Бозбала

Бозбалалар

Бозбала — он үш жас пен кәмелет жасы аралығындағы жас жігіт. Адамның өз айналасына балаң көзқараспен қараудан арылып, естияр адам ретінде қалыптасуға даярланатын кезең. Бозбаланы, әдетте, жаны таза, ары биік, ізетті жас етіп тәрбиелеуге мән берген. Өмірдің түрлі жағдайларында өз қабілеті мен мүмкіндігін сынауға ұмтылу — Бозбала ға тән қасиет. Сол себепті Бозбала өмірге құштарлығымен, қызығушылығымен, әсерленгіштігімен ерекшеленеді. Сондай-ақ, “бозбалалық” сөзі “жастық желік”, “албырттық”, “қызыққұмарлық” ұғымында қолданылады. Сондықтан әркім өз мінез-құлық ерекшелігіне сай Бозбала кезін абыроймен өткізуі үлкен сын болып табылады. Бозбала жігіттіктің жігерлілік, қайсарлық, намысқойлық, т.б. қасиеттеріне ие болуға талпынады. Адамның қандай Бозбала болғанының оның кейінгі өміріне ықпал-әсері мол. Есейген сайын Бозбала ның ой-санасы, қарым-қабілеті жетіліп, қиындықтарға шыңдала түседі. Қазақ халқы “он үште — отау иесі” деп, Бозбала ның мойнына отбасы жауапкершілігін артқан. Қазақ дәстүрінде әр әке өз баласының бейімділігін, ерекшелігін ерте аңғарып, оның бойындағы табиғи қасиеттерді Бозбала кезінде дамытуға тырысатын. Мысалы, өткен ғасырларда Бозбала сөз ұғарлық ойлы болса, әкесі оны ел адамы етуді көздеп, жақсыларға жанастыратын. Ән, күйге бейімділік нышаны болса, өнер қуған сал-серілерге ерткен. Шаруа қуарлық талабы болса, үй шаруашылығының тізгінін беріп, соған мегзеген.