Бедеу ат

Бедеу ат - мықты, төзімді, жүрдек, жүйрік болу үшін үйірге салмай немесе «өсімге қоспай» арнайы бағылып, бапталған мініс жылқысы. Тұқымы «асыл» жорыққа мінуге жарайтын қазанаттарды жыныс қабілеті толық жетілгеннен кейін де жас айғырды үйірге салмай, ал байталды айғырға қоспастан, жеке баптап, күтеді. Яғни, жыныстық жағынан жетілгенімен, үйірге қоспай, «бедеу ұстайды». Ұрғашы болса әдейі іш тастады. Еркегін кештеу — алты жасында ақтатады. Оған дейін шауқаты бойына күш қуаты бойына тарқап, физиологиялық жағынан толып жетіледі. Көшпелі мал шаруашылығында бұлайша «бедеу ұстау» деп аталатын сұрыптау тәсілімен жорыққа төзімді, қайратты, арқалы аттарды жыл бойында жорыққа, сапарға дайын ұстайды.

Құлын, тай кезінен қысыр биенің сүтін емізіп, ерекше күтімге алып, бағылып әбден жаратылған жылқы баласын наз бедеу деп ажыратып атайды. Бедеудің ең мықтысы бесті болған кезі. Алпамыс жырында:

Бедеу аттың бестісі-ай
Адамның бар ма естісі ай
Қайда кетіп барасың қарағымның ешкісі-ай, 

— деп бедеудің бесті кезін ерекше атап айтады.

Сондай-ақ бірнеше мәрте құлын тастатқан соң құлындамайтын қалге жеткен байталды немесе жас биені бедеуше деп атайды. Қазақтың қара өлеңінде ол туралы:

Міңгенім дәйім менің бедеуше еді,
Бедеуше шапқан сайын өрлеуші еді.
Тойда өлең мұнан бұрын айтқаным жоқ,
Өлеңде әу дегенде не деуші еді? 

— деп бедеушенің қайраты мен жүрдектігін асыра бағалайды.