Висенте Алейсандре

Висенте Алейсандре
ис. Vicente Pío Marcelino Cirilo Aleixandre y Merlo
Висенте Алейсандре-и-Мерло
Туған күні	26.04,1898
Туған жері	Севилья, Испания
Қайтыс болған күні	14 желтоқсан 1984 (1984-12-14)
Қайтыс болған жері	Мадрид, Испания
Мансабы	ақын

Висенте Алейзандре-и-Мерло (исп. Vicente Pío Marcelino Cirilo Aleixandre y Merlo, 26 сәуір, 1898, Севилья — 14 желтоқсан 1984, Мадрид) — испан ақыны, «27 ұрпақ» өкілі. 1977 жылы «адамның кеңістіктегі және қазіргі қоғамдағы орнын бейнелейтін және сонымен бірге дүниежүзілік соғыстар арасындағы кезеңде испан поэзиясының дәстүрлерінің қайта өркендеуінің керемет дәлелі болып табылатын көрнекті поэтикалық еңбегі үшін» әдебиет бойынша Нобель сыйлығының иегері.

Өмірбаяны

• 26 сәуір 1898 — Севильяда теміржолшы инженерінің отбасында дүниеге келген.
• 26 сәуір 1900 — отбасы ақынның балалық шағы өткен Малагаға көшті.
• 1909 — отбасы Мадридке көшті. Францияға, Англияға, Португалияға отбасылық сапарлар.
• 1914 — Мадрид университетінің заң факультетіне түседі.
• 1917 — өзінің құрдасы, өзіндей жас ақын, болашақ көрнекті испан филологы Дамасо Алонсомен кездеседі, Рубен Дарио өлеңдерімен танысады.
• 1920 — университетті «сауда құқығы» мамандығы бойынша бітірген. Сауда мектебінде сабақ береді, Андалусия темір жолдары бөлімінде қызмет етеді, астаналық «Қаржы апталығында» экономикалық жазбаларды басып шығарады. Севильяның «Греция» журналында Алейзандрдың (әлі бүркеншік атпен) бірінші өлеңі пайда болады.
• 1925 — ақынға ауыр туберкулез диагнозы қойылды, нефрит асқынды, көп айлар бойы төсекке таңылады (1927 жылдан кейін Мадридтің солтүстігіндегі Мирафлорес ауылындағы ауылдық үйде ешқайда шықпай өмір сүреді).
• 1926 — Ортега-и-Гассеттің «Ревиста де Оксиденте» журналында Алейсандренің бес өлең циклі жарияланды.
• 1927 — Федерико Гарсиа Лоркамен кездеседі.
• 1928 — «Округ» атты бірінші өлеңдер кітабы. З. Фрейдтің шығармаларымен, Лотремон өлеңдері, француз сюрреалисттерінің шығармалары мен манифесттерімен танысады.
• 1932 — ауыр операция жасатады (бүйрегін алып тастайды). «Ерінге ұқсайтын қылыштың жүздері» атты өлеңдер кітабы жарық көрді.
• 1933 — Ұлттық әдебиет сыйлығы.
• 1935 — Мехико қаласында «Жер құмарлық» поэтикалық проза жинағы жарық көрді («менің кейінгі поэзиямның бәрі осында жасырылған», - деп жазды Алейзандре). «Өлім немесе махаббат» лирикасы кітабы жарық көрді; екі кітап та сюрреализмнің күшті әсерімен ерекшеленеді.
• 1936 — Азамат соғысының басталуы. Халық романстары үлгісінде жазылған Алейсандраның «Аты жоқ жасақ» және «Атылған» өлеңдері алдыңғы қатардағы парақшаларға айналады. Алейзандре Лорканың өліміне «Жерленген» элегиясымен жауап береді. Франкистердің жеңісінен кейін ақын ұзақ уақыт бойы кітап шығаруды тоқтатты.
• 1944 — «Жұмақ көлеңкесі» өлеңдер жинағы.
• 1950 — «Әлеммен бірге бір» өлеңдер жинағы. Испания корольдік академиясының мүшесі болып сайланып, «Ақынның өмірі: махаббат пен поэзия» баяндамасы. Мадридтегі «Инсула» журналы ақынға арнайы нөмірін арнаған.
• 1951 — «Соңғы туу» өлеңдер кітабы.
• 1954 — «Жүрек тарихы» лирикалар жинағы.
• 1955 — «Қазіргі испан поэзиясының кейбір ерекшеліктері» кітабы.
• 1958 — «Кездесулер» атты замандас жазушылар туралы эсселер жинағы.
• 1962 — «Кең иеліктерде» өлеңдер жинағы (Испания сын сыйлығы). Франконың репрессиялық саясатына қарсы ұжымдық манифестке қол қояды.
• 1964 — «Висенте Алейсандраның құрметіне» бірнеше буын испан ақындарының өлеңдер антологиясы.
• 1965 — «Аты портреттер» өлеңдер жинағы.
• 1968 — Аяқтау өлеңдері (Испан сыншылары сыйлығы). «Висенте Алейзандре құрметіне» әлем жазушылары мен әдебиеттанушыларының эсселер жинағы. Алейзандрдың алғашқы «Толық шығармалары» (бір томда).
• 1974 — «Таным туралы әңгімелер» поэма-диалогтар жинағы (Испания сын сыйлығы).
• 1977 — Әдебиет бойынша Нобель сыйлығы (денсаулығына байланысты Швецияға келе алмайтын Александрды оның досы, испан ақыны Хусто Хорхе Падрон таныстырады). Ақынның екінші «Шығармаларының толық жинағы» жарық көрді.
• 14 желтоқсан 1984 — Мадридте қайтыс болды, Альмудена зиратында жерленді.

Библиография

• Ámbito, Málaga (6.º Suplemento de Litoral), 1928.
• Espadas como labios, M., Espasa-Calpe, 1932.
• La destrucción o el amor, M., Signo, 1935 (Premio Nacional de Literatura 1933).
• Pasión de la tierra, México, Fábula, 1935 (2ª edición aumentada- Madrid- Adonais- 1946).
• Sombra del Paraíso, M., Adán, 1944.
• En la muerte de Miguel Hernández, Zaragoza, Cuaderno de las Horas Situadas, 1948.
• Mundo a solas, M., Clan, 1950.
• Poemas paradisiacos, Málaga, El Arroyo de los Ángeles, 1952.
• Nacimiento último, M., Ínsula, 1953.
• Historia del corazón, M., Espasa-Calpe, 1954.
• Ciudad del Paraíso, Málaga, Dardo, 1960.
• Poesías completas, M., Aguilar, 1960.
• En un vasto dominio, M., Revista de Occidente, 1962 (Premio de la Crítica).
• Retratos con nombre, B., Col. El Bardo, 1965.
• Obras completas, M., Aguilar, 1968 (2º edición aumentada 1977).
• Poemas de la consumación, B., Plaza y Janés, 1968 (Premio de la Crítica).
• Poesía surrealista. Antología, B., Barral, 1971.
• Sonido de la guerra, Valencia, Hontanar, 1971.
• Diálogos del conocimiento, B., Plaza y Janés, 1974.
• Tres poemas seudónimos, Málaga, Col. Juan de Yepes, 1984.
• Nuevos poemas varios, B., Plaza y Janés, 1987.
• En gran noche. Últimos poemas, B., Seix Barral, 1991.
• Álbum. Versos de juventud (con Dámaso Alonso y otros), B., Tusquets, 1993 (Edic. de Alejandro Duque Amusco y María-Jesús Velo).
• Poesías completas, M., Visor/Comunidad de Madrid/Ayuntamiento de Málaga, 2001 (Edic. de Alejandro Duque Amusco).
• Prosas completas, M., Visor/Comunidad de Madrid/Ayuntamiento de Málaga, 2002 (Edic. de Alejandro Duque Amusco).
• Cartas a Jaime Siles (1969—1984), Málaga, Diputación Provincial de Málaga; Centro Cultural Generación del 27, 2006.

Сыртқы сілтемелер

• Алейсандре Хайме Силеске хаттар томының тұсаукесері , 2006
• Антология және испан поэзиясының хрестоматиясы (letra A): авторлардың, ақындардың және мәтіндердің өмірбаяндары