Бекетов бипаны

Бекетов бипаны
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Өсімдіктер;
Бөлімі:	Гүлді өсімдіктер;
Табы:	Қос жарнақтылар;
Сабы:	Brassicales;
Тұқымдасы:	Brassicaceae;
Тегі:	Бипан;
Түрі:	P. beketovii;
Екі-есімді атауы
	Parrya beketovii; Krasn.

Бекетов бипаны (лат. Parrya beketovii) – орамжапырақ тұқымдасы, бипан туысына жататын көп жылдық өсімдік. Орта Азия мен Қазақстанның өсімдік жамылғысын зерттеген орыс ботанигі А.Н. Бекетовтің құрметіне аталған. Іле, Күнгей, Теріскей Алатауларының, Ұзынқара (Кетпен) тауының орта белдемдерінде, тасты, тастақты, сортаң жерінде өседі. Биіктігі 15 – 40 см. Негізгі сабағында жапырақ болмайды. Жапырағы сабақ түбіне шоқталып орналасқан, пішіні сопақша болады. Сабағы мен жапырағының сыртын түк басқан. Тостаған пішінді жапырақшаларының ұзындығы 9 – 11 мм, түсі қоңыр қызыл, желегінің ұзыдығы 20 – 23 мм, ол көкшіл немесе қызғылт түсті келеді. Бекетов бипаны тұқымынан көбейеді. Мамыр – маусым айларында гүлдеп, тамыз – қыркүйекте жеміс береді. Жемісі – бұршаққын, ұзындығы 4 – 8 см, ені 3 – 4 мм. Жемісі жас кезінде түкті, піскеннен кейін жалаң болады. Бекетов бипаны сирек кездесетін эндемик өсімдік, таралу аймағы жылдан-жылға азаюына байланысты қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген. ^[1]