Бәйтерек ауданы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Қазақстан ауданы
Бәйтерек ауданы
Әкімшілігі
Облысы

Батыс Қазақстан облысы

Аудан орталығы

Перемётное

Ауылдық округтер саны

22

Ауыл саны

68

Әкімі

Марат Тоқжанов

Аудан әкімдігінің мекенжайы

Перемётное ауылы, Гагарин көшесі, №139

Тарихы мен географиясы
Координаттары

51°10′11″ с. е. 50°44′40″ ш. б. / 51.16972° с. е. 50.74444° ш. б. / 51.16972; 50.74444 (G) (O) (Я)Координаттар: 51°10′11″ с. е. 50°44′40″ ш. б. / 51.16972° с. е. 50.74444° ш. б. / 51.16972; 50.74444 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1939

Жер аумағы

7 421[1] км²

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

60 040[2] адам (2023)

Ұлттық құрамы

қазақтар (61,03%), орыстар (32,84%), украиндар (1,69%), татарлар (1,44%), басқалары (3%)[3]

Сандық идентификаторлары
Пошта индексі

090600—090628[4]

Автомобиль коды

07

Бәйтерек ауданының әкімдігі

Қазақстан картасындағы Бәйтерек ауданы

Облыс картасындағы Бәйтерек ауданы

Бәйтерек ауданыБатыс Қазақстан облысының солтүстік бөлігіндегі әкімшілік бөлініс.

Географиялық орны, жер бедері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аудан облыстың солтүстік бөлігінде орналасқан, 1939 жылы құрылды, 1997 жылы аудан құрамына Приурал ауданы енді. Аумақ бедері оңтүстігінде өзен, сайлар және құрғақ аңғарлар кесіп өтетін және солтүстігінде 100 және одан аса метр биіктікті құрайтын толқынды жондары бар (Үлкен Сырт сілемінің суайрығы) ойпатты жазықтан тұрады. Орталығы – Перемётное ауылы. Ауданның жалпы көлемі - 7,4 мың шаршы шақырым. Солтүстігінде Ресеймен, батысында Тасқала, оңтүстігінде Ақжайық аудандарымен, оңтүстік-шығысында Теректі ауданымен және Орал қаласымен шектеседі.

Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1959 1970 1979 1989[5] 1999 2009[6] 2021
25806 30850 30897 26563 56611 55420 59447

Тұрғындар саны 57762 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (58,71%), орыстар (34,88%), украиндар (1,91%), татарлар (1,48%), басқалары (3,02%).[7]

2020 жылдың басында тұрғындар саны 58595 адамды (29245 ер адам және 29350 әйел адам) құрады.[8]

Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аудандағы 68 елді мекен 22 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік Орталығы Елді мекендері Халқы (2021)
Атамекен ауылдық округі Атамекен ауылы 3 1559
Байқоныс ауылдық округі Байқоныс ауылы 4 6596
Бейбітшілік ауылдық округі Бейбітшілік ауылы 4 1071
Белес ауылдық округі Белес ауылы 2 1711
Дариян ауылдық округі Дарьинское ауылы 2 6283
Достық ауылдық округі Достық ауылы 3 5132
Егіндібұлақ ауылдық округі Егіндібұлақ ауылы 2 514
Зелёнов ауылдық округі Зелёное ауылы 1 1381
Көшім ауылдық округі Үлкен Шаған ауылы 6 4040
Құрманғазы ауылдық округі Құрманғазы ауылы 2 470
Макаров ауылдық округі Макарово ауылы 4 1697
Махамбет ауылдық округі Махамбет ауылы 4 2491
Мичурин ауылдық округі Мичуринское ауылы 5 9718
Перемётный ауылдық округі Перемётное ауылы 6 6925
Раздольный ауылдық округі Раздольное ауылы 2 566
Рубёжин ауылдық округі Рубёжинское ауылы 1 1482
Сұлу көл ауылдық округі Сұлу көл ауылы 1 448
Чиров ауылдық округі Чирово ауылы 2 377
Шалғай ауылдық округі Шалғай ауылы 3 767
Щапов ауылдық округі Щапов ауылы 2 2051
Янайкин ауылдық округі Янайкино ауылы 2 1031
Январцев ауылдық округі Январцев ауылы 6 2156

Ірі елді мекендері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Атауы Статусы Халқы (2009)
Дарьинское ауыл 5329
Мичуринское ауыл 4924
Перемётное ауыл 4308
Достық (Фурманово) ауыл 3588
Махамбет (Чапово) ауыл 1859
Байқоныс ауыл 1781
Рубёжинское ауыл 1628
Көшім ауыл 1615
Зелёное ауыл 1603
Үлкен Шаған ауыл 1562
Белес (Ростоши) ауыл 1495
Новенькое ауыл 1341
Калининское ауыл 1305
Январцев ауыл 1274
Щапов ауыл 1205
Володарское ауыл 1175
Янайкино ауыл 1056
Атамекен (Чеботарёво) ауыл 1016
Бейбітшілік (Погодаево) ауыл 967
Шалғай (Первосоветское) ауыл 947
Асан (Набережное) ауыл 946
Макарово ауыл 777
Қайнар (Новенький) ауыл 767
Озёрное ауыл 717
Жамбыл ауыл 660
Колесово ауыл 613
Чувашинское ауыл 585
Раздольное ауыл 582
Красноармейское ауыл 554
Егіндібұлақ (Цыганово) ауыл 546
Октябрьское ауыл 540
Сұлу көл (Чесноково) ауыл 527

Су жүйесі, топырағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ауданның негізгі табиғи су ресурстары Шаған саласымен (116 км) Орал өзені (184 км), Көшім (48км), Ембулатовка (99 км) Рубежка (82 км), Быковка (90 км) және сондай-ақ Киров бөгені мен Орал-Көшім суландыру жүйесі және негізінен ауданның солтүстік бөлігінде орналасқан 99 әуіт пен апандар болып табылады. Топырағы саз бен саздақтан тұрады, кей жерлерінде құм және сор топырақ кездеседі. Солтүстігінде жері қара топырақты.

Шаруашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Шаруашылықтағы негізгі бағыт - егін шаруашылығы. Егін шаруашылығымен қатар, негізінен ет-сүт бағытындағы мал шарушалығы дамыған.

Бәйтерек ауданы I ауылшарушылық аумаққа жатады. Бұл аумақта дәнді, майлы дақылдар, жемшөптер, қартоп және көкөніс, жеміс-жидек, екпе ағаштары жинақталған. Мұнда сүтті мал шаруашылығы, шошқа және құс өсіру және ет-жүнді қой шаруашылығы жақсы дамыған.[9]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Батыс Қазақстан облысының Ақжайық, Казталов, Теректі және Бәйтерек аудандарының шекараларын белгілеу туралы
  2. Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
  3. Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
  4. Қазақстан почталық индекстері
  5. Ресей империясы, КСРО халық санақтары
  6. ҚР халық санақтары
  7. Батыс Қазақстан облысының Статистика департаменті. 01.07.2019 Мұрағатталған 8 қазанның 2020 жылы.
  8. Қазақстан Республикасы халқының облыстар және астана, қалалар, аудандар, аудан орталықтары және кенттер бөлінісіндегі жынысы бойынша саны (2020 жылдың басына) Мұрағатталған 26 қыркүйектің 2020 жылы.
  9. «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том 3 бөлім