытуда, мақсаты көптеген әр-түрлі мекемелер дамытқан бағдарламалық жасақтамалар өзара жұмыс істеу қабілеттігін арттыру болып табылады.

Ірі бағдарлама жасақтамаларын өндірумен айналысатын ірі мекемелердің тізімін Novell, SAP, Symantec, Adobe Systems, және Corel құрайды, одан басқа кіші-гірім мекемелердің бағдарламалық жасақтамалардың жаңа түрлерін дамытуға жаппай ат салысуда.

Тағы қараңыз

• Бағдарлама жасақтамасын құжаттау