Берик-апон-Туид
| Қала | |
| Берик-апон-Туид | |
| ағыл. Berwick-upon-Tweed | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Аймағы | |
| Графтық | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
55°46′00″ с. е. 02°00′00″ б. б. / 55.76667° с. е. 2.00000° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 55°46′00″ с. е. 02°00′00″ б. б. / 55.76667° с. е. 2.00000° б. б. (G) (O) (Я) |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
12 043 адам (2011) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
01289 |
| Пошта индексі |
TD15 |
|
berwick-tc.gov.uk (ағыл.) | |
Берик-апон-Туид шекарасы
| |
 Ортаққордағы санаты: Берик-апон-Туид | |
Берик-апон-Туид (ағыл. Berwick-upon-Tweed) — немесе Берик, Нортумберленд графтығында, Англияның шығыс жағалауындағы қала, Англияның ең солтүстігінде орналасқан. Оңтүстік Шотландия шекарасынан 4 км қашықтықта, Солтүстік теңізге құятын Туид өзенінің түбегінде орналасқан. Біріккен Корольдіктің 2001 жылғы санағына сәйкес Берикшир округінің бұрынғы басты қаласы Берик-апон-Туидта 11 665 адам тұрды. 2008 жылы азаматтық аудан және муниципалитет құрылды. Гептархияның ажырамас бөлігі болған Нортумбрия патшалығы кезінде құрылған, қала ғасырлар бойы 1482 жылы Англияға өткенге дейін, Англия мен Шотландия арасындағы тарихи шекаралық соғыстардың орны болды.
«Баяу қала» қозғалысының мүшесі (итал. Cittaslow). Қала арқылы A1 автомагистралі өтеді.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Берик аумағында алғашқы қоныс б.з. I мыңжылдықтың соңында пайда болды, және Нортумбрия патшалығының құрамына кірді. Нормандардың шабуылдарына ұшыраған. 1018 жылы Шотландияға кіреді. XII ғасырдың басында Шотландия патшасы Дәуіт I Берикті 4 патшалық сарайдың бірі ретінде жариялайды.
XIII ғасырда Шотландияның ең жақсы айлығы мен орман, астық және балық саудасының гүлденуі арқасында Берик Шотландиядағы ең ірі және ең бай қала болды. Алайда 1296 жылы ағылшын королі Эдуард I қалаға шабуыл жасап, оны қиратады. Үздіксіз ағылшын-шотланд соғысы нәтижесінде, 1296 жылдан 1482 жылға дейін Берик Англиядан Шотландияға 13 рет ауысады. Осы әрекеттердің нәтижесінде қала біртіндеп ыдырап кетеді.
1482 жылы болашақ ағылшын патшасы Ричард III оны Англияға толығымен қосады. Алайда, 1502 жылы Берикте Ағылшындық Генрих VII мен Шотландық Яков IV-нің арасында болған келісімге сәйкес, Берик Англияға тиесілі, бірақ Англия патшалығының бөлігі болып есептелмейді, қала бірнеше жүз жылдар Ұлыбританияда толық бірегей заңды және әкімшілік жағдайында болды. 1746 жылы ағылшын парламенті Уэльс пен Берик Актын жариялап, Берік аумағына ағылшын заңнамасын таратты. Алайда, тек 1974 жылы Англиядағы басқару реформасынан кейін қала соңғы «арнайы құқықтарынан» айырылып, Нортамберленд графтығының құрамына кірді.
Ресеймен соғысы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бериктің ерекше ұстанымымен байланысты саяси күлкілі оқиғаның бірі оның «Ресеймен соғысы». Берик 1885 жылға дейін өзінің мәртебесіне байланысты ағылшын монархтарының атағына кірді. Осылайша, британдық үкіметтің бірқатар құжаттары «Англия, Шотландия және Берік қаласы» атынан жарияланды. Сондай-ақ 1854 жылы Қырым соғысын тудырған Ресейге соғыс жариялау, Виктория патшайымы «Ұлыбритания, Ирландия, Берік және барлық британдық меншіктер» атынан қол қойды. Алайда, 1856 жылғы Париж бейбітшілігі туралы шарт жасасу кезінде мәтінге Берікті қосуды ұмытып кетті.
Осылайша, 113 жыл шағын қалашық әлемдегі ең қуатты державалардың біріне 1966 жылға дейін кеңестік өкіл Бериктің мэрі Роберт Нокспен «бейбітшілік келісіміне» қол қойғанға дейін заңды түрде соғыс жағдайында болды. Алайда кейбір заңгерлердің айтуынша, мэр осындай құжаттарға қол қоюға құқығы жоқ, себебі ол Виктория патшайымның мұрагері емес.
Шаруа қожалығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Берик қазіргі уақытта дамып келе жатқан сауда орталығы болып табылады. Аудандағы белсенді халық 60%, зейнеткерлер - 19%, жұмыссыздар квотасы шамамен 4% құрайды. Жұмыс істейтіндердің 60% -дан астамы қызмет көрсету аясында - сауда, қонақ үй бизнесі, банк, денсаулық сақтау және көлік саласында жұмыс істейді. 13% -ы өнеркәсіпте, 10-ы ауыл шаруашылығында, 8-і құрылыс саласында жұмыс істейді.
Берик қаласында және жақын аймағында балық аулау (балық аулау), кеме жасау, машина жасау, мата өндірісі (бірінші кезекте - твид) және ағаш өңдеу жақсы дамыған.
Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Berwick-upon-Tweed Town Council (ағыл.)
- Berwick-upon-Tweed – official tourist information (ағыл.)
- Explore Berwick (ағыл.)
- Berwick Shipyard – images and history of Berwick's shipbuilding (ағыл.)
- "Berwick, the Face of Victory" Мұрағатталған 2 қыркүйектің 2018 жылы. Alexander Carrick, Sculptor. – article about Berwick-upon-Tweed war memorial, sculpted by Alexander Carrick (ағыл.)
- In And Around Berwick (ағыл.)
- Berwick-upon-Tweed, Northumberland Photos (ағыл.)
- "A tale of one town" BBC News Online. news story about a tongue-in-cheek debate on whether Berwick should be part of England or Scotland (ағыл.)